سرگیجه فراگیر از تغییرات قانون بازنشستگی در کشور/ از توضیح مکرر رئیس مجلس تا واکنش به شایعات! / قانونی که در کمال ناباوری «عطف به ماسبق» هم می‌شود

با تصویب تغییرات سن بازنشستگی در مجلس، موجی از ابهامات جامعه را در برگرفته است؛ ابهاماتی که رئیس مجلس را بر آن داشته که درباره این تغییر توضیح دهد و به شکل گیری شایعاتی دامن زده که احتمالا در روز‌ها و هفته‌های آتی فزونی خواهند یافت.

به گزارش «تابناک»؛ روز گذشته و در ادامه رسیدگی به مواردی از لایحه برنامه هفتم توسعه کشور، موضوعی در دستور کار مجلس قرار گرفت که به رغم اهمیت بسیار، یکباره در صحن علنی مطرح می‌شد، حال آن که در کمیسیون تلفیق مورد بحث و بررسی قرار نگرفته بود؛ وضعیتی که ظاهرا به غافلگیری برخی نمایندگان هم منجر شد تا جایی که امروز یکی از ایشان خواستار بازگشت مصوبه به صحن گردید و رئیس مجلس یادآور شد که چنین چیزی ممکن نیست.

البته غافلگیری‌ها در این باره بسیار وسیع و پردامنه است، تا جایی که رئیس مجلس امروز در چند نوبت در این باره تذکر داده و کوشیده مصوبه روز گذشته را به زبان ساده تشریح کند: «آقایان شاغل ورودی ۱۴۰۳ به بعد برای بازنشستگی باید ۳۵ سال سابقه خدمت و یا ۶۲ سال سن و بانوان شاغل ورودی همین سال باید ۳۰ سال سابقه خدمت و یا ۵۵ سال داشته باشند و این موضوع برای شاغلان در حال خدمت زمان‌دار بوده که متوسط آن حدود ۲ ماه است.»

یا این: «لازم است صریح بگویم سقف افزایش سنوات خدمتی برای آقایان حداکثر ۳۵ سال یا ۶۲ سال است. این مطلب روشن است، چرا که برداشت‌های متعددی وجود دارد و مردم ضرب و تقسیم می‌کنند. همچنین این موضوع برای خانم‌ها سقف سن ۵۵ سال است که در این راستا در زمان رأی گیری تاکید کردم که سنوات خدمت حداکثر ۳۵ سال است. من این موضوع را گفتم تا در خارج از مجلس از تحلیل‌های متعدد، برداشت‌های مختلف نشود.»

توضیحاتی که نشان می‌دهد پی بردن به تغییرات رقم خورده در سن بازنشستگی در کشور، تا چه اندازه غامض و دشوار است و عجیب نیست که روایات‌ و برداشت‌هایی نادرست از آن شکل گرفته باشد؛ روایاتی مثل افزایش سن بازنشستگی مردان به ۶۲ سال که برخی به اشتباه نتیجه گرفته اند سن بازنشستگی ۱۲ سال افزایش یافته است.

ابهاماتی که تا حدی ریشه در مصوبه مجلس دارند؛ در بند (خ) الحاقی ماده بیست و نهم برنامه هفتم توسعه بازنشستگی را تابع فرمولی تازه می‌کند که ممکن است درک آن از توان بسیاری از افراد خارج باشد؛ مثل این نکته که کف سابقه بیمه‌پردازی لازم برای بازنشستگی ۳۰ سال و سقف آن ۴۲.۵ سال است. به این ترتیب از نظر «سن لازم برای بازنشستگی» سن بانوان بدون تغییر در همان ۵۵ سال باقی مانده و سن لازم برای بازنشستگی آقایان از ۶۰ سال به ۶۲ سال افزایش یافته است.

توضیحات علیرضا حیدری، نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری درباره مصوبه مجلس را بخوانید تا ماجرا بهتر دست تان بیاید:

طبق این بند الحاقی کسانی که دو سال تا بازنشستگی خود فاصله دارند، افزایشی در سن و سابقه لازم برای بازنشسته شدن نخواهند داشت. اما کسانی که بین ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه دارند، به ازای هر یک سالی که تا بازنشسته شدن فاصله دارند، دو ماه به سابقه و سن لازم برای بازنشستگی‌شان افزوده خواهد شد. همچنین کسانی که ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه دارند، به ازای هر یک سالی که تا بازنشسته شدن دارند، سه ماه به سابقه و سن لازم برای بازنشستگی‌شان افزوده خواهد شد.

یعنی اگر کسی باید ۳۰ سال خدمت کند تا به بازنشستگی برسد و تاکنون ۲۷ سال خدمت کرده است، به ازای ۳ سال باقی مانده، ۶ ماه باید اضافه خدمت کند. همچنین مردی که ۲۲ سال خدمت کرده و ۸ سال برای بازنشسته شدن لازم دارد، به ازای این ۸ سال باید ۲۴ ماه (۲ سال) بیشتر خدمت کند. به همین نحو افراد بین ۱۰ تا ۲۰ سال خدمت نیز به ازای هر سال لازم برای بازنشسته شدن، باید ۴ ماه بیشتر خدمت کنند. مثلاً فردی که ۱۷ سال سابقه دارد، برای ۱۳ سال باقی مانده باید ۵۲ ماه (۴ سال و ۴ماه) بیشتر از حالت عادی خدمت کند و ۳۴ سال و ۴ ماه سابقه پر کند تا بتواند بازنشسته شود.

افرادی که ۱۰ سال یا کمتر سابقه دارند، به ازای هر سالی که تا بازنشستگی و پر کردن سابقه لازم است، باید ۵ ماه بیشتر خدمت کنند. برای مثال کسی که ۷ سال سابقه حق بیمه‌پردازی دارد، برای ۲۳ سال باقی‌مانده باید ۹ سال و نیم بیشتر (۳۹ سال و نیم) پر کند. سقف پر شدن سابقه و بازنشستگی برای مردان ۶۲ سال است و افرادی که به این سن برسند در هر سابقه‌ای می‌توانند بازنشسته شوند. همچنین برای خانم‌ها این سن ۵۵ سال است.

با وجود این بند الحاقی اگر مصوبه مجلس به تایید شورای نگهبان برسد، مردی که در ۲۰ سالگی تنها یک ماه سابقه حق بیمه دادن را داشته و باید ۳۰ سال را پر می‌کرد، باید دقیقا (۱۲سال و نیم) بیشتر خدمت کند و به این ترتیب آن جوان ۲۰ساله برای بازنشسته شدن تا رسیدن به خود سن ۶۲ سالگی (به مدت ۴۲ سال و نیم) سابقه خدمت داشته باشد.

مواردی که از وجود یک نکته تعجب آور در مصوبه مجلس پرده برمی‌دارد، اینکه مصوبه یاد شده در کمال تعجب، عطف به ماسبق می‌شود و گریبان شاغلان را هم خواهد گرفت و این گونه نیست، تنها افرادی که از سال آتی شاغل خواهند شد، مشمول افزایش سن بازنشستگی شوند. رویه‌ای سوال برانگیز که بر خلاف رویه کشور‌های دیگری است که قوانین بازنشستگی شان را اصلاح کرده و افزایش داده اند. نکته‌ای که باید منتظر ماند و دید واکنش شورای نگهبان با آن چیست؟!