متکی برای ائتلاف با جریانات اصولگرایی دو شرط داریم
به گزارش «تابناک»، متن کامل گفت‌وگوی ایلنا با منوچهر متکی را در زیر می‌خوانید:
وجه مشترک اصولگرایان این است که همه انتخابات را یک تکلیف برای هر فرد متدین و ملی‌گرایی می‌دانند
آرایش سیاسی جناح اصولگرا در انتخابات مجلس شورای اسلامی را چگونه تحلیل می‌کنید. برخی این احتمال را مطرح می‌کنند که با توجه به اختلافات به وجود آمده در این جریان سیاسی، دیگر نمی‌توانیم شاهد وحدت اصولگران باشیم؟
منوچهر متکی: فکر می‌کنم پیش‌ثبت‌نام داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی یک تابلوی خوبی از آمادگی در بین نخبگان، احزاب و سیاسیون برای نقش‌آفرینی در انتخابات آتی شد. البته به دلیل آنکه ما هنوز نمی‌دانیم چه کسانی ثبت‌نام کردند، نمی‌توانیم تقسیم‌بندی داشته باشیم که جریان‌های سیاسی نسبت حضورشان چقدر است و یا در جریان‌های سیاسی چه چهره‌هایی ثبت‌نام کردند. فعلا باید صبر کنیم تا ثبت‌نام اصلی که از اواخر مهرماه شروع شود، آن زمان تصویر روشن‌تری به ما می‌دهد.
اما به لحاظ کلی، جریان‌های سیاسی معمولا سعی می‌کنند اگر وحدت تشکیلاتی هم با یکدیگر ندارند، نوعی همگرایی و هم‌افزایی در انتخابات‌ها داشته باشند. شما در مجموعه جریان اصلاح‌طلبی دو، سه نوع گرایش و تعامل در موضوع انتخابات را می‌بینید. برخی می‌گویند ما تحت هر شرایطی وارد انتخابات شده و حضور پیدا می‌کنیم؛ برخی نظرشان این است با اینکه اعلام رسمی نکردند که در انتخابات شرکت نمی‌کنند و برخی دیگر نیز می‌گویند ما هنوز تصمیمی نگرفتیم و در حال بررسی هستیم. در بین اصولگرایان وجه مشترک این است که همه در انتخابات شرکت کرده و حضور در انتخابات را یک حق برای هر شهروند و یک تکلیف برای هر فرد متدین و یا هر فرد ملی‌گرایی می‌دانند. یعنی حق‌شان است که در تعیین سرنوشت‌شان شریک باشند و تکلیف‌شان، تکلیف دینی یا تکلیف ملی است تا برای آینده کشور و مردم‌شان حضور داشته باشند. این دلایل اصلی اصولگرایان از ابتدای پیروزی انقلاب برای شرکت در انتخابات تا به امروز بوده است و براساس فرمایش حضرت امام شرکت در انتخابات را واجب می‌دانند.
جریان تازه‌متولد شریان با کمک بذرپاش به وجود آمده است
از سوی دیگر من معتقدم فلسفه ایجاد یک حزب هم، شرکت در انتخابات است، یعنی یک حزب وقتی مجوز فعالیت می‌گیرد، باید به شکل ایجابی به فلسفه وجودی خود نگاه کند. یک حزب، چون در انتخابات شرکت می‌کند حزب است. وگرنه کسی مجوز بگیرد، حزب را تشکیل دهد بعد بگوید انتخابات را تحریم می‌کنم، این اصلا فلسفه وجودی خود را لغو می‌کند؛ بنابراین شخصا معتقدم احزاب باید در انتخابات شرکت کنند، رأی خودشان را بدهند و یک حزب، حزب حاکم و یک جریان، جریان حاکم است. آن‌ها باید طبق نظر خودشان رأی بدهند. در انتخابات پیروز می‌شوند یا شکست می‌خورند که این هم طبیعت کار سیاسی و فعالیت حزبی در یک کشور است؛ بنابراین اصولگرایان در انتخابات شرکت می‌کنند.
اصولگرایان تقریبا در ۳۰ سال گذشته با نام‌ها و عناوین مختلفی وارد عرصه انتخابات شدند: جریان‌های همسو و آبادگران ایران اسلامی، جبهه متحد اصولگرایان و جمنا، شورای ائتلاف، جبهه پایداری و شورای وحدت از جمله تشکل‌های سیاسی جریان اصولگرا هستند؛ بنابراین امروز می‌توانیم بگوییم که جریان اصولگرا با عناوین و اسامی مختلفی که فعالیت می‌کند، امروز می‌گوید در انتخابات شرکت می‌کنم. برخی از این جریان‌ها، تازه‌متولد مانند شریان هستند که با کمک آقای بذرپاش به وجود آمده‌اند، شورای وحدت جریانی که سه سال پیش به وجود آمد و دو جریان دیگر به نام شورای ائتلاف و جبهه پایداری که قبل از آن به وجود آمدند از جمله این تشکل‌ها و جریان‌های سیاسی وابسته به اصولگرایان هستند. ممکن است مجموعه‌های دیگری هم تا انتخابات شکل بگیرند.
پیشنهاد افزایش ترکیب بانوان در فهرست انتخاباتی شورای وحدت
ما در سه سال گذشته به عنوان بخشی از جریان‌های اصولگرایی، روی دو حوزه فعال شدیم. یک حوزه، مربوط به انتخابات از جمله تشکیل ستاد‌های انتخاباتی و فعالیت‌های مربوط به آن که عمدتا روی انتخابات ۱۴۰۰ و ریاست جمهوری متمرکز بودند. بعد از انتخابات ۱۴۰۰ و انتخاب آقای رئیسی، ما آمدیم انسجام تشکیلاتی را محور فعالیت‌های خود قرار دادیم و در استان‌ها ایده پارلمان استانی را مطرح کردیم. شورای مرکزی شورای وحدت را در استان‌ها تعریف کردیم و واحد شهر‌ها اعم از بخش، شهر و شهرستان را به نام شورای وحدت شهر‌ها در سراسر کشور سامان دادیم؛ بنابراین ما همه ظرفیت خود بعد از انتخابات ۱۴۰۰ را روی کار تشکیلاتی گذاشتیم. در حال حاضر ما در اکثر استان‌های کشور شورای وحدت استانی را داریم و این شورای وحدت استانی، تا پایان شهریور پارلمان آن استان را تشکیل می‌دهند که بین ۵۰-۶۰ تا ۷۰ نفر هستند و این پارلمان استانی ۲۱ نفر از اعضای شورای مرکزی وحدت آن استان را تشکیل می‌دهد. ما با این کار بعد به مرحله انتخابات ۱۴۰۲ مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان ورود می‌کنیم.
هیأت عالی شورای وحدت که از سه سال پیش جلسات خود را در طول این مدت برگزار کرده، اخیرا بحث انتخابات را در دستور کار خود قرار داده است. ما با رای‌گیری، هیأت مرکزی انتخابات را برگزیدیم و این هیأت مرکزی انتخابات در بحث گفتمان انتخابات، شعار انتخابات، ترکیب نمایندگان تهران و شاخص‌ها برای نمایندگان تهران کار خود را آغاز و مورد بحث و گفتگو قرار می‌دهد و براساس شاخص‌هایی که تعریف می‌کند، ما نامزد‌های موردنظرمان را انتخاب می‌کنیم. به عنوان مثال اینکه ما در مجلس کمیسیون‌های تخصصی داریم، با توجه به نیاز کمیسیون باید تعدادی از گزینه‌های ما برای لیست تهران از متخصصین باشند. پیشنهاد ما این است که ترکیب بانوان ما رقم بیشتری نسبت به دوره‌های قبل در فهرست‌مان داشته باشند. باید از اقشار مختلف نمایندگانی در فهرست‌مان داشته باشیم، بنابراین اینکه ترکیب نامزد‌های تهران چگونه باشد خود یک بحث است که ما داریم کار‌های آن را انجام می‌دهیم.
بعد از انتخابات ۱۴۰۰ هیچ جلسه مشترکی با شورای ائتلاف نداشتیم
با توجه به برگزاری جلسات مشترک شورای وحدت و شورای ائتلاف درباره انتخابات، آیا اجماع روی یک لیست مشترک وجود دارد؟
متکی: ما بعد از انتخابات ۱۴۰۰ هیچ جلسه مشترکی با شورای ائتلاف نداشتیم. به دلیل آنکه آن‌ها به دنبال کار تشکیلاتی خودشان بوده و ما هم به دنبال سازماندهی نیرو‌های خودمان در سراسر کشور بودیم. الان هم داریم خودمان را برای اینکه بتوانیم کل لیست تهران را مدیریت کنیم، آماده می‌کنیم. شورای وحدت استانی ما خودشان کاندیدا‌ها و نامزد‌های موردنظر را انتخاب می‌کنند، اما اگر به توافق نرسیدند ما به عنوان تهران اعلام نظر می‌کنیم. اما درباره اینکه ما و جریان‌های دیگر اصولگرا در انتخابات چگونه با هم تعامل خواهیم داشت، فکر می‌کنیم الان زود است که به این پرسش پاسخ دهیم.
به دلیل اینکه آرایش کلی صحنه انتخابات را نمی‌دانیم. همچنان نمی‌دانیم اصلاح‌طلبان در نهایت چه تصمیمی برای حضور یا عدم حضور در انتخابات می‌گیرند. آیا حضورشان در انتخابات از نوع همرنگ انتخابات ۱۴۰۰ برای ریاست‌جمهوری است؟ آیا برای انتخابات مجلس هم بی‌نام و نشان و بدون تابلو می‌خواهند به میدان بیایند یا نه؛ یک وقت است که نه پر و پیمان، با علم و کتل و معرفی نامزدهای‌شان وارد انتخابات می‌شوند. به تناسب اینکه آرایش صحنه چگونه است ما درباره کنار هم قرار گرفتن نیرو‌های اصولگرا یا رقابت کردن‌شان با همدیگر تصمیم می‌گیریم که تصمیم‌گیری درباره این موضوع در حال حاضر زود است.
دو شرط شورای وحدت برای ائتلاف با جریان‌های همفکر خود
اگر تصمیم بگیرید که بخواهید با جریان‌های همفکر خود ائتلاف کنید، آیا شرایطی برای ایجاد ائتلاف دارید؟
متکی: ما با گونه‌های دیگر اصولگرایی که این دو ویژگی را داشته باشند، وحدت می‌کنیم: اول اینکه به این ضرورت رسیده باشند که نیرو‌های اصولگرا باید با هم ادغام شوند. یعنی هم‌افزایی کرده و لیست مشترک بدهند. اگر به این اراده سیاسی نرسیده باشند، وحدت کردن محقق نمی‌شود و باید این اراده وجود داشته باشد. شرط دوم این است که وحدت با هم باید باشد نه وحدت با من. یعنی نباید یک طرف بایستد و بگوید بیایید با من وحدت کنید، این مبنای منطقی برای وحدت کردن نیست؛ بنابراین ما صبر می‌کنیم که وضعیت جلو برود و طبق شرایط پیش‌رفته، نکات‌مان را بیان کنیم.
روایت تحمیل تصمیم پدرخوانده‌ها در انتخابات ۹۸ و تشکیل شورای وحدت
نسبت به انتخابات گذشته انتقاداتی به شورای ائتلاف یا شورای وحدت و لیستی که دقیقه نود بسته شد وجود دارد؟
متکی: کاندیدای ما در انتخابات ۱۴۰۰ یک نفر شد. یک روز آقای دکتر حداد به من زنگ زد و گفت آقای متکی بدون دخالت دست نامزد ما و شما یکی شد. گفتم بله بدون چشم مسلح قابل رؤیت است که کاندیدای ما یکی شده است. اما در انتخابات سال ۹۸، ما با هم و همه زیر بیرق شورای ائتلاف بودیم. بنده عضو شورای ۳۰ نفره انتخاب‌کننده کاندیدای تهران بودم. ۲۰ نفر از شورای وحدت بودند و ۱۰ نفر دیگر هم با رأی‌گیری در بدنه نیرو‌های اصولگرا در سطح استان تهران انتخاب شدند که من یکی از آن ۱۰ نفری بودم که با رأی افراد در تهران انتخاب شدیم و لیست ۳۰ نفره را تشکیل دادیم. چارچوب‌هایی تعریف شد که ما چگونه به نامزد مطلوب و لیست کوتاه‌تر برسیم. از ۱۵۰ نفر شروع کردیم و بعد به ۹۰ نفر و بعد به ۶۰ نفر رسیدیم و در نهایت باید به ۳۰ نفر تهران می‌رسیدیم. این مراحل تا اینجا خوب پیش رفت و ما بحث‌های خود را در جلسه ارائه کردیم، نظرات گفته می‌شد و براساس آرا و عقل جمعی تصمیم‌گیری می‌شد. بعد از آن یک مرتبه ما با این صحنه مواجه شدیم که جبهه پایداری فهرستی را داد و اعلام کردند که ما هم می‌خواهیم با همدیگر شریک شویم. بعد از آن، بحث‌ها نسبتا جدی‌تر شد به میزانی که موضوع انتخاب لیست نهایی جدی‌تر شد، تعداد اعضای شورای مرکزی انتخاب‌کننده هم کم و کمتر می‌شد و محافل برای تصمیم‌گیری خصوصی می‌شد تا جایی که در روز‌های پایانی اعضای تصمیم گیرنده برای تعیین لیست تهران تقریبا کمتر از انگشتان یک دست بودند و این چیزی بود که ما آن را اصلا درست نمی‌دانستیم.
چون در وسط عملیات بودیم جای گله نداشت، ما تحمل کرده و انتقادات را بیان می‌کردیم، اما حرکتی که شروع شده بود را به هم نزدیم. در نهایت انتخابات برگزار شد و در مجموع هم مجلس یازدهم مجلس اصولگرا شد. انتخابات تمام شد و ما دیدیم که این روشی که در این انتخابات به آن عمل شد، اگر بخواهد نهادینه شود ما مخاطبین‌مان را از دست می‌دهیم. اگر بنا باشد که پدرخواندگی، آقابالاسری و تصمیم یک اقلیت محدود به اکثریتی که بنا است در شاکله تصمیم‌سازی باشند تحمیل شود، این می‌تواند لطمه داشته باشد. به همین علت ما به جامعه روحانیت مبارز رجوع کردیم و از آن‌ها خواستیم که این موضوع را پیگیری کنند تا اشکالات فنی و ساختاری ایجاد شده را رفع و رجوع کنند. جامعه روحانیت مبارز هم در سطح عالی با مسئولین سطح عالی شورای وحدت، هفت دور مذاکره و گفتگو کردند و گفتند شما باید جایی برای احزاب و دیگران جهت مشارکت در تصمیم‌سازی باز کنید.
دوستان ما قالبی را طراحی کردند و براساس آن قالب کارشان را جلو می‌بردند، اما آقایان به این تجدیدنظر نسبت به کار ساختاری که بتواند اصلاحات را در ساختار و سازوکار تصمیم‌گیری اعمال کند، تمکین نکردند. آنجا بود که حدود ۴۰ حزب به جامعه روحانیت مبارز گفتند که ما می‌خواهیم مجموعه جداگانه‌ای تشکیل دهیم، خودشان را به جامعه روحانیت مبارز عرضه کردند و جامعه روحانیت هم پذیرفت و شورای وحدت در اواخر سال ۱۳۹۹ شکل گرفت و به وجود آمد.
حداد و بذرپاش در انتخابات ریاست جمهوری با هم بودند الان زاویه‌هایی پیدا کردند
با توجه به جلسات آقای حداد با آقای بذرپاش شاهد برخی نگرانی‌ها در جبهه اصولگرایان نسبت به دخالت دولت در انتخابات هستیم. چگونه می‌توان این نگرانی را برطرف کرد؟
متکی: قاعدتا باید گفتگو و صحبت کرد. آقای بذرپاش، مجموعه آقای حداد و همین‌طور دوستان دیگر و مجموعه‌های دیگر همه با همدیگر بودند و در انتخابات ریاست جمهوری در یک جبهه کار می‌کردند. حتی در مجلس هم با یکدیگر بودند. الان زاویه‌هایی در دیدگاه‌هایشان به وجود آمده است. فکر می‌کنم یک زمانی تکثر تشکیلاتی داریم که به نظر من در آن اشکالی نیست. توصیه من این است که باید گفتگو انجام شود. این گفتگو به وحدت تشکیلاتی یا به همگرایی و رسیدن به لیست واحد منجر شود که اگر این دو اتفاق بیفتد به نظرم خوب است.
