بحران خاموش دختران نوجوان ایرانی
عکس تزئیتی است
به گزارش تابناک، در ایران امروز، جایی که سنت و مدرنیته گاه در تضادی آشکار قرار دارند، دختران نوجوان در میانه‌ی راهی پرپیچ‌وخم ایستاده‌اند. آنها در حالی که با طوفان‌های دوران بلوغ دست‌وپنجه نرم می‌کنند، با شبکه‌ای پیچیده از فشار‌های اجتماعی، فرهنگی و شخصی روبه‌رو هستند که می‌تواند آنها را به سوی رفتارهای جنسی پرخطر سوق دهد.
این رفتارها—از رابطه جنسی بدون محافظت گرفته تا آغاز زودهنگام فعالیت جنسی—پیامد‌های سنگینی به دنبال دارد: از بیماری‌های مقاربتی تا بارداری‌های ناخواسته و انگ اجتماعی که زندگی را برایشان سخت‌تر می‌کند.
پژوهش زینب علیمردانی و همکارانش، منتشرشده در مجله بین‌المللی پرستاری و مامایی در سال ۲۰۱۷، نوری بر عوامل شکل‌دهنده این رفتارها می‌افکند و پرده از موضوعی برمی‌دارد که در ایران هنوز زیر سایه تابو‌ها پنهان است. این گزارش، با تکیه بر پژوهش‌های دانشگاهی، داستان‌های واقعی و بستر فرهنگی ایران، تصویر روشنی از چالش‌های پیش روی این دختران ترسیم می‌کند و راه‌هایی برای توانمندسازی و حمایت از آنها پیشنهاد می‌دهد—در جامعه‌ای که گفت‌و‌گو درباره مسائل جنسی همچنان مانند راه رفتن روی لبه تیغ است.
در سایه سکوت: موانع فرهنگی در برابر سلامت جنسی
فرهنگ ایرانی، که ریشه در ارزش‌های مذهبی و سنتی دارد، رفتارهای جنسی جوانان را عمیقاً تحت تأثیر قرار می‌دهد. رابطه جنسی پیش از ازدواج نه‌تنها از نظر قانونی ممنوع است، بلکه از منظر فرهنگی و دینی هم با سرزنش و قضاوت همراه است. این موضوع تناقضی بزرگ ایجاد می‌کند: از دختران نوجوان انتظار می‌رود که پاکدامنی و عفت را حفظ کنند، اما اغلب هیچ آموزش یا ابزاری برای مدیریت سالم کنجکاوی‌ها و تمایلات جنسی خود ندارند.
تحقیقات نشان می دهد نبود آموزش جنسی درست و حسابی، یکی از دلایل اصلی رفتارهای پرخطر است. بسیاری از دختران، بدون دسترسی به منابع قابل‌اعتماد، به دوستان یا فضای مجازی پناه می‌برند—منابعی که گاه پر از اطلاعات غلط و گمراه‌کننده‌اند. تصور کنید دختری ۱۵ساله در تهران که از فروم‌های آنلاین یا گپ‌های دوستانه چیزی درباره مسائل جنسی یاد می‌گیرد، اما هیچ اطلاعی از خطرات رابطه و یا خطرات بیماری‌های مقاربتی ندارد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند این شکاف دانش با تابو‌های اجتماعی عمیق‌تر می‌شود. یک مطالعه کیفی در سال ۲۰۱۷ نشان داد که دختران ایرانی به دلیل ترس از سرزنش یا تنبیه، جرئت نمی‌کنند درباره مسائل جنسی با والدین یا معلم‌هایشان صحبت کنند. این سکوت، آنها را در برابر انتخاب‌های پرخطر آسیب‌پذیر می‌کند. مثلاً دختری در یک شهر کوچک ممکن است از روی کنجکاوی یا تحت فشار دوستان، وارد رابطه‌ای شود که به دلیل ناآگاهی، به بارداری ناخواسته منجر شود—اتفاقی که در ایران می‌تواند به طرد شدن از خانواده یا ازدواج اجباری بینجامد.
برخلاف کشور‌هایی مثل آمریکا که برنامه‌هایی مثل *What Works in Schools* که مهارتهای ارتباطی را ترویج می‌کنند، در ایران، درس‌های مدرسه‌ای معمولاً به مسائل جنسی نمی‌پردازند. به جای آموزش، عملا به دختران گفته می‌شود که کنجکاوی جنسی خود را سرکوب کنند، اما این سرکوب گاهی نتیجه معکوس می‌دهد و آنها را در برابر سوءاستفاده یا فشار‌های بیرونی آسیب‌پذیرتر می‌کند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ نشان داد که نبود آموزش رسمی، دختران را در برابر تشخیص رفتارهای خطرناک یا مقاومت در برابر آنها ناتوان می‌کند، و این می‌تواند خطر خشونت جنسی یا سوءاستفاده را افزایش دهد.
از سوی دیگر، گسترش فضای مجازی چالش‌های جدیدی به همراه آورده است. دختران نوجوان امروز بیش از پیش در معرض محتوای جنسی آنلاین قرار دارند، از پورنوگرافی گرفته تا تصاویر رؤیایی روابط عاشقانه در اینستاگرام یا تلگرام. یک پژوهش نظام‌مند در سال ۲۰۲۳ نشان داد که این محتوا‌ها می‌توانند رفتارهای پرخطر را عادی جلوه دهند و انتظارات غیرواقعی ایجاد کنند. برای مثال، دختری در اصفهان ممکن است تحت تأثیر یک ویدئوی اینستاگرامی یا چت با یک غریبه، به رفتار‌هایی مثل ارسال عکس‌های خصوصی یا دیدار با افراد ناشناس کشیده شود—رفتار‌هایی که خطر‌های بزرگی مثل سوءاستفاده یا حتی قاچاق انسان را به دنبال دارند.
زیر فشار خانواده و دوستان: بازیگران اصلی صحنه
خانواده در ایران، مثل یک ستون محکم یا یک دیوار ترک‌خورده، می‌تواند سرنوشت دختران نوجوان را رقم بزند. خانواده‌هایی که هر دو والد حضور دارند و رابطه‌ای گرم و حامیانه با فرزندانشان برقرار می‌کنند، مثل یک سپر محافظ عمل می‌کنند و احتمال گرایش دختران به روابط پرخطر را کم می‌کنند. اما وقتی خانواده از هم می‌پاشد—مثلاً با طلاق یا درگیری‌های مداوم—دختران آسیب‌پذیرتر می‌شوند. یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ نشان داد که زندگی با یک والد تنها یا تجربه طلاق والدین، شانس فعالیت جنسی زودهنگام را بالا می‌برد.
داستان سارا، دختری ۱۶ساله از مشهد را در نظر بگیرید. بعد از جدایی والدینش، او احساس تنهایی و نیاز به محبت داشت. بدون راهنمایی والدین، با پسری بزرگ‌تر آشنا شد که او را به رابطه‌ای بدون محافظت کشاند و نتیجه‌اش بیماری مقاربتی بود که از خجالت، آن را پنهان کرد. این داستان‌ها در ایران کم نیستند؛ جایی که فروپاشی خانواده می‌تواند دختران را به جست‌وجوی محبت در جا‌های اشتباه و خطرناک بکشاند. این مرور همچنین نشان می‌دهد که سبک‌های فرزندپروری سختگیرانه گاهی به شورش منجر می‌شوند، در حالی که بی‌توجهی والدین، دختران را بدون حدومرز‌های لازم در برابر فشار دوستان تنها می‌گذارد.
دوستان و همسالان هم نقش بزرگی دارند. دختران نوجوان معمولاً از رفتارهای گروه دوستانشان تقلید می‌کنند، و اگر این گروه به رفتارهای پرخطر مثل مصرف مواد یا روابط زودهنگام گرایش داشته باشد، خطر برایشان بیشتر می‌شود. یک مطالعه در تهران در سال ۲۰۱۳ نشان داد دخترانی که با دوستانی معاشرت می‌کنند که روابط جنسی را عادی یا جذاب نشان می‌دهند، احتمال بیشتری دارد که خودشان هم این راه را بروند. مثلاً دختری در یک دبیرستان تهران ممکن است به گروهی بپیوندد که روابط آزاد را رؤیایی و باحال نشان می‌دهند، و برای جا نماندن از جمع، وارد رابطه‌ای بدون محافظت شود. این فشار در شهر‌های بزرگ، جایی که تأثیرات فرهنگ غربی با ارزش‌های سنتی در تقابل است، شدیدتر است.
فقر هم عامل مهمی است. مشکلات مالی گاهی دختران را به موقعیت‌های خطرناک می‌کشاند، مثل رابطه با مردان مسن‌تر که وعده پول یا هدیه می‌دهند. مطالعه‌ای در بابل نشان داد که فقر یکی از دلایل اصلی انحرافات جنسی، از جمله تجاوز یا اجبار است. برای دختری از یک خانواده فقیر، پیشنهاد پول یا هدیه ممکن است او را به رابطه‌ای بکشاند که آسیب‌های جسمی و عاطفی بزرگی به دنبال دارد.
فراتر از خود: نقش مدارس و جامعه
اگرچه عوامل شخصی و خانوادگی مهم‌اند، اما نقش محیط‌های بزرگ‌تر مثل مدارس و جامعه هم تعیین‌کننده است. مدارس می‌توانند پناهگاهی امن باشند که دختران در آن درباره سلامت جنسی یاد بگیرند، اما در ایران، این ظرفیت اغلب نادیده گرفته می‌شود. مرور علیمردانی تنها یک مطالعه درباره نقش مدارس پیدا کرد که نشان می‌داد حس تعلق به مدرسه و نظارت درست می‌تواند از رفتارهای پرخطر جلوگیری کند. مدارسی که فعالیت‌های گروهی یا برنامه‌های مشاوره‌ای دارند، می‌توانند به دختران کمک کنند تا انرژی و کنجکاوی خود را به مسیر‌های مثبت هدایت کنند. مثلاً دختری مثل لیلا، ۱۷ساله از شیراز، که تحت فشار دوستانش است، می‌تواند در یک مدرسه با برنامه‌های فوق‌برنامه، راه‌های بهتری برای ابراز خود پیدا کند.
یک مطالعه در سال ۲۰۲۱ نشان داد که نبود برنامه‌های آموزش جنسی در مدارس، دلیل اصلی افزایش مشکلات جنسی در میان دختران نوجوان است. بدون راهنمایی، آنها به دوستان یا فضای مجازی وابسته می‌شوند و در معرض اطلاعات نادرست قرار می‌گیرند.
جامعه هم با هنجارهایش کار را سخت‌تر می‌کند. در فرهنگ ایرانی، که شرافت خانواده ارزشی والاست، عفت دختران به اعتبار خانواده گره خورده است. این فشار می‌تواند رفتارهای پرخطر را به فضا‌های مخفی بکشاند، جایی که کنترل یا کمک به آنها سخت‌تر است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داد که استاندارد‌های دوگانه اجتماعی—جایی که پسر‌ها برای رفتارهای جنسی کمتر سرزنش می‌شوند—دختران را از حرف زدن درباره مشکلاتشان بازمی‌دارد. مثلاً دختری که مورد اجبار جنسی قرار گرفته، ممکن است برای حفظ آبروی خانواده سکوت کند و بدون کمک پزشکی یا حمایت رها شود.
دین هم نقش مهمی دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که باور‌های مذهبی قوی مثل یک دیوار محافظ عمل می‌کنند و احتمال رابطه جنسی پیش از ازدواج را کم می‌کنند. یک مرور نظام‌مند در سال ۲۰۱۷ نشان داد که جوانان مذهبی در ایران کمتر به این رفتارها روی می‌آورند. اما این محافظت برای همه یکسان نیست. در شهر‌های بزرگ، جایی که دختران از طریق رسانه‌ها یا دوستان در معرض فرهنگ‌های غیرمذهبی قرار می‌گیرند، ممکن است ارزش‌های سنتی را زیر سؤال ببرند و این تنش به رفتارهای پرخطر منجر شود. مثلاً یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ نشان داد که ضعف در باور‌های مذهبی، به‌ویژه در شهر‌های بزرگ، خطر این رفتارها را بیشتر می‌کند.
راهی به سوی آینده: راه‌حل‌ها و امید
چالش‌های پیش روی دختران نوجوان ایرانی بزرگ‌اند، اما ناامیدکننده نیستند. برای کاهش رفتارهای جنسی پرخطر، باید رویکردی همه‌جانبه داشت که فرد، خانواده و جامعه را در بر بگیرد. اول، آموزش جنسی جامع باید به برنامه‌های درسی مدارس اضافه شود، اما با احترام به فرهنگ و ارزش‌های ایرانی. برنامه‌هایی که درباره بلوغ، روش‌های پیشگیری و روابط سالم آموزش می‌دهند، می‌توانند دختران را برای انتخاب‌های آگاهانه آماده کنند. تجربه کشور‌هایی مثل آمریکا نشان می‌دهد که چنین برنامه‌هایی، اگر با دقت طراحی شوند، در ایران هم می‌توانند موفق باشند.
دوم، والدین باید یاد بگیرند که چطور با دخترانشان راحت و باز صحبت کنند. کارگاه‌هایی که به پدر و مادر‌ها مهارت گفت‌و‌گو درباره سلامت جنسی را می‌آموزند، می‌توانند فاصله بین نسل‌ها را کم کنند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان داد که برنامه‌های خانوادگی می‌توانند اعتماد و ارتباط باز را تقویت کنند. مثلاً مادری در قم که یاد می‌گیرد بدون قضاوت درباره بلوغ با دخترش حرف بزند، می‌تواند او را از جست‌وجوی جواب در جا‌های نادرست بازدارد.
همکاری بین نهاد‌های بهداشتی، مدارس و سیاست‌گذاران برای ایجاد یک مدل جامع ضروری است. با ایجاد فضایی که دختران در آن احساس حمایت کنند نه قضاوت، ایران می‌تواند خطر‌های پیش روی آنها را کم کند و به آنها کمک کند با اعتمادبه‌نفس از این دوران حساس عبور کنند. دکتر کریم رامه
نظر شما چیست ؟ چه تجربه ای در این خصوص دارید؟
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
مشكل انجاست كه در مغز تموم دختران شهرستان رفته كه يك پسر پولدار تهراني نشسته منتظرشون و تموم دختران تهران بد هستند و اين پسر خسته از دختران تهران منتظر اين دختر شهرستاني بياد و عروسي باهاش كنهتراخدا مادر و پدرهاي شهرستانها ابنو تو گوش دختراتون بخونيد هيچ خاااانواده تهراني حااااااااااضر نيست پسرش بره دختر شهرستاني بگيره
دلشون ميخواد مال تهران باشه بخدا دختراي تهران خوب هم هستند و خانواده تهراني خوب هاش ميگيرن
اينو تو گوش دختراتون بگيد روزي صدددد بار
تحقیقات انجام شده درایران و دنیا نشان داده که دانش آموزانی که در دوره ابتدایی در مدارس مختلط درس خوانده اند البته زیر نظر مدیر و معاونین و معلمان آگاه و مسئول و با وجدان به مراتب رفتارهای نجیبانه تری در دوره راهنمایی دارند در ایران بچه ها از مهد کودک با نگاه جنسیتی تفکیک می شوند خوب نتیجه چنین نظام آموزشی همین می شود که امروز باید نگران بلوغ جنسی در دوره ابتدایی بود . و کنترل ان از دست والدین و مدارس خارج شده دستاورد ز ز آ 
اگر حقوق قانونی زنها مشابه مردها باشه در همه زمینه ها، زنها اینقدر ضعیف و شکننده نخواهند بود که شما نگرانشون بشی و اگر هم زمین بخورن دوباره بلند میشن و کسی نمیتونه به اونها زور بگه نه شوهر و نه پدر و نه هیچکس دیگه 
| 
منظورتان از حقوق قانونی چیست؟زنها هم دوست دارند مهریه و نفقه بدهند و مخارج مسکن و زندگی و درمان و تفریح و پوشاک و ...خانواده و فرزندان بز عهده آنها باشد و دررصورت ناتوانی در پرداخت اینها به زندان بروند ؟لطفا بیشتر توضیح دهید! باز داستان سرایی هاتون شروع شد حالا بازهم با اجرای قانون عفاف و حجاب و قانون صیانت اینرنت مخالفت کنید تا همه چیز به باد برود آموزش مهارتهای حل مسئله و مهارتهای ارتباطی به دختران و‌پسران نوجوان با حفظ مسائل فرهنگی و مذهبی . سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.