سیاه‌چاله جاسوسی اسرائیل در لبنان چگونه عمل کرد؟
به گزارش تابناک به نقل از فارس، رسانه‌ها طی چند هفته اخیر گزارش‌های متعددی درباره بازداشت چندین فرد در لبنان به اتهام همکاری با رژیم صهیونیستی و جاسوسی از حزب‌الله و مقاومت منتشر کرده‌اند. امری که بار دیگر میزان نفوذ و عمق عملیات جاسوسی اسرائیل در لبنان را به نمایش گذاشت. عملیاتی که گفته می‌شود نقش مهمی در جنگ اخیر ایفا کرده است.
«سوسن کعوش» نویسنده فلسطینی مقیم لبنان، در یادداشتی تحت عنوان «سیاه‌چاله‌ای به نام مزدوران اسرائیل در لبنان» نوشت: به اذعان تحلیلگران، سطح نفوذ موساد در ساختارهای حزب‌الله تنها از طریق جذب جاسوس در لبنان ممکن بوده است. طبق گزارش‌ها، حزب‌الله در حملات اسرائیل طی جنگ اخیر، شمار زیادی از نیروهای خود را از دست داده است. مقامات لبنانی نیز تایید کرده‌اند که اخیراً حداقل چهار متهم به جاسوسی را دستگیر کرده است. در منطقه نبطیه واقع در جنوب لبنان، سازمان امنیت ملی لبنان اعلام کرد که فردی را با نام اختصاری «أ.س» پس از بازگشت مخفیانه از فلسطین اشغالی دستگیر کرده است. در بیانیه‌ای که این سازمان منتشر کرد، آمده است که فرد مظنون در بازجویی اعتراف کرده؛ صهیونیست‌ها دستگاه پیشرفته‌ای را در اختیارش گذاشته بودند تا از آن برای رصدو فیلمبرداری از برخی مراکز مهم در لبنان استفاده کند. این دستگاه امکان ارتباط مستقیم میان او و اسرائیل را نیز فراهم می‌کرد.
علاوه بر این، گفته شده که او جلیقه‌ای مخصوص دریافت کرده که در آن پول زیادی جاسازی شده بود تا در مأموریت‌های جاسوسی‌اش استفاده کند. همچنین ادعا شده که «أ.س.» اعتراف کرده همکاری‌اش با اسرائیل از آغاز جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳ شروع شده است. سازمان امنیت ملی لبنان تأیید کرده که تمام تجهیزات ارائه شده توسط اسرائیل که در خانه این فرد کشف و ضبط شده است. پس از آن اعلام شد که ارتش لبنان اخیراً یک فرد دیگر را به اتهام همکاری با اسرائیل دستگیر کرده است، که گفته می‌شود از طریق فیس‌بوک جذب شده بود. این فرد با نام اختصاری «ح.ع» از روستای مرزی بیت لیف در جنوب لبنان، به عضویت حزب‌الله درآمده بود و اطلاعاتی درباره رهبران این جنبش به اسرائیل ارائه کرده است. گفته می‌شود که او تحت حفاظت یک پهپاد اسرائیلی به فلسطین اشغالی سفر کرده است.
هنوز مشخص نیست که او چگونه یا چه زمانی وارد فلسطین اشغالی شده، اما تداوم حضور نیروهای اسرائیلی در بیش از ۶۰ شهر و روستای مرزی لبنان، علی‌رغم توافق آتش‌بس، این امر را تسهیل می‌کند. همچنین، مأموران اطلاعاتی لبنان فرد دیگری را در جنوب این کشور دستگیر کرده‌اند که خانواده‌اش روابط نزدیکی با حزب‌الله داشته و چندین عضو خانواده او در جنگ جان خود را از دست داده‌اند. طبق گزارش‌های رسانه‌ای محلی، این فرد اطلاعات حساسی درباره رهبران حزب‌الله در ازای دریافت مبلغی تا ۲۰ هزار دلار به اسرائیل منتقل کرده است. گفته می‌شود که او به ترکیه سفر کرده و در آنجا با مقامات جاسوسی اسرائیل دیدار داشته است. مأموریت او شامل جمع‌آوری اطلاعات درباره مراکز حزب‌الله در جنوب لبنان و همچنین نظارت بر انبارهای تسلیحاتی حزب‌الله و نحوه دریافت و توزیع آن‌ها بوده است.
جاسوس چهارم از منطقه بقاع در شرق لبنان دستگیر شده است. این منطقه یکی از مناطقی است که در هفته‌های اخیر به شدت هدف حملات اسرائیل قرار گرفته است. به هر حال گفته می‌شود که تمامی این مظنونان برای تحقیقات بیشتر به نهادهای مربوطه تحویل داده شده‌اند.نفوذ عمیقتحلیلگران می‌گویند که حملات سریع و شدید اسرائیل به حزب‌الله در جنگ اخیر، میزان نفوذ عوامل داخلی را آشکار کرده است. از حملات ۱۷ تا ۱۸ سپتامبر که با استفاده از تجهیزات ارتباطی پیشرفته انجام شد و باعث شهادت و مجروحیت تعداد زیادی از نیروهای حزب‌الله گردید، تا وارد آوردن ضربات سنگین به ساختار فرماندهی عالی این جنبش، همگی نشان‌دهنده نفوذ عمیق جاسوسان در داخل حزب‌الله است.بسیاری معتقدند که اسرائیل علاوه بر استفاده از فناوری‌های پیشرفته، برای اجرای حملات دقیق علیه حزب‌الله به شدت به شبکه جاسوسی داخلی خود متکی بوده است. این جاسوسان عمدتاً در میان پایگاه‌های مردمی و حلقه‌های اجتماعی حزب‌الله نفوذ کرده و اطلاعات حساس را در اختیار اسرائیل قرار داده‌اند.
براساس گزارش‌های امنیتی لبنان، موساد یک شبکه جاسوسی از افراد همکار را برای ثبت نتایج حملات هوایی، نظارت بر عملیات جست‌وجو و نجات و تأیید خسارات وارده سازماندهی کرده است. در برخی موارد، افراد مظنون، از جمله اتباع خارجی، در محل حملات دستگیر شده‌اند، زیرا روی تلفن‌هایشان تصاویر و فیلم‌هایی از آثار بمباران‌ها پیدا شده است. حتی برخی از ویدیوهای بازجویی از این افراد در فضای اینترنت و اپلیکیشن‌های پیام‌رسان منتشر شده‌اند.حزب‌الله از زمان آغاز جنگ غزه، به عنوان بخشی از حمایت از فلسطینیان، در درگیری‌های مرزی با اسرائیل درگیر بوده است. اما این جنگ در نهایت در ماه سپتامبر به یک جنگ تمام‌عیار تبدیل شد. پیش از اجرای توافق آتش‌بس در ۲۷ نوامبر، اسرائیل شبکه ارتباطی حزب‌الله را هدف قرار داد و بسیاری از فرماندهان و اعضای آن را به همراه هزاران غیرنظامی به خاک و خون کشید.
دام شبکه‌های اجتماعی برای لبنانی‌هامقامات امنیتی لبنان هشدار داده‌اند که برخی از حساب‌های شبکه‌های اجتماعی که گفته می‌شود توسط موساد ایجاد شده، برای جذب شهروندان لبنانی فعال هستند. طبق اعلام مقامات، این حساب‌ها در پلتفرم‌هایی مانند فیس‌بوک فعالیت داشته و احتمالاً با هدف جذب و استخدام افراد برای همکاری با اسرائیل مدیریت می‌شوند.برخی تحلیلگران معتقدند که بسیاری از افرادی که همکاری با اسرائیل را پذیرفته‌اند، این تصمیم را در نتیجه شرایط اقتصادی و اجتماعی دشوار اتخاذ کرده‌اند. لبنان پس از فروپاشی اقتصادی خود در اواخر سال ۲۰۱۹ شاهد بحران شدید مالی بوده که میلیون‌ها نفر را از دسترسی به دارایی‌های بانکی‌شان محروم کرده است. این وضعیت، جامعه‌ای آسیب‌پذیرتر ایجاد کرده و اسرائیل توانسته از نیازهای مردم برای اهداف خود سوءاستفاده کند.این در حالی است که علاوه بر فعالیت‌های جاسوسی، قانون لبنان هرگونه ارتباط با اسرائیل را جرم تلقی کرده و افراد خاطی ممکن است به حبس محکوم شوند.
نحوه نفوذ جاسوسان اسرائیلی جاسوسان اسرائیلی با نفوذ اطلاعاتی عمیق، موازنه امور را در درگیری‌های اخیر علیه مقاومت لبنان به هم زدند. در جنگ ۲۰۰۶، اسرائیل سه بار تلاش کرد تا دبیرکل حزب الله را ترور کند. یکی از حملات هوایی ناکام ماند _ رهبر حزب الله پیشتر محل را ترک کرده بود_ حملات دیگر هم در نفوذ به استحکامات بتنی زیرزمینی ناکام ماندند. اما در جنگ اخیر، ارتش اسرائیل حرکت دبیرکل را به پناهگاهی عمیق زیر یک مجتمع مسکونی در جنوب بیروت ردیابی کرد و ۸۰ بمب بر سر آن انداخت که منجر به تخریب حداقل چهار ساختمان مسکونی و شهادت سید حسن نصرالله در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴ شد.
نهادهای نظامی و امنیتی اسرائیل، که در هفته‌های پیش از ترور دبیر کل حزب‌الله، ضربات مهلک و مستمری از سوی نیروهای مقاومت در لبنان دریافت کرده بودند، با افتخار از این ترور یاد کردند. اما این افتخار صهیونیستی، حقیقتی نگران‌کننده در خود دارد: پس از نزدیک به چهار دهه مواجهه با حزب‌الله، اسرائیل اخیراً موفق شده که به‌طور واقعی در موازنه قدرت تغییراتی ایجاد کند.آنچه تغییر کرده، همان‌طور که مقامات فعلی و سابق می‌گویند، عمق نفوذ و کیفیت اطلاعات جاسوسی است که رژیم صهیونیستی اخیراً به دست آورده و بر آن تکیه کرده است. این روند از زمان ترور فرمانده فؤاد شکر فرمانده دست راست دبیر کل حزب‌الله در ۳۰ ژوئیه (تیرماه ۱۴۰۳) آغاز شد. هنگامی که وی در حال دیدار با دوستی در منطقه حاره حریک، واقع در حومه جنوبی بیروت بود.
رژیم صهیونیستی، پس از ناکامی بزرگ ارتش قدرتمند خود در وارد آوردن ضربه‌ای مهلک به حزب‌الله در جنگ سال ۲۰۰۶، یا حتی حذف یکی از رهبران ارشد آن، در تلاش‌های خود برای جمع‌آوری اطلاعات درباره این جنبش به‌طور گسترده بازنگری کرد. طی دو دهه بعد، یگان جاسوسی ۸۲۰۰ و سازمان اطلاعات نظامی آن، موسوم به «آمان»، حجم عظیمی از داده‌ها را گردآوری کردند تا نقشه‌ای از گستره مقاومت در لبنان ترسیم کنند.
به گفته «مری ایسین» افسر ارشد اطلاعاتی سابق اسرائیل، این امر مستلزم تغییر اساسی در نگاه اسرائیل به مقاومت، به‌ویژه حزب‌الله، بود. جنبشی که توانست اراده و استقامت اسرائیل را در باتلاق اشغال ۱۸ ساله جنوب لبنان فرسایش دهد. برای اسرائیل، این ماجرا در سال ۲۰۰۰ با یک عقب‌نشینی ننگین به پایان رسید که با از دست دادن منابع مهم اطلاعاتی همراه بود.ایسین گفت که در مقابل، دستگاه اطلاعات اسرائیل دیدگاه خود را درباره حزب‌الله گسترش داد و فراتر از شاخه نظامی آن، به آرمان‌های سیاسی این حزب، ارتباطات رو به رشدش با سپاه پاسداران ایران و رابطه سید حسن نصرالله با بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه توجه کرد. او افزود: «در این مسیر باید دقیقاً مشخص کنید که به دنبال چه چیزی هستید..این بزرگ‌ترین چالش است و در صورت اجرای صحیح، امکان بررسی این موضوع با تمام پیچیدگی‌هایش و دیدن تصویر کامل را فراهم می‌کند».
وی افزود که دستگاه‌های اطلاعاتی اسرائیل تقریباً به مدت یک دهه حزب‌الله را «ارتشی تروریستی» توصیف کردند، به جای آنکه آن را تنها یک گروه تروریستی مشابه اسامه بن لادن در یک غار تلقی کنند. این تغییر مفهومی اسرائیل را مجبور کرد تا حزب‌الله را با دقت و در ابعاد وسیع‌تری مطالعه کند، همان‌طور که درباره ارتش سوریه نیز عمل کرده بود.با افزایش قدرت حزب‌الله، از جمله در سال ۲۰۱۲، هنگامی که نیروهای آن به دعوت دولت سوریه در این کشور مستقر شدند تا به بشار اسد در سرکوب شورشیان کمک کنند، یک فرصت به اسرائیل داده شد تا تصمیمات جدیدی اتخاذ کند. به باور این نویسنده فلسطینی، آنچه در سوریه رخ داد، یک «تصویر اطلاعاتی» دقیق و حساب‌شده بود. در حالی که مبارزان حزب‌الله در جریان جنگ سوریه تجربه رزمی کسب می‌کردند نیروهای این جنبش برای مقابله با این درگیری طولانی‌مدت گسترش می‌یافتند، عملاً بیش از پیش در معرض فعالیت‌های جاسوسان اسرائیلی قرار گرفتند. جاسوسانی که مأموران خود را اعزام کرده یا به دنبال جذب افراد جداشده احتمالی از حزب‌الله بودند.رندا سلیم، مدیر برنامه‌های مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن، اظهار داشت: «سوریه نقطه آغاز گسترش حزب‌الله بود. این امر سازوکارهای نظارتی داخلی آن‌ها را تضعیف کرد و راه را برای نفوذ گسترده‌تر باز کرد».
منبع داده‌ها بنا بر این یادداشت، درگیری‌های سوریه منبعی عظیم از داده‌ها ایجاد کرد که بیشتر آن‌ها برای عموم قابل دسترسی بود، و همین امر به جاسوسان اسرائیلی و الگوریتم‌های آن‌ها امکان جذب و تحلیل اطلاعات را داد. به‌عنوان مثال، اطلاعیه‌های درگذشت، که حزب‌الله آن‌ها را تحت عنوان «پوسترهای شهدا» منتشر می‌کرد، حاوی جزئیات مختصر اما مهمی مانند شهر محل زندگی مبارز، مکان شهادتش و دایره دوستانی بود که خبر را در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کردند.مراسم تشییع شهدا نیز از اهمیت خاصی برخوردار بود، زیرا گاهی اوقات، مقامات ارشد را به این مراسم جذب می‌کرد و موجب می‌شد که برای مدتی کوتاه از پشت پرده بیرون آیند.
یک سیاستمدار ارشد سابق لبنانی در بیروت اظهار داشت که نفوذ اطلاعاتی اسرائیل یا آمریکا به حزب‌الله، «بهای حمایت آن‌ها از اسد» بود. وی افزود: «آن‌ها مجبور بودند در سوریه خود را آشکار کنند».این گروه مخفی ناگهان مجبور شد با دستگاه اطلاعاتی سوریه، ارتباط برقرار کرده و اطلاعات ردوبدل کند یا با سازمان‌های اطلاعاتی روسیه همکاری کند، که خود تحت نظارت آمریکا قرار داشتند.یزید صایغ، پژوهشگر ارشد در مرکز کارنگی برای خاورمیانه، توضیح داد که «حزب‌الله از یک گروه بسیار منضبط و متعصب به گروهی تبدیل شد که هنگام دفاع از اسد، اجازه ورود افرادی بیش از حد لازم را داد». همین سهل‌انگاری موجب تغییر در ترکیب اعضای آن و تضعیفش شد. این تغییر اساسی برای گروهی بود که به توانایی خود در مقاومت در برابر ادعای مهارت اطلاعاتی اسرائیل در لبنان افتخار می‌کرد.
کعوش در ادامه می‌نویسد که حزب‌الله مقر شاباک را در شهر صور نه یک‌بار، بلکه دو بار در سالهای نخست اشغال جنوب لبنان منفجر کرد. در اواخر دهه ۹۰ میلادی، اسرائیل متوجه شد که حزب‌الله توانسته است سیگنال‌های غیر رمزگذاری‌شده پهپادهای اسرائیلی را رهگیری کند و از اهداف و روش‌های ارتش این کشور مطلع شود.
با افزایش تمرکز اسرائیل بر حزب‌الله، توانایی‌های جاسوسی آن نیز به شکل فزاینده‌ای گسترش یافت. این کشور از ماهواره‌های جاسوسی، پهپادهای پیشرفته و فناوری‌های نفوذ سایبری برای تبدیل تلفن‌های همراه به ابزار شنود استفاده کرد. اسرائیل حجم عظیمی از داده‌ها را گردآوری می‌کند و واحد ۹۹۰۰ را برای تحلیل تصاویر بصری و شناسایی تغییرات جزئی به‌کار می‌گیرد تا بتواند اشیای مشکوک مانند بمب‌های کنار جاده‌ای، تهویه‌های مخفی بالای تونل‌ها یا سازه‌های بتنی جدید را که ممکن است نشانه‌ای از وجود مخفیگاه باشد، شناسایی کند.
پس از شناسایی یک عضو حزب‌الله، الگوی حرکات روزانه او در پایگاه داده‌ای عظیم ذخیره می‌شود که شامل اطلاعاتی از تلفن همسرش، کیلومترشمار خودرو، یا موقعیت مکانی وی است. این داده‌ها از منابع مختلفی نظیر پهپادهای در حال پرواز، دوربین‌های نظارتی هک‌شده یا حتی صدای ضبط‌شده روی میکروفون یک دستگاه کنترل از راه دور تلویزیون هوشمند جمع‌آوری می‌شوند.
هرگونه تغییر در این الگوی روزانه ممکن بود به‌عنوان زنگ هشدار برای مأموران اطلاعاتی اسرائیل عمل کند. این فناوری به اسرائیل کمک کرد تا فرماندهان میان‌رده واحدهای ضد تانک حزب‌الله را که نیروهای ارتش اسرائیل را در مرزها تحت فشار قرار می‌دادند، شناسایی کند. در برخی موارد، اسرائیل برنامه‌های کاری این فرماندهان را زیر نظر داشت تا متوجه شود آیا آن‌ها به‌طور ناگهانی برای انجام حمله‌ای فراخوانده می‌شوند.صبر اسرائیل نتیجه داد؟
نویسنده در ادامه این یادداشت اذعان می‌کند که هر یک از این عملیات‌ها به زمان و صبر نیاز داشت تا تکمیل شود. در طول سال‌ها، دستگاه‌های جاسوسی اسرائیل توانستند پایگاه داده‌ای عظیمی از اهداف گردآوری کنند، تا جایی که در سه روز نخست حملات هوایی سال گذشته به لبنان، آن‌طور که ارتش اشغالگر می‌گوید، نیروی هوایی اسرائیل حداقل ۳۰۰۰ هدف مشکوک به وابستگی به حزب‌الله را هدف قرار داد.
حتی یک مقام سابق اسرائیلی ادعا کرد: «ما توانایی‌های گسترده‌ای داشتیم و حجم زیادی از اطلاعات ذخیره‌شده آماده استفاده بود. می‌توانستیم این قابلیت‌ها را خیلی زودتر در جنگ به‌کار بگیریم، اما چنین نکردیم».هرچند که برغم تمام دستاوردهای ارتش اشغالگر در وارد آوردن ضربه به حزب‌الله و به شهادت رساندن دبیرکل آن، مری ایسین افسر اطلاعاتی سابق اسرائیل اعتراف می‌کند که حزب‌الله نابود نشده است. درست است که آسیبی جدی به آن وارد شده اما همچنان ظرفیت‌های قابل توجهی دارد که تهدیدی جدی محسوب می‌شود».
جنگ‌های در سایهسوسن کعوش در ادامه به تاریخچه‌ای درگیری‌های اسرائیل و حزب‌الله در سایه طی سالهای گذشته پرداخت و نوشت که از دهه ۱۹۸۰ تاکنون، درگیری پنهانی خونینی بین حزب‌الله لبنان و رژیم صهیونیستی در جریان بوده است. این نبرد زیرزمینی پس از اشغال لبنان توسط اسرائیل در سال۱۹۸۲ و خروج سازمان آزادیبخش فلسطین (PLO) از بیروت آغاز شد.
حزب‌الله با حمایت ایران، با انجام عملیاتهای متعدد نظیر انفجار مقر شاباک در صور (در سالهای ۱۹۸۲ و ۱۹۸۳) که به کشته شدن ده‌ها اسرائیلی انجامید، به یک بازیگر کلیدی تبدیل شد.در ادامه این یادداشت به نقاط عطف تاریخی در این نبرد، از جمله جنگ ۳۳ روزه در سال۲۰۰۶ و حملات حزب‌الله علیه منافع اشغالگران در مناطق مختلف جهان و نیز تاکتیک‌های مختلف مقاومت لبنان برای جمع‌آوری منابع مالی از جمله ایجاد شبکه‌های لجستیک در اروپا و آمریکای شمالی اشاره می‌شود.
نویسنده در خاتمه با اذعان به دستاوردهای مهم اسرائیل در جنگ اخیر با حزب‌الله و موفقیت در ضربه وارد کردن به مقاومت، این موضوع را به مخاطب گوشرد می‌کند که حزب‌الله در طول دهه‌های گذشته با عملیاتهای گسترده، اسرائیل را غافلگیر کرده است و دست برتر در این ماجرا داشته است. امری که نباید فراموش کرد زیرا نبرد تمام نشده است.
لبنان کشور بسیار کوچک همراه با مشکلات اقتصادی هست و این امر فرآیند جاسوسی و جذب رو بسیار آسان میکنه، اما در نهایت مقاومت پیروز این میدان خواهد بود. شاید صحنه جنگ مثل تمامی جنگ ها تغییر کنه اما در مسیر خللی ایجاد نمیکنه. برای رسیدن به هدف بزرگ باید جانفشانی کرد، صبر داشت و حوصله و دقت بخرج داد. حزب الله دوباره بازسازی میشه و وعده خدا محقق خواهد شد. سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.