باید به قیمت توافقی برای بنزین برسیم/ خودروسازان دلیلی برای بهبود کیفیت و تولید خودروی کم مصرف نمی‌بینند؛ چون حاشیه سود امن و بدون رقیب دارند

به گزارش تابناک اقتصادی؛ ما در کشور با مشکلات حادی در خصوص افزایش مصرف بنزین رو به رو هستیم. از یک طرف، قیمت بسیار ناچیز بنزین باعث مصرف بی‌رویه آن شده است. به عنوان مثال، در تابستان سال جاری به رکورد مصرف بالای ۱۴۰ میلیون لیتر در روز رسیدیم. از طرف دیگر، ناترازی حجم تولید با مصرف وجود دارد و این امر ضرورت تأمین کسری بنزین از طریق واردات و اختصاص ارز زیاد به این موضوع را ایجاد کرده است.

شواهد نشان دهنده‌ زنگ خطر جدی در زمینه‌ ناترازی بنزین است. عوامل مختلفی در بروز این وضعیت دخیل هستند. افزایش روزافزون خودروها و سفرهای درون و برون شهری، عدم توسعه متناسب ناوگان حمل و نقل عمومی، قیمت گذاری نامتوازن انرژی، خودروهای پرمصرف داخلی و عدم اسقاط خودروهای کهنه از جمله مسائل تأثیرگذار بر این مشکل هستند.

لزوم چاره اندیشی برای حل و فصل مشکل ناترازی بنزین در کشور بر کسی پوشیده نیست. برخی پیشنهاد‌ می‌دهند که یک سقف بنزین یارانه‌ای تعیین شود و در صورت نیاز به میزان بیشتر از این سقف، افراد از بنزین آزاد استفاده کنند. اجرای این طرح، اطمینان خاطری برای آحاد جامعه ایجاد می‌کند که می‌توانند از میزان معینی بنزین یارانه‌ای استفاده کنند. از طرف دیگر، با ایجاد محدودیت در بنزین یارانه ای به بهینه سازی مصرف بنزین در کشور‌ می‌پردازیم. 

با رحمان سعادت، عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه سمنان در خصوص دلایل بروز مشکل ناترازی بنزین در کشور و راهکارهای پیش روی گفت‌وگو کردیم که حاصلش را در ادامه‌ می‌خوانید.

سعادت در گفت‌وگو با تابناک اقتصادی با اشاره به این که بنزین یک کالای کاملاً استراتژیک به شمار‌ می‌رود و همین امر تصمیم گیری در این زمینه را سخت کرده است، تصریح کرد: با توجه به قیمت بسیار پایین بنزین در کشورمان، شاهد ناترازی شدید در این زمینه هستیم. مصرف بیش از اندازه و قاچاق بنزین نیز از دیگر مشکلاتی است که در ارتباط با بنزین با آن مواجه هستیم.

وی در ادامه گفت: از سوی دیگر، ملاحظاتی در حوزه‌ بنزین وجود دارد؛ مثلاً این نگرانی را داریم که افزایش قیمت بنزین به تورم بیشتر منجر شود و بر گستره‌ مشکلات بیفزاید. به اعتقاد بنده، باید در نهایت به یک قیمتی توافقی در مورد بنزین برسیم.

این استاد اقتصاد دانشگاه خاطرنشان کرد: تصورم این است که مردم با این روند همراه خواهند شد. پله ای از مصرف معقول و منطقی باید به صورت یارانه ای ارائه شود، اما افراد باید اضافه مصرف خود را با قیمت واقعی و آزاد بخرند. به نحوی که بستر قاچاق و سوءاستفاده از بین برود.

سعادت گفت: یکی از موضوعات مهم در افزایش مصرف بنزین در کشورمان به موضوع مصرف بالای خودروها برمی گردد؛ خودروهایی که در کشورمان مورد استفاده قرار‌ می‌دهیم، استاندارد نیستند و مصرف بسیار بالایی دارند. همین امر در بالا رفتن میزان مصرف اثرگذار است و در نهایت به ناترازی کمک‌ می‌کند. قیمت پایین بنزین و خودروهای پرمصرف فشار مضاعفی را در زمینه‌ بنزین بر کشور تحمیل کرده اند.

همچنین بخش زیادی از استفاده شخصی از خودرو در کشورمان، غیرضرور هستند؛ اما پایین بودن قیمت بنزین باعث‌ می‌شود که این ترددها صورت بگیرد. همچنین پایین بودن هزینه‌ حمل و نقل با خودروی شخصی باعث شده است که افراد انگیزه ای برای استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی نداشته باشند و با خودروی شخصی سفر کنند. تمامی این موضوعات در افزایش مصرف بنزین در کشور اثرگذار هستند.

این استاد اقتصاد گفت: از نظر من، ضروری است که دولت تا قبل از اتمام دوره‌ چهارساله اش، تصمیمی در خصوص بنزین بگیرد. در غیر این صورت، موضوع بنزین به عنوان یک اختلال در اقتصاد کشور خواهد ماند و مشکل ساز خواهد شد.

وی در پایان تأکید کرد: بنده در مورد اصلاح کیفیت خودروهای ساخت داخل امیدواری چندانی ندارم؛ زیرا حاشیه‌ سود امن و بدون رقیبی برای خودروها به وجود آورده ایم؛ بنابراین، خودروسازان دلیلی نمی بینند که کیفیت خودروها را بهبود ببخشند و میزان مصرف شان را پایین بیاورند.