چگونه هیچکاک با یک کلید ما را فریب می دهد؟

به گزارش تابناک، هیچکاک در «شماره‌گیری برای قتل» بار دیگر ثابت می‌کند که برای خلق یک اثر مهیج نیازی به صحنه‌های پرزرق‌وبرق یا لوکیشن‌های متعدد نیست. داستان در آپارتمانی کوچک جریان دارد و محوریت آن بر یک نقشه‌ی قتل به‌ظاهر بی‌نقص است که تونی (با بازی ری میلاند) برای همسرش مارگو (گریس کلی) طراحی می‌کند. آنچه این فیلم را متمایز می‌کند، توانایی هیچکاک در تبدیل سادگی به یک ابزار فریبنده است. از همان ابتدا، مخاطب از نقشه‌ی قتل آگاه است، اما تعلیق نه در «چه اتفاقی می‌افتد»، بلکه در «چگونه و چرا» نهفته است. هیچکاک با ظرافت، تماشاگر را به بازی دعوت می‌کند و با هر چرخش داستانی، او را غافلگیر می‌کند.

این سادگی فریبنده، همراه با کارگردانی دقیق و بازی‌های قوی (به‌ویژه گریس کلی که شکنندگی و قدرت را به‌خوبی ترکیب کرده)، باعث می‌شود فیلم تا پایان جذاب باقی بماند. هیچکاک می‌داند چگونه با یک کلید، یک تلفن یا یک گفت‌وگوی به‌ظاهر معمولی، قلب مخاطب را به تپش بیندازد.

تناقض‌های روایی: آیا خیانت ماست‌مالی شد؟
با وجود نقاط قوت، فیلم در برخی جنبه‌های روایی دچار تناقض‌هایی است که نمی‌توان نادیده گرفت. یکی از مسائل اصلی، واکنش سرد و غیرمنطقی تونی به خیانت همسرش است. او که نقشه‌ی قتل را با انگیزه‌ی انتقام از خیانت مارگو طراحی کرده، پس از افشای این موضوع، به‌طرز عجیبی بی‌تفاوت عمل می‌کند و حتی با معشوقه‌ی همسرش (مارک، با بازی رابرت کامینگز) گفت‌و‌گو‌هایی عادی و دوستانه دارد. این رفتار با شخصیتی که جرقه‌ی قتل در ذهنش زده شده، همخوانی ندارد و به نظر می‌رسد هیچکاک برای پیشبرد داستان، این تناقض را نادیده گرفته است.
همچنین، پایان‌بندی فیلم که به سمت یک فضای رمانتیک و حتی به اصطلاح «گوگولی» پیش می‌رود، با فضای جنایی و تاریک آن سازگار نیست. صحنه‌ی بازگشت مارگو به خانه و نگاه عاشقانه‌ی مارک به او، گویی تمام ماجرا‌های خیانت و قتل را به حاشیه می‌راند. این انتخاب شاید به دلیل اقتباس از نمایشنامه و نیاز به یک پایان خوش بوده، اما به هر حال به‌عنوان یک «باگ» داستانی، از انسجام روایت می‌کاهد.

 امضای هیچکاک: تعلیق در جزئیات کوچک

اگرچه فیلم خالی از اشکال نیست، هنر هیچکاک در خلق تعلیق از جزئیات به‌ظاهر پیش‌پاافتاده، آن را به اثری ماندگار تبدیل کرده است. او استادانه از اشیاء روزمره (مثل کلید یا قیچی) و مکالمات معمولی برای ایجاد تنش استفاده می‌کند. مخاطب از وسط داستان احساس می‌کند همه‌چیز را می‌داند، اما تعلیق‌های کوچک و غافلگیری‌های هوشمندانه، بازی را تغییر می‌دهند. به‌عنوان مثال، صحنه‌ای که مارگو در دفاع از خود مرتکب قتل می‌شود، نه‌تنها نقطه‌ی اوج فیلم است، بلکه نشان‌دهنده‌ی دقت هیچکاک در طراحی لحظه‌های غیرمنتظره است.

هیچکاک در این فیلم به ما یادآوری می‌کند که تعلیق واقعی در غافلگیری‌های بزرگ نیست، بلکه در انتظار برای اتفاقی است که می‌دانیم رخ خواهد داد، اما نمی‌دانیم چگونه. این سبک خاص، که بعد‌ها به امضای او تبدیل شد، در «شماره‌گیری برای قتل» به بهترین شکل به نمایش درآمده است.

هیچکاک از بلوندها به خوبی استفاده می کند، چرا که به قول خودش، رد خون روی صورت بلوند سینمایی تر است!
 
«شماره‌گیری برای قتل» نمونه‌ای درخشان از توانایی آلفرد هیچکاک در خلق تعلیق و روایت داستان‌های جنایی است. با وجود برخی تناقض‌های روایی، مانند واکنش غیرمنطقی به خیانت و پایان‌بندی رمانتیک که با فضای فیلم همخوانی ندارد، این اثر همچنان به دلیل کارگردانی استادانه، بازی‌های قوی و استفاده‌ی هوشمندانه از جزئیات، یک کلاسیک تماشایی است. / معصومه پیرجلی