در سالهای اخیر، اصطلاح «اطلاعات غلط» (misinformation) از مهمترین چالشهای پیشروی انسانها بوده است. حال پژوهشی که نتایج آن در نشریه Journal of the Royal Society Interface منتشر شده است، نشان میدهد این پدیده نه یک اختلال مختص جامعه انسانی، بلکه یک ویژگی بنیادی ارتباطات زیستی است.
اطلاعات غلط در طبیعت
ارتباط اجتماعی در جهان زنده به گونهای است که موجودات برای بهدست آوردن اطلاعات درباره محیط خود به سیگنالها و نشانههای دیگران تکیه میکنند. این ارتباطات برای بقا و هماهنگی جمعی اهمیت دارد، اما همین مسیرها میتوانند باعث انتشار اطلاعات نادرست شوند.
پژوهشگران دههها داده تجربی و مطالعات نظری درباره سیستمهای زیستی را بررسی کردند و نمونههای فراوانی از انتشار اطلاعات نادرست در طبیعت یافتند.
پرندهای که هشدار اشتباه میدهد و باعث فرار بیجهت کل دسته میشود
جمعیت حیوانات که مسیرهای مهاجرت قدیمی را دنبال میکنند، حتی اگر دیگر کاربرد نداشته باشند
باکتریهایی که از طریق علائم فریبنده همسایگان را گمراه میکنند
این واقعیتها نشان میدهد اطلاعات غلط از انسان و رسانههای اجتماعی فراتر است و در شیوههای طبیعی انتقال اطلاعات در زیستبومهای مختلف ریشه دارد.
برای سنجش و تعریف اطلاعات غلط در گونههای مختلف، تیم پژوهشی مدلهای ریاضی طراحی کردند که میتواند میزان دقت باورهای یک موجود و تغییرات ناشی از اطلاعات دریافتی از دیگران را اندازهگیری کند.
بر اساس این مدلها، اطلاعات غلط نه یک خطا یا عیب ارتباطی، بلکه پیامدی طبیعی از نحوه گردش و تفسیر اطلاعات در سیستمهای اجتماعی است. پژوهشگران تأکید میکنند اطلاعات غلط باید بهعنوان بخشی ذاتی از ارتباطات اجتماعی، بومشناسی و فرآیندهای تکاملی در نظر گرفته شود، نه یک پدیده مرضی که خارج از عملکرد طبیعی این سیستمها رخ میدهد.
اگر اطلاعات غلط در زیستبومها اجتنابناپذیر باشد، سؤال مهمتر این است که چگونه میتوان اثرات آن را مدیریت کرد.
