جمعیت مهمترین مسئله ملی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی است

به گزارش تابناک به نقل از مهر، حجت الاسلام سید محمد حسن ابوترابی فرد خطیب موقت نماز جمعه تهران در خطبه‌های نماز جمعه این هفته پایتخت در دانشگاه تهران ضمن تسلیت به مناسبت شهادت پرواز خدمت رئیس جمهور شهید و همراهانش، گفت: با توصیه خویشتن و شما بزرگواران به رعایت تقوای الهی با توجه به اینکه سی‌ام اردیبهشت ماه روز جهانی جمعیت نامگذاری شده است، موضوع جمعیت امروز مهمترین مسئله ملی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی کشور است.

وی افزود: بارها با ادبیات گوناگون مورد تاکید رهبر معظم انقلاب قرار گرفته است و می‌توان گفت [این موضوع] از پرتکرارترین مسائلی است که به آن پرداخته‌اند، لذا موضوع راهبردی جمعیت را انشالله در حوصله وقت به آن خواهم پرداخت.

حجت الاسلام ابوترابی فرد اظهار داشت: نهاد خانواده رمز پرواز و تعالی جامعه است. باید خانه اوج بگیرد تا اهل خانه به خدا نزدیک شود.

وی افزود: باید در خانه‌هایی که الله این خانه را در پرتو دو انسان آراسته به کمال، یعنی پدر و مادر، روشن ساخته است، راه برای تعالی هموار شود.

خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: این است که در بعضی از خطبه‌های گذشته هم اشاره کردم، نهاد خانواده نماد شخصیت، ریاست و مسئولیت دو انسان است. آقایان سیادت، ریاست و مسئولیت خانواده را عهده‌دار هستند، و خانم‌ها و مادران مسئولیت، مدیریت و سیاست‌گذاری خانه را به عهده دارند.

وی اظهار کرد: همان خانه‌ای که باید پرواز کند، همان خانه‌ای است که اساس تعالی جامعه بر آن نهاده شده است. بانوان پایه و اساس و رکن تعالی جامعه هستند. این مادران هستند که جامعه را می‌سازند. خانه‌ای که به دست آنان ساخته شده است، اوج می‌گیرد و اهل خانه را به آسمان نزدیک می‌کند.

امام جمعه موقت تهران بیان کرد: این نهاد نقش تعیین‌کننده‌ای در ساماندهی نظام سنی جامعه و جمعیت ایفا می‌کند. تغییرات جمعیتی در کنار مسائلی مهم مانند تحولات اجتماعی و فرهنگی، محیط زیست، فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی، از محورهای اصلی پیشران تحولات آینده کشور است. ساختار سنی جمعیت، افق آینده کشور را تعیین و تعریف می‌کند و توضیح می‌دهد.

حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد گفت: متأسفانه، تغییرات ساختاری حوزه جمعیت که معمولاً در طول یک یا دو قرن شکل می‌گیرد ولی در کشور ایران در نزدیک به دو دهه رخ داده است، لذا کشور را در موقعیتی قرار داده که باید به عنوان مهم‌ترین و فوری‌ترین مسئله، با تلاشی دوچندان، به موضوع نخست و دستور کار نهادهای علمی و پژوهشی مرتبط، مؤسسه تحقیقات جمعیت، مراجع تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر، مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، دستگاه‌های اجرایی به ویژه وزارت بهداشت و درمان و وزارت کشور، تبدیل شود و از تمام ظرفیت خود برای اصلاح روند ساختار سنی جمعیت و تغییرات آن استفاده کنند.

خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: به امید آنکه این حرکت، مسیر اجرایی شدن سیاست‌های کلی جمعیت که نزدیک به دو دهه است ابلاغ شده و همچنین قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را هموار سازد.

وی بیان کرد: مسئله‌ای که امروز باید مورد توجه و اهتمام جدی ملت عزیز و مسئولین کشور قرار گیرد، موضوع مهم سالخوردگی جمعیت ایران است.

حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد گفت: مهم‌ترین عوامل مؤثر بر سالخورده شدن جمعیت، دو عامل است که نخست، افزایش سطح امید به زندگی، و دوم، کاهش اساسی موالید که به تبع آن، کاهش رشد جمعیت رخ می‌دهد.

خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: جمعیت ایران در دوره ۲۰ ساله، یعنی از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۷۰، به حدود دو برابر افزایش پیدا کرده است و در طول مدت حدود شصت سال، چهار برابر شده است. یعنی از ۲۹ میلیون نفر در سال ۱۳۵۰ به ۵۷ میلیون نفر در سال ۱۳۷۰ ارتقا یافته که این امر پایه قدرت ایران بوده است.

وی اظهار کرد: عوامل مؤثر بر این تحول، رشد موالید در سایه تفکر عالی انقلابی، روح معنوی جامعه، توجه ویژه مادران به امروز و فردای کشور، حفظ سلامت مادران و نوزادان با تلاش موفق نظام بهداشت و درمان کشور و افزایش امید به زندگی از حدود پنجاه و اندی سال به نزدیک ۷۸ سال بوده است. این کار، دستاورد بزرگ جمهوری اسلامی است.

امام جمعه موقت تهران با اشاره به سخنان اخیر ترامپ رییس جمهور امریکا در کشورهای عربی، بیان کرد: این آقایی که در کشورهای عربی سخن گفته است که به او خواهم پرداخت، می‌داند که در حوزه‌های مختلف فرهنگی، علمی، زیرساخت‌های اقتصادی، و خلق قدرت در ایران و منطقه چه اتفاقی رخ داده است. او می‌داند که این قدرت بزرگ امروز به عنوان مهم‌ترین مانع در برابر دست‌اندازی‌های آمریکا و جنایات او قرار دارد.

وی در ادامه با اشاره به موضوع جمعیت بیان کرد: در طول سه دهه اخیر، یعنی از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵، متأسفانه نسبت جمعیت زیر ۱۵ سال کشور، از ۴۵ درصد در سال ۱۳۶۵ به ۲۴ درصد کاهش یافته است. این یک خطر بزرگ نیست، مادران عزیز، جوانان گرامی، و کسانی که دغدغه آینده ایران را دارید؟

حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد تاکید کرد: البته سهم جمعیت، با توجه به موالید دهه ۶۰ و نیمه اول دهه ۷۰، در سنین فعالیت یعنی ۱۵ تا ۶۵ سال و سنین سالخوردگی، یعنی ۶۵ سال به بالا افزایش یافته است. در یک دهه اخیر، یعنی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵، میانگین سنی جمعیت ایران از حدود ۲۵ سال به ۳۱ سال افزایش پیدا کرده است؛ یعنی حکایت از کاهش موالید در کشور و حرکت به سوی سالخوردگی دارد.

وی افزود: نگاه به آمار تولد نوزادان، یک هشدار جدی برای آینده کشور است. در سال ۱۳۶۵، هر خانواده ایرانی، هر خانه‌ای که کلیدواژه تعالی جامعه است، به طور متوسط بیش از شش فرزند داشته است [و می‌توان گفت] چه جامعه با نشاطی که به طور متوسط بیش از شش فرزند دارد.

خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: این عدد در سال ۱۳۷۱ به حدود چهار فرزند، در سال ۱۳۷۸ به کمتر از سه فرزند و در سال ۱۳۸۵ به زیر سطح جانشینی رسیده است.

حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد گفت: [زیر سطح جانشینی یعنی] کاهش جمعیت یعنی کمتر از دو فرزند این نگرانی نیست؟ نباید ملت ایران برای تأمین جمعیت آینده کشور به یک اصل و ارائه اراده جدی دست زنند؟ مقامات کشور نباید این مسئله را به عنوان نخستین مسئله کشور در دستور کار قرار دهند؟

خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: در سال گذشته یعنی ۱۴۰۳، موالید کشور ۷ درصد نسبت به قبل کاهش داشته است. در یکی از استان‌های کشور، میزان مرگ و میر افراد از تعداد موالید سبقت گرفته است.

وی اظهار کرد: این روند اگر تداوم پیدا کند، تهدیدی برای هویت ملی، فرهنگی و تاریخی کشور است. اما فرصت‌ها و ظرفیت‌های جمعیتی کشور ما خوشبختانه با یک صف طلایی و استثنایی روبه‌رو است که باید ملت و دولت با اراده جدی و فراهم آوردن زمینه‌های لازم، از این فرصت برای پاسداری از هویت جمعیتی ایران بهره بگیرند.

وی بیان کرد: از این فرصت، در ادبیات جمعیت‌شناسی به عنوان «پنجره جمعیتی» یاد می‌شود و یکی از فرصت‌های استثنایی امروز کشور است که اگر درست استفاده کنیم، از سرمایه انسانی، ستون فقرات رشد، پیشرفت و توسعه اقتصادی و فرهنگی کشور، حراست کرده‌ایم؛ و اگر درست استفاده نکنیم، کشور را با تهدیدهای جدی روبه‌رو خواهیم کرد.

حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد گفت: فرصت پنجره جمعیتی عبارت از این است که در این دوره، در این مقطعی که ما قرار داریم و حداقل تا سال ۱۴۳۰ در نقطه اوج قرار دارد، بیش از دو سوم جمعیت ایران، یعنی ۷۰ درصد جمعیت کشور، در سنین ۱۵ تا ۶۵ سال قرار دارند؛ این یعنی یک قدرت انباشته‌شده و متراکم برای تحولات عظیم اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و علمی.

حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد گفت: این ظرفیت، امروز کشور را به کشوری با جمعیت جوان، مولد و دارای امکانات برای حرکت به سوی افق‌های بلند تبدیل کرده است. این پدیده از سال ۱۴۳۰ به‌تدریج از نقطه اوج، افول خواهد کرد.

وی افزود: سرمایه امروز، یعنی جمعیتی عالم با تحصیلات مناسب و توانایی‌های لازم برای تحول در عرصه‌های مختلف، ساخت نهاد خانواده استوار، مقاوم و پویا، با سرمایه‌گذاری بالا در طول چهار دهه گذشته به دست آمده است و باید از این ظرفیت استفاده کرد.

خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: مهم‌ترین رسالت ملت و دولت این است که امروز، که جامعه ما در این شرایط قرار دارد، بانوان ما در شرایط ویژه‌ای هستند که می‌توانند سرمایه گران‌بهای جمعیتی کشور را حفظ کرده و موقعیت جوانی کشور را حراست کنند و در مسیر تأمین این نیاز مهم کشور گام بردارند.

وی با اشاره به موضوع گذار جمعیتی کشور، اظهار کرد: ما در مرحله چهارم از گذار جمعیتی کشور با دو رویداد روبرو هستیم. الف) کاهش میزان مرگ‌ومیر نوزادان که در هر صد هزار نفر، در ابتدای انقلاب، ۱۵۰ مورد بوده است و امروز به کمتر از ۸ مورد کاهش پیدا کرده است. در عین‌حال که امید به زندگی از ۵۵ سال به ۷۸ سال رسیده است که [افزایش امید به زندگی] کار بزرگ جمهوری اسلامی است و این نقطه قوت ماست.

امام جمعه موقت تهران بیان کرد: اما رویداد دوم، کاهش موالید است؛ یعنی محروم گردیدن کشور از جمعیتی که تأمین‌کننده و تضمین‌کننده هویت ملی، فرهنگی و تاریخی ایران است.

وی بیان کرد: این دو عامل موجب شده است که جمعیت جوان کشور در آستانه تبدیل به جمعیت سالخورده قرار گیرد. قبل از سال ۱۳۸۵، نسبت جمعیت ۶۵ سال به بالا کمتر از ۵ درصد جمعیت ایران بوده است و پیش‌بینی می‌شود جمعیت سالخورده ایران از سال ۱۳۹۵ به بعد در مسیر رسیدن به ۲۲.۵ میلیون نفر حرکت کند.

حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد گفت: البته این جمعیت، ثمره رشد جمعیت است و این مثبت است؛ اما مهم این است که باید جمعیت جوان کشور هم رشد کند. همچنین باید جمعیت زیر ۱۵ سال کشور نیز در مسیر رشد حرکت کند تا جامعه پیر نشود.

وی افزود: دو موضوع راهبردی باید مورد توجه قرار گیرد: نخست، آنچه برای امروز اهمیت دارد و دوم، آنچه برای آینده بسیار حائز اهمیت است.

خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: آنچه برای امروز باید اقدام شود، استفاده از تمام ظرفیت فرهنگی، اجتماعی، علمی و مدیریتی، و نیز تخصیص منابع لازم در بودجه سالانه کشور برای بهره‌گیری مناسب از سرمایه بزرگ نیروی انسانی در حال گذار، یعنی «پنجره جمعیتی» کشور است زیرا ۷۰ درصد جمعیت ایران که در سنین فعالیت قرار دارند.

خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: دورانی که دو سوم جمعیت در سنین مناسب برای حضور در عرصه‌های توسعه و ساخت کشور، داشتن فرزندان سالم و با نشاط و ایجاد یک نهاد خانواده مقتدر هستند، دوران بسیار مهم و سرنوشت‌سازی است.

وی افزود: در این مقطع، باید رشد اقتصادی کشور و تحولات فرهنگی و اجتماعی که نقش مهمی در رشد موالید دارند، رقم زده شود، لذا رئیس‌جمهور محترم، دولت محترم و مجلس محترم باید به طور جدی به این مسئله مهم بپردازند.

امام جمعه موقت تهران بیان کرد: موضوع دوم آن است که آنچه برای آینده حائز اهمیت است، برنامه‌ریزی مناسب برای رسیدگی به مشکلات سالخوردگان است؛ چرا که در سال ۱۴۲۰ با حدود ۱۳ میلیون جمعیت سالخورده روبرو خواهیم بود. کسانی که امروز نیروهای فعال جامعه‌اند، فردا در زمره سالخوردگان قرار خواهند گرفت. جمعیت کشور در آینده سالخورده‌تر خواهد شد و لازم است از امروز برای پاسخ‌گویی به نیازهای این جامعه بزرگ، برنامه‌ریزی دقیقی صورت گیرد.

وی خطاب به جوانان کشور اظهار کرد: جوانان عزیز را خطاب قرار می‌دهم که باید با سبک زندگی سالم، سلامت‌محور، انجام فعالیت‌های ورزشی و داشتن خانواده‌ای سالم و پرنشاط، برای دوران سالخوردگی و بهره‌مندی شایسته از ظرفیت امروز تلاش کنند.

حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد در خطبه نماز جمعه تهران گفت: کاهش طولانی‌مدت باروری و فرزندآوری مردان و زنان نخستین ضربه خود را به نهاد خانواده وارد خواهد کرد.

وی افزود: وقتی نهاد خانواده کوچک شده و کارهای مهم و کلیدی این نهاد از او سلب می‌شود و در غیاب نهاد خانواده بسیاری از نهادهای دیگر در انجام کارکردهای خود دچار اختلال خواهند شد.

امام جمعه موقت تهران در خطبه دوم خود با اشاره به سقوط هلیکوپتر رئیس جمهور فقید، اظهار کرد: در آستانه سالروز حادثه غمبار و تکان‌دهنده پرواز اردیبهشت ماه و شهادت جمعی از خدمتگزاران صادق ملت ایران هستیم؛ رئیس‌جمهور آراسته به اخلاص و تلاش آیت‌الله رئیسی، نماینده ولی‌فقیه و امام جمعه صادق تبریز، آقای آل‌هاشم، وزیر خارجه فهیم و متعهد دکتر امیر عبداللهیان، فرمانده شجاع حفاظت سردار موسوی، خلبانان شجاع، عالم و متعهد و کادر پروازی فداکار، استاندار خدوم آذربایجان شرقی که موجی از غم و اندوه را برای ملت عزیز ایران رقم زد.

حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد افزود: گام‌های بلندی که این شخصیت [شهید رییسی] در دوران کوتاه مدیریت کلان کشور در حوزه گسترش و تحکیم روابط خارجی با همسایگان و حضور در نهادهای بین‌المللی و منطقه‌ای مانند بریکس و شانگهای برداشت، در حوزه اصلاحات اقتصادی، تصمیم مهم و پرریسک در مسیر اصلاح نظام ارزی کشور به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات برای ساخت اقتصاد امروز و فردا از کارهای بزرگ این شخصیت بود.

وی تصریح کرد: نقطه ثقل و اشتراک این شخصیت‌های برجسته و شهدای والامقام، گسترده معنادار و حماسی مردم در آیین بدرقه و تشییع ایشان را رقم زد، اخلاق‌محوری و مردم‌مداری است که بدون تردید یکی از ارکان اصلی حکمرانی اسلامی اخلاق است.

امام جمعه موقت تهران با بیان حدیثی از امام علی علیه السلام گفت: امیرالمومنین علی علیه‌السلام به مالک اشتر فرمود: «عمل به تقوای الهی و ایثار طاعت، نخستین اصل است.» اولاً اگر حکمرانی مبتنی بر اخلاق و مردم‌پایه نباشد، اساساً ذاتاً نمی‌تواند حکمرانی اسلامی قلمداد شود؛ ثانیاً بدون حکمرانی اخلاقی، دستگاه دولت جامعه اسلامی نمی‌شود. عینی دین در جامعه با حکمرانی اخلاقی میسر است.

وی افزود: شهید رئیسی با روحیه خستگی‌ناپذیر و ایمان راسخ، در طول سال‌های متمادی خدمت، همواره در کنار مردم و با مردم بود. جایگاه خطیر ریاست جمهوری اسلامی ایران این نقش را به گونه‌ای برجسته نمود که رهبر معظم انقلاب فرمودند نصاب تازه‌ای در خدمتگزاری به کشور و مردم ثبت کرد. شهید رئیسی در فرازهای متعدد فعالیت‌های سیاسی، به صورت جدی جانب اخلاق را پاس داشت و از رفتارهای سیاسی تهاجمی و تنفرپراکنی دوری جست. با این نگاه می‌توان رگه‌های مهمی از حکمرانی اسلامی را در دوره سه ساله ریاست جمهوری این شهید سعید مشاهده کرد.

حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد در خصوص به سفر ترامپ رئیس جمهور امریکا به کشورهای عربی منطقه و برخی سخنان وی، گفت: رئیس جمهور ایالات متحده که در روزهای گذشته به منظور بازاریابی و تأمین مالی به منطقه سفر کرده است، سخنانی بیان داشت که اگر از بخش عوامانه، سطحی و سخیف آن عبور کنیم، در سطحی دیگر، تحریف جسورانه واقعیت‌ها و حقایق روشن را نشان می‌دهد.

وی افزود: دقیقاً در شرایطی که رژیم صهیونیستی نیمی از چهره سیاه و زشت خود را به نمایش گذاشته و فجیع‌ترین کشتار نسل‌کشی استعماری را به نیابت از غرب، به‌ویژه آمریکا، مرتکب شده است و سرزمین‌هایی از کشورهای عربی اسلامی مانند سوریه و لبنان را به اشغال نظامی درآورده و مرتکب اقدامات تروریستی، جنایات جنگی و نقض حاکمیت ملی و سرزمینی لبنان، سوریه و یمن گردیده است، با وقاحت آشکار، ایران را به عنوان تهدید امنیت منطقه معرفی می‌کند.

خطیب نماز جمعه تهران تصریح کرد: ایران در برابر آمریکا و رژیم صهیونیستی، عامل اقتدار، پشتیبانی، حمایت و وحدت امت اسلام است، لذا این تحریف آشکار و وقیح نمی‌تواند پوششی برای بیش از دهها هزار جنایت در مدت ۴۷۰ روز تجاوز به نوار غزه باشد.

وی ادامه داد: دفتر اطلاع‌رسانی دولت فلسطین در نوار غزه در اسفند ماه گزارش داده است که رژیم صهیونیستی با پشتیبانی تسلیحاتی، سیاسی و رسانه‌ای غرب، مرتکب کشتار بیش از ۵۰ هزار غیرنظامی، ۱۸ هزار کودک و بیش از ۱۲ هزار زن شده است.

امام جمعه موقت تهران بیان کرد: درست در ساعاتی که رئیس جمهور ایالات متحده در منطقه حضور دارد و خود را تأمین‌کننده امنیت کشورهای اسلامی معرفی می‌کند، با حمایت و پشتیبانی تمام‌عیار آمریکا، نوار غزه از دسترسی به نیازهای اولیه برای ادامه حیات محروم شده و ۳۵۰۰ کودک در معرض جان باختن و بیش از ۲۵ هزار بیمار به درمان فوری و دارو نیازمندند. این منطقه در محاصره کامل قرار گرفته و شاهد نسل‌کشی با سلاح آمریکایی است.

وی بیان کرد: دولت‌های آمریکایی از کودتای ننگین ۲۸ مرداد و سقوط دولت مردمی فلسطین تا امروز، در طول بیش از هفت دهه، از هیچ شرارتی برای تهدید امنیت ملی و سرزمینی ایران و ممانعت از پیشرفت و توسعه ایران و ارتقای سطح رفاه عمومی دریغ نکرده‌اند. حمایت بی‌دریغ از رژیم جنایتکار صدام، وضع شدیدترین تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی و مالی، نقض حقوق انسانی یکایک ملت ایران است.

خطیب نماز جمعه تهران در پایان افزود: این‌ها شرایطی است که ما با آن روبرو هستیم و امیدواریم با وحدت و یکپارچگی امت اسلام و قرار گرفتن در کنار ملت‌های مظلوم فلسطین و غزه، راه برای افزایش اقتدار امت اسلام و حراست از منافع ملل منطقه در برابر آمریکا و غرب هموار شود.