چرا کسی تهدید ترامپ علیه روسیه را جدی نگرفته؟

رئیس‌جمهور آمریکا اخیراً اعلام کرد که اگر روسیه ظرف مدت ۵۰ روز برای صلح و توقف جنگ اوکراین توافق نکند، مسکو را مشمول تحریم‌های ثانویه ۱۰۰ درصدی خواهد کرد.

به گزارش تابناک به نقل از فارس؛ به تحلیل شبکه سی‌ان‌ان، این اقدام می‌تواند نه تنها دو بازار بزرگ آسیایی (هند و چین)، بلکه کل جهان را دستخوش تلاطم کند، زیرا دهلی نو و پکن به دنبال تأمین منابع جایگزین نفت خواهند بود تا از پرداخت تعرفه‌های سنگین یا تحریم‌های احتمالی واشنگتن اجتناب کنند.

طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، روسیه سال گذشته حدود ۱۹۲ میلیارد دلار از فروش نفت درآمد کسب کرده است. بنابراین به تحلیل سی‌ان‌ان، قطع این درآمد می‌تواند تأثیرگذار باشد، اما هزینه‌بر هم هست و این هزینه فقط مشمول روسیه نمی‌شود و در صورت قطع ناگهانی صادرات بیش از ۷ میلیون بشکه نفت روزانه روسیه، قیمت نفت در جهان ممکن است به شدت افزایش یابد.بازار نفت تاکنون واکنش چندانی به تهدید ترامپ نشان نداده، عمدتاً به دلیل ابهام در اینکه آیا او واقعا این تهدید را عملی خواهد کرد و اگر بله، چگونه.چین هم سه‌شنبه واکنش خاصی نشان نداد. 

سخنگوی وزارت خارجه چین به خبرنگاران گفت که «زورگویی» نمی‌تواند جنگ در اوکراین را پایان دهد. هند هم هنوز واکنشی نداشته است.طبق گزارش شبکه آمریکایی، استفاده از تعرفه‌های سنگین برای متوقف کردن خرید نفت روسیه توسط کشورهای دیگر، ابزاری خشن خواهد بود اما در حالی که می‌تواند به طور قابل توجهی تامین مالی جنگ روسیه را تحت فشار قرار دهد، ممکن است آشفتگی بیشتری در سایر نقاط جهان ایجاد کند.

چکش بزرگ

پس از حمله روسیه به اوکراین، آمریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا ممنوعیت واردات و سقف قیمت نفت روسیه را وضع کردند. اما صادرکنندگان روسی به سرعت خود را تطبیق دادند و جریان گسترده نفت را از غرب به شرق تغییر مسیر دادند، جایی که خریدارانی مانند چین و هند بر خرید نفت تخفیفی افزودند.بعد از سه سال و نیم جنگ و در حالی که همچنان ادامه دارد، ترامپ که بار دیگر به کاخ سفید بازگشته و شش ماه از حضورش می‌گذرد، از آنچه «عدم تمایل پوتین به صلح» می‌خواند، به شدت ابراز ناامیدی کرده است.

طبق این گزارش، طرح دوجناحی برای دادن مجوز به ترامپ برای اعمال تعرفه ۵۰۰ درصدی بر کشورهای خریدار انرژی یا اورانیوم روسیه در سنای آمریکا در حال پیشرفت بود و قانون‌گذاران حامی این طرح، آن را «چکش بزرگ» مورد نیاز ترامپ برای پایان جنگ توصیف کردند.ترامپ دوشنبه طرح خودش را اعلام کرد و گفت آمریکا قصد دارد «تعرفه‌های ثانویه» اعمال کند، که یک مقام کاخ سفید به سی‌ان‌ان توضیح داد منظور ترامپ، تحریم‌های ثانویه علیه کشورهایی است که نفت روسیه را می‌خرند.مَت وایتاکر، سفیر آمریکا در ناتو، در همان روز به این شبکه گفت که «اینها تحریم‌های ثانویه‌اند. این تحریم‌ها علیه کشورهایی است که نفت روسیه را می‌خرند. بنابراین واقعاً موضوع تحریم روسیه نیست... اما اقتصاد روسیه را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد».

تعرفه‌های ثانویه که کارشناسان می‌گویند می‌تواند شامل اعمال حقوق گمرکی گسترده روی صادرات کشورها به آمریکا باشد، می‌تواند در صورتی که تهدید جدی به نظر برسد، انگیزه مالی قوی‌ به هند و چین بدهد تا خرید نفت روسیه را متوقف کنند. هر دو کشور همین حالا هم در حال مذاکره با آمریکا برای کاهش تعرفه‌های تحمیلی قبلی ترامپ هستند.

بن مک‌ویلیامز، پژوهشگر سیاست انرژی در موسسه بروگل بروکسل درباره هدف قرار دادن صادرات نفت روسیه گفت «این قوی‌ترین برگ بازی است که متحدان اوکراین از منظر انرژی می‌توانند بازی کنند. اما سوال این است – حتی پس از اجرایی شدن، آمریکا تا چه حد برای اجرای آن جدی خواهد بود؟»

اهرم پرهزینه؛ نه فقط علیه مسکو، بلکه علیه واشنگتن

به گفته تحلیلگران، اما استفاده از این برگ قوی پیامدهایی خواهد داشت که ترامپ ممکن است حاضر به پذیرش آنها نباشد، برای شروع، حجم نفتی که باید جایگزین شود، بسیار زیاد است.طبق گزارش مویو شو، تحلیلگر ارشد نفت در شرکت داده‌کاوی Kpler، نفت خام روسیه ۳۶ درصد از واردات هند و نزدیک به یک پنجم از واردات چین را تشکیل می‌دهد و روسیه بزرگ‌ترین تأمین‌کننده این دو کشور است.ترکیه به فاصله زیاد در رتبه سوم قرار دارد، اما خریدار مهم فرآورده‌های نفتی است. 

همچنین نفت روسیه از طریق خط لوله به مجارستان و اسلواکی جریان دارد که تحت معافیت اتحادیه اروپا قرار دارند.شو گفت «اگر هیچ‌کس نفت روسیه را نخرد، پس کجا می‌توانیم جایگزین پیدا کنیم؟ اوپک کمی ظرفیت اضافی دارد، اما نمی‌توان از آنها خواست که ناگهان ۳.۴ میلیون بشکه را روزانه تولید کنند. جایگزین کردن سهم بازار دشوار است و قطعا شاهد افزایش شدید قیمت‌ها خواهیم بود».بنابراین، اگرچه این فشار می‌تواند پوتین را تحت تأثیر قرار دهد، اما برای ترامپ هم فشار خواهد بود.جیووانی استاونوو، تحلیلگر کالا در UBS زوریخ، گفت «همه می‌دانیم ترامپ از قیمت بالای نفت خوشش نمی‌آید و این موضوع را پیچیده می‌کند … زیرا ظرفیت اضافی محدود است و راه زیادی برای جبران اختلال بزرگ وجود ندارد».او افزود محدودیت در ظرفیت اضافی و ذخایر موجود و نیاز به ماه‌ها یا سال‌ها زمان برای افزایش ظرفیت تولید، حفظ قیمت پایین نفت را دشوار می‌کند.با این حال، آمریکا می‌تواند مهلت‌ها را تمدید کند تا زمان بیشتری برای تأمین منابع فراهم شود و تعرفه‌های گسترده تنها یکی از ابزارهای دولت ترامپ خواهد بود.

طبق گفته گریگوری شافر، استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه جورج‌تاون، مشاوران ترامپ احتمالاً گزینه‌های مختلفی از جمله انواع تحریم‌ها، شامل تحریم‌های مالی و تعرفه‌ها را به او ارائه می‌دهند.این تحریم‌ها ممکن است شامل تحریم‌های ثانویه سنتی آمریکا باشد، مانند هدف قرار دادن افراد یا نهادهایی در کشورهای دیگر که در تجارت نفت روسیه نقش دارند، یا حتی گسترش تحریم‌ها به بخش‌هایی مانند معاملات اوراق بهادار یا دسترسی به فناوری‌های آمریکایی در کشورهای خریدار نفت روسیه.طبق این تحلیل، رویکرد محدودتر تحریم‌ها نسبت به تعرفه‌ها ممکن است گزینه عملی‌تری باشد که همچنان تاثیر قابل توجهی در کاهش انگیزه برای تجارت داشته باشد، البته اگر به طور جدی اجرا شود.ریچارد برونز، مدیر بخش ژئوپلیتیک شرکت مشاوره‌ای Energy Aspects در لندن گفت «احتمال اینکه ترامپ از تعرفه‌های ثانویه استفاده کند کم است، چون خیلی پرآشوب هستند. احتمال بیشتری وجود دارد که او تحریم‌های ثانویه را که ابزار هدفمندتر و شناخته‌شده‌تری هستند، استفاده کند».او گفت که ترامپ در مارس فرمانی اجرایی صادر کرده بود که تعرفه ۲۵ درصدی روی کالاهای کشورهایی که نفت ونزوئلا را می‌خرند، اعمال کند، اما هنوز اقدامی در این زمینه انجام نداده است.

تهدید نمادین؟

به تحلیل شبکه سی‌ان‌ان، تهدید به تحریم‌ها دو هدف دارد: به روسیه نشان دهد که ممکن است از درآمد نفت محروم شود و از طریق شرکای تجاری‌اش فشار بیشتری بر آن وارد کند.دبیرکل ناتو مارک روته چهارشنبه از چین، هند و برزیل خواست با ولادیمیر پوتین تماس بگیرند و به او بگویند که باید جدی به مذاکرات صلح روی آورد، در غیر این صورت اقدامات ترامپ «علیه آن‌ها عمل خواهد کرد».

اگرچه تحلیلگران می‌گویند مسکو این تهدید را جدی دنبال می‌کند، پکن و دهلی‌نو احتمالا نمی‌خواهند تا زمانی که مطمئن نباشند ترامپ این تهدیدها را واقعا عملی می‌کند، به پوتین فشار آورند یا سیاست خود را تغییر دهند. یون سان، مدیر برنامه چین در مرکز تحقیقاتی استیمسون در واشینگتن، گفت «فکر نمی‌کنم چین به دلیل فشار آمریکا بر روسیه، به پوتین فشار وارد کند». این کشور به واردات قابل توجه نفت تحریم شده ایران از طریق واسطه‌ها عادت کرده است.بنیان‌گذار مؤسسه تحقیقات تجارت جهانی هند آجی سرواستوا معتقد است هند هم در حال حاضر اعتقادی به پذیرش فشارهای آمریکا برای قطع خرید نفت روسیه ندارد.او افزود این فقط یکی از فهرست خواسته‌های «غیرقابل پیش‌بینی» آمریکا است و نباید تصمیمات راهبردی هند را تغییر دهد.علاقه ترامپ به حفظ تجارت با این اقتصادهای بزرگ، دلیل دیگری است که درباره اجرای تهدیداتش تردید ایجاد می‌کند. گریگوری شافر در این خصوص گفت «این تهدید ممکن است بیشتر نمادین باشد، اما وقتی پای موضع‌گیری آمریکا درباره جنگ اوکراین در میان باشد، همین نمادین بودن هم اهمیت دارد».