رابطه عملکرد رسانه ها در جنگ، با عملکرد کمیسیون بهداشت در ماجرای بیمارستان نگاه!

سید محمد جمالیان، نماینده مجلس از آن آدم‌هایی است که گفت و گویش با سایت خانه ملت نشان می دهد که تا یک جایی خوب می‌بیند و درست اشاره می‌کند به زخم‌ها. اما نگاهی عمیق تر هم ضرورت دارد.

به گزارش سرویس اجتماعی تابناک، محمد جمالیان، نماینده عضو کمیسیون بهداشت مجلس با بر شمردن نگرانی های اجتماعی حاصل از جنگ، می‌گوید در آن دوازده روز آتش و خون، کسی نبود که فریاد بزند "بچه‌ها را ببرید تو!"، کسی نبود که بگوید این تصاویر را نشان ندهید. او در واقع از کاستی‌های عملکرد رسانه‌ای در دوران جنگ انتقاد می‌کند و نسبت به آن تاکید دارد. راست هم می‌گوید. اما حرفش ناتمام است مثل همان اخبار نیمه کاره‌ای که از ایران اینترنشنال پخش می‌شد. این حرفها باید ادامه داشته باشد؛ به عنوان نقدهای درون گفتمانی برای عملکرد بهتر در فردا و فرداها.

می‌نویسم "ناتمام" چون جمالیان نگفت که همین رسانه‌های امروزِ بحران‌زده، همان‌هایی هستند که همیشه در صلح، با دست‌های بسته خبرنگاری کرده‌اند. چگونه می‌شود از کسی که همیشه در محدودیت و محدوده نگاه مدیران بوده انتظار داشت در روزی که نیاز به جولان است، پرواز و جهش بلد باشد؟ در فنلاند و ژاپن که مثال می‌زند، رسانه‌ها اول آزادند بعد مسئول. ما اما می‌خواهیم برعکس. می‌خواهیم در بحران یک شبه راه صدساله را برویم.جمالیان از نظارت شدید در جنگ انتقاد می‌کند، اما آیا در بحران‌های کوچک‌تر (مثل اعتراضات اجتماعی، بلایای طبیعی، یا همه‌گیری کرونا) به رسانه‌ها اجازه داده شد تا آزادانه و حرفه‌ای عمل کنند؟

رسانه و روزهای آرامش

اگر قرار است رسانه‌ها در جنگ «مدیریت روانی» انجام دهند، باید در شرایط عادی امکان تمرین این نقش را داشته باشند. مگر در خاطرتان نیست که مثلا در داستان نابینا شدن بیماران بیمارستان نگاه، چقدر مورد هجمه قرار گرفتیم که شما رسانه ها عامل تخریب نظام سلامت هستید و .... اتفاقا همه امیدواری ما به پیگیری کمیسیون بهداشت و درمان بود که آن هم بعد از تعویق‌های متعدد، منجر به جلسه طرح سوال از وزیر و نهایتاً اعلام رضایت از پاسخ وی شد. آقای شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس که از سهامداران آن بیمارستان هستند بیشتر در جریان ماجرا قرار دارند. آنجا وقتی رسانه به جای تخریب، حمایت می شد، حتما در جاهای زیادی اثر می گذاشت. 

اتفاقا در این دوازده روز، رسانه‌ها آتش به اختیار عمل کردند. نه به معنای نظامی‌اش، که به معنای واقعی کلمه. بدون نقشه، بدون ساز و برگ، فقط با همان تجربه‌ای که از روزهای آرام و تحصیل و تدریس و تجربه به ارث برده بودند. برنامه‌های زنده ساختند، با روانشناسان گفت‌وگو کردند، سعی کردند میان اخبار مرگ، نسیم زندگی بدمند. آن هم در شرایطی که ناگهان از منابع مالی محروم شده بودند. اما کسی نپرسید چرا زیرساخت‌ها مهیا نبود؟ چرا قبلا تدارک و آناده سازی نداشتیم؟ چرا اینترنت می‌لنگید؟ چرا نیروهای تربیت شده نداشتیم؟ اصلا همین مقدار محتوا را در چه شرایطی منتشر کردند؟

جمالیان درست اشاره می‌کند به NGOها و انجمن‌های علمی. اما مگر همین نهادهای مردمی در روزهای آرام چقدر مجال نفس کشیدن دارند؟ مگر به آنها هم اعتماد می‌کنیم؟ حرفهای آقای نماینده نادرست و ناگوار نیست؛ اما باید بدانند که خود رسانه ها بارها همینها را نوشته اند. اما این یار جنگ که شروع شد، تازه یاد بعصی ها افتاد روانشناس کم داریم یا رسانه ها نقص دارند. مثل همان کشاورزی که موقع برداشت یادش می‌افتد بذر نکاشته است. به راستی چقدر اهمیت به رسانه یا روانشناس در شرایط نرمال داده ایم غیر از روزهای خبرنگار و روانشناس؛ آن هم برای تعارفات معمول.

فضای مجازی را با رسانه اشتباه نگیرید

و فضای مجازی... این مار خوش خط و خال! جمالیان از فضای رسانه می‌گوید اما از آن طرف مرزها که هر شب بمب روانی می‌باریدند چیزی نمی‌گوید. از صفحات شخصی افراد در فضای مجازی چیزی نمی‌گوید.  این‌ها با رسانه فرق می‌کنند و رسانه به معنای استاندارد و دارای مسئولیت، نیستند. 

حقیقت این است: رسانه در بحران، آینه تمام نمای رسانه در آرامش است. اگر در روزهای صلح، به رسانه‌ها به چشم دشمن نگاه کنیم، در جنگ هم دستمان خالی خواهد بود. اگر امروز که آسمان آبی است، به روانشناسان و جامعه‌مدنی میدان ندهیم، فردا که آسمان سیاه شود، جز دستانی خالی نخواهیم داشت.

جمالیان هشدار می‌دهد به سونامی اختلالات روانی در راه. راست می‌گوید. اما درمان فقط در بحران نیست. درمان در همان روزهایی است که کسی فکر نمی‌کند روزی جنگ خواهد آمد. روزهایی که باید به رسانه‌ها اعتماد کرد، به روانشناسان میدان داد، به مردم آموخت چگونه بحران را مدیریت کنند.

سرمایه روزهای آرامش

پایان سخن این که: بحران همیشه می‌آید. سوال این است که ما در آرامش، چه سرمایه‌ای برای روز طوفان پس‌انداز کرده‌ایم؟

روزهای نرمال و آرام جامعه روزهای سرمایه‌گذاری برای ایام مبادا هستند. به آسانی آنها را از دست ندهید.