داستان جلسه پربار شورای شهر تهران/ هم تیمی های در آفساید و گلزنی کاپیتان باسابقه

سید جعفر شربیانی پشت تریبون ایستاده بود و با صدایی محکم از تبعیض می‌گفت؛ از اینکه شهرداری تهران برخی از اعضای شورا را "خودی" می‌داند و برخی دیگر را نه.

به گزارش سرویس اجتماعی تابناک صحبت‌های شربیانی  تند بود و برنده: "برای کسانی که از خودشان باشند، همه چیز فراهم است؛ برای دیگران، سنگ‌اندازی." این جمله جرقه‌ای بود که آتش انتقادات را دوباره شعله‌ور کرد.

یکی پس از دیگری، اعضای شورا واکنش نشان دادند. نادعلی و صادقی با نگرانی گفتند که این حرف‌ها فقط شکاف را بیشتر می‌کند و مردم را ناامید. آخوندی حتی از مردم عذرخواهی کرد؛ عذرخواهی برای اینکه مجبورند چنین گفت‌وگوهایی را از زبان نمایندگان خود بشنوند. اما در این میان، یک نفر بیشتر از همه سعی داشت آتش را بخواباند: مهدی چمران، رئیس شورای شهر.

چمران؛  می‌دانست جنگ داخلی به نفع هیچ‌کس نیست.

کاپیتان وارد می شود

چمران نه در قامت صرف دفاع از شهردار یا  مخالف منتقدین وی که به عنوان مدافع کلیت مدیریت شهری، با زرنگی گلی به نفع اصولگرایان زد. طبیعتاً امتیازات چنین گلی در آینده بیشتر برای اصولگرها خود را نشان خواهد داد گلی که می‌توانست آفساید باشد و یا خطا به ضرر اصولگرایان و مدیریت شهری.

او فقط رئیس شورای شهر نبود؛ او یکی از آن چهره‌هایی بود که سال‌ها در مدیریت‌های کلان شهری حضور داشت و می‌دانست بازی سیاست اگر از حد بگذرد، نه تنها شهر را پیش نمی‌برد، بلکه آن را به عقب می‌راند. سابقه او در مدیریت شهری، از دوران شهرداری احمدی نژاد و آبادگران شورا تا دوره قالیباف تا زاکانی و همکاری با نهادهای مختلف، به او این درس را داده بود که اختلافات داخلی، در نهایت به ضرر همه تمام می‌شود—حتی به ضرر کسانی که فکر می‌کنند با تخریب رقبای درون گروهی برنده می‌شوند.

وقتی شربیانی از تبعیض گفت و دیگران از شکاف، چمران به جای ورود به این جنگ کلامی، یادآوری کرد که شورای شهر جای حل مشکلات مردم است، نه جای جنگ قدرت. او گفت: "ما همه رفتنی هستیم، اما شهر می‌ماند. اگر امروز به جای خدمت، مشغول تخریب هم باشیم، فردا مردم ما را قضاوت خواهند کرد." این جمله، عصاره تجربه سال‌ها مدیریت او بود.

درس‌هایی از تاریخ شوراهای شهر

چمران نیازی نداشت که به اعضای شورا توضیح دهد اختلافات داخلی چه بر سر شوراهای پیشین آورده است. کافی بود نگاهی به گذشته بیندازند: از شورای اول تهران که درگیر جناحبندی‌های سیاسی شد و نتوانست پروژه‌های بزرگ را پیش ببرد، منحل شد تا شوراهای بعدی تهران و شهرهای دیگر که گاهی آن‌چنان درگیر کشمکش‌های داخلی شدند که فراموش کردند اصلاً برای چه چیزی انتخاب شده‌اند.

او می‌دانست که اگر شورا به جای تمرکز بر حمل‌ونقل عمومی، محیط زیست، و خدمات شهری، وقتش را صرف جنگ رسانه‌ای و اتهام‌زنی کند، نتیجه‌اش فقط یک چیز خواهد بود: شهری که چندپاره می‌شود، پروژه‌ها متوقف می‌مانند، و مردم بیش از پیش از مدیریت شهری ناامید می‌گردند. 

دفاع از شهر، نه جریانات

موضع چمران در این جلسه یک چیز را به وضوح نشان داد: او نه طرف شهرداری را گرفت، نه طرف منتقدان را. بلکه طرف شهر و شهروندان را گرفت. ضمن اینکه حق دارد موضع خودش درباره شهردار را نیز داشته باشد. او به اعضا یادآوری کرد که "در مقابل خون شهدا مسئولیم"—یعنی مسئولیتی فراتر از حزب و جریان و جناح. 

شاید برخی فکر کنند که چمران می‌توانست سخت‌تر وارد شود، شاید می‌توانست از شهردار دفاع کند یا برعکس، از منتقدان حمایت کند. اما او راه دیگری را انتخاب کرد: راه حفظ شورا به عنوان نهادی کارآمد. اینگونه از گزینه مورد نظرش نیز حمایت کرده است.

او می‌داند اگر کلیت شورا بیش از این به هم بریزد و یا از هم بپاشد،  بازنده‌اش مردم تهران و قبل از آن جریان اصولگرایی خواهد بود که فعلاً از درس‌های اجرایی قدرت به دور هستند .

جلسه تمام شد، اما حرف‌های چمران ماند: "اختلاف داشته باشید، اما روش‌های پارلمانی را بلد باشید. انتقاد کنید، اما شهر را گروگان نگیرید." این شاید بهترین موضعی بود که یک رئیس شورا در چنین شرایطی می‌توانست بگیرد—موضعی که نه به جنگ دامن زد، نه سازش بی‌قیدوشرط کرد.

تاریخ شوراهای شهر پر از اختلافاتی است که به ویرانی انجامیده. او انتخاب کرد که از این الگوی شکسته پیروی نکند.

و فردا...

اینکه واکنش‌های بعدی منتقدین شهردار چه خواهد بود موضوع دیگریست اما چمران امروز نقش خود را مناسب ایفا کرد. شهر نیز ظاهراً به چنین شرایطی نیاز دارد.

وقتی شهردار تهران از حمایت‌های دولت پزشکیان در خرید واگن‌های مترو و غیره تقدیر می‌کند یعنی زمینه برای تعامل و خدمت رسانی فراهم است؛ هرچند با وجود اختلافات اساسی در حوزه سیاسی.