نکاتی درباره لوزه و عمل جراحي آن

جام جم آنلاين: جراحي براي برداشتن لوزه‌ها شايع‌ترين عمل جراحي كودكان است. لوزه‌ها قسمتي از بافت ايمني بدن هستند. وجود لوزه‌ها از زمان تولد تا حدود 6 ماهگي ضروري است.

 در 6 ماهگي سيستم ايمني بدن آنچنان گسترش يافته است كه برداشتن لوزه مثل برداشتن سطل آبي از يك درياي بزرگ است.

برخورد عوامل ميكروبي و محرك به سلول‌هاي ايمني موجود در لوزه باعث بزرگ‌شدن لوزه‌ها مي‌شود و بزرگي لوزه‌هاي كامي (كه از طريق دهان قابل رويت هستند) و لوزه سوم (كه در خلف بيني واقع شده) باعث مشكلات متعددي مي‌شود. ازجمله:

1 ـ بزرگي لوزه‌ها باعث مي‌شود تنفس فرد دهاني شود يعني نتواند از بيني نفس بكشد و اين امر خود باعث خرخر شبانه و تغيير حالت استخوان فك‌ها مي‌شود. ضمنا هوا به جاي اين‌كه از بيني عبور كرده گرم و مرطوب و تميز شده و به حلق برسد، مستقيما به حلق رسيده و باعث تحريك مزمن گلو مي‌شود.

2 ـ بزرگي لوزه‌ها مي‌تواند باعث عفونت‌هاي مكرر گوش مياني و سينوس‌ها شود.

3 ـ بزرگي لوزه‌ها مانع تغذيه مناسب كودك و همين‌طور اكسيژن‌رساني مي‌شود و اين دو عامل خود باعث مي‌شوند كه رشد فيزيكي كودك با مشكل مواجه شود.

4 ـ گاهي اوقات لوزه‌ها مكررا دچار عفونت چركي مي‌شوند كه البته در چنين حالتي ممكن است به دنبال عفونت‌هاي چركي مكرر اندازه لوزه‌ها حتي از حالت معمول هم كوچكتر شود، اما جداي از اندازه آنها چون به‌عنوان كانون عفونت عمل مي‌كنند مضر هستند.

5 ـ بزرگي لوزه‌ها بخصوص لوزه سوم مي‌تواند باعث تجمع مايع در پشت پرده گوش‌ها شود كه اين امر به نوبه خود مي‌تواند مشكلاتي را براي كودك ايجاد كند. قبل از عمل از بيمار آزمايش خون به عمل خواهد آمد. با توجه به موارد فوق مي‌بينيم لوزه‌هايي كه خود بايد باعث سلامت ما باشند در موارد كمي باعث بروز مشكلاتي مي‌شوند و در چنين مواردي است كه ما توصيه مي‌كنيم بايد لوزه‌ها برداشته شوند.

متاسفانه بعضي از والدين با اين استدلال كه با بزرگ شدن كودك مشكلات وي برطرف مي‌شود سعي مي‌كنند از عمل لوزه‌هاي كودكشان اجتناب نمايند، حال آن كه چنين افرادي بايد بدانند آنها با اين كار عوارضي را كه برشمرديم به كودكشان تحميل مي‌كنند. به عبارت ديگر همه ما مايل هستيم تا آنجايي كه ممكن است كودك يا عزيزمان تحت عمل جراحي قرار نگيرد، اما در چنان حالاتي ديگر حق انتخاب نداريم.

در مواردي به بزرگسالاني برمي‌خوريم كه از بوي بد دهان و خروج گاه به گاه ذراتي سفيد رنگ با قوام نرم و بسيار بدبو شكايت دارند. وقتي لوزه‌هاي اين افراد را معاينه مي‌كنيم مي‌بينيم كه لوزه‌هاي آنها داراي حفراتي است.

ترشحات خود لوزه و گاهي ذرات غذايي درون اين حفرات جمع مي‌شود و با توجه به مرطوب بودن محيط و وجود باكتري‌هاي مختلف در داخل دهان بخصوص ميكروب‌هاي بي‌هوازي اين ترشحات تخمير مي‌شود. با فشردن لوزه چه در معاينه و چه در حالتي كه طي عمل بلع رخ مي‌دهد اين ترشحات از درون حفرات لوزه خارج مي‌شود.

اين ترشحات براي سلامت فرد ضرر چنداني ندارد، اما مي‌تواند باعث بوي بد دهان و تحريكات مزمن حلق شود. درمان دارويي شامل مصرف آنتي‌بيوتيك و استفاده از دهانشويه مشكل بيمار را برطرف نمي‌كند. نيازي هم به جراحي نيست اما اگر بيمار بخواهد از بوي بد دهان و تحريكات مزمن حلق خلاص شود تنها راه انجام عمل جراحي و برداشتن لوزه‌هاي حفره‌دار است.

دكتر محمدحسن عامري
متخصص گوش، حلق و بيني