گمرک پس از نفت و مالیات، سومین منبع درآمدی کشور
به گزارش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، محمد رضوانی فر، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران با حضور در برنامه ”صف اول“ شبکه خبر به پرسش‌ها درباره عملکرد گمرک از تسهیل فرآیند ترخیص کالا تا ارائه خدمات مطلوب گمرکی پاسخ داد.
سؤال: شایع‌ترین و مهمترین تخلفات در گمرک چه است و اگر بخواهیم مقایسه کنیم سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ را با ۵ سال قبل بیشتر شده یا کمتر شده است؟
رضوانی فر: اولاً از گزارش پخش شده خیلی خیلی ممنون هستم یک نمای کلی از وضعیت گمرک را ارائه کرد. تخلفاتی که ممکن است صورت بگیرد در گمرک، یک بخش آن برمی گردد به آن چیزی که از صاحب کالا و تجار یا واردکنندگان و صادرکنندگان صورت بگیرد. در یک مجموعه‌ای که سالیانه قریب به یک میلیون اظهارنامه صادر می‌شود، یعنی ما در طول سال ۱۴۰۱، هفتصد هزار اظهارنامه صادراتی داشته ایم و حدود ۳۰۰ اظهارنامه وارداتی. در این حجم بزرگ تعداد اظهارنامه، خب ممکن است شایع‌ترین‌ها این باشد که صاحبان کالا در تعیین ارزش کالا، چون تعیین حقوق ورودی، تخصیص ارز و موارد مرتبط با آن برگردد به آن چیزی که به عنوان ارزش و ارزش گذاری در گمرک شناخته می‌شود. مهمترین و یا شاید شایع‌ترین اشکال و تخلفی که ممکن است وجود داشته باشد همین موضوع ارزش گذاری است. در صادرات معمولاً برای اینکه تجار و صادرکنندگان علاقمند هستند که تعهد ارزی کمتری احتمالاً داشته باشند ممکن است کم اظهاری کنند یا کمبود باشد. در واردات برخلاف آن برای اینکه ارز بیشتری بگیرند و احتمالاً از مابه التفاوت ارز انتفاع پیدا کنند بیش اظهاری باشد. ممکن است که ماهیت کالا را با آن چیزی که بر مبنای آن ثبت سفارش کردند و اظهار کردند مغایر باشد ممکن است حجم و تعداد کالا با آن چیزی که با ثبت سفارش و اظهار کرده است مغایر باشد. این بخش تخلفاتی است که از جانب صاحب کالا است.
وی ادامه داد: در مورد کارکنان هم ممکن است مطابق با همین این اتفاقات رخ دهد. این چیزی است که برمی گردد به رویه‌های تجاری ما در حوزه واردات و صادرات و هر کدام ممکن است فراخور آن این اشکالات در آن‌ها به وجود بیاید. این برای کالا‌هایی است که در مسیر قانونی وارد می‌شود و طبیعتاً در حجم ۱۲۲ میلیون تن صادراتی که ما داشته ایم حدود ۳۷ میلیون تن وارداتی که داشته ایم یعنی ۱۵۰ یا ۱۶۰ میلیون تن گردش وزنی تجارت خارجی ما، اینکه کالا‌های ممنوعه و کالا‌های غیرمجاز هم در این‌ها جاسازی شود و جابجا شود امکانش وجود دارد. طبیعتاً مواد مخدر و قاچاق انسان هم جزء مواردی است که در گمرکات اتفاق می‌افتد و گمرک هم گزارش عملکرد را به آنجایی که به عنوان خودش کاشف هست را دارد.
سؤال: روند آن در مقایسه با ۵ سال قبل از سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ بیشتر بود یا کمتر بود؟
رضوانی فر: بله؛ به نسبتی که حجم تجارت ما توسعه پیدا می‌کند و سیستم‌های گمرکی هوشمندتر می‌شوند اعمال کنترل‌ها دقیق‌تر می‌شود و گلوگاه‌های فساد بهتر شناسایی می‌شوند نظارت و کنترل سیستم‌های نظارتی هم درون سازمانی و هم برون سازمانی توسعه پیدا می‌کند. آمار کشفیات و ممکن است کیس فاینینگ شما بیشتر شود این به این معنی نیست که بزه توسعه پیدا کرده است بلکه به این معنی است که شما با توسعه ظرفیت‌های کنترل‌های هوشمند خودتان توانسته اید آمار بزه را کاهش بدهید، چون بهتر کنترل کرده اید.
سؤال: یعنی الان افزایش آمار دارید؟
رضوانی فر: بله؛ کشفیات دائماً افزایش پیدا می‌کند، چون حجم مبادلات مان هم در حال توسعه است. تعداد مرز‌های ما هم توسعه پیدا کرده است و تعداد رویه‌های تجاری ما هم افزایش پیدا کرده است. فراخور شرایطی که ما محدودیت ایجاد می‌کنیم بعضی از گروه کالا و ردیف کالا‌هایی را محدودیت ایجاد می‌کنیم، طبیعتاً وقتی تقاضا در داخل وجود دارد و واردات آن کالا‌ها دچار ممنوعیت است، تمایل برای احتمالاً قاچاق یا جاسازی کالا و مبادله آن در داخل کشور بیشتر می‌شود.
سؤال: معمولاً چند درصد این‌ها کشف می‌شوند؟
رضوانی فر: درصد شاید چیزی نشود گفت، ولی عرض کنم که حتماً این به نسبت کل حجم مراودات و حجم مبادلات تجاری ما معنادار نیست.
سؤال: کل این تخلفاتی که اتفاق می‌افتد؟
رضوانی فر: بله.
سؤال: بعد وقتی کشف می‌شود چه برخوردی با آن‌ها می‌شود و این برخورد‌ها چقدر بازدارنده است؟ یعنی طوری است که من اگر تخلفی کردم در اظهار یا جنس قاچاقی را آوردم و وارد کردم و از چشم گمرکات عبور دادم و بعد کشف شد اینقدر بازدارنده است که پشت دستم را داغ کنم که دیگر این کار را نکنم؟
رضوانی فر: بله؛ بخصوص در این قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم جرائم هم محدودیت‌هایی که بعد‌ها برای تاجر ایجاد می‌شود معنادار و بازدارنده است.
سؤال: چه اتفاقی می‌افتد؟
رضوانی فر: از ضبط کالا و جریمه چند برابری ارزش کالا را شما در نظر بگیرید تا محدودیت‌هایی که برای کارت بازرگانی و بهره مندی از تسهیلات و خدمات آتی گمرکی همه این‌ها محدودیتی است که برای کسی که تخلف گمرکی داشته است ایجاد می‌شود.
سؤال: پس کسانی که الان تخلف می‌کنند باید کسانی باشند که سوءپیشینه‌ای در این زمینه نداشته باشند. چون اگر واقعاً بازدارنده باشد یک بار مرتکب شود دفعه بعد دیگر نباید این کار را کنند. داریم؟
رضوانی فر: طیف این بزه از اینکه یک بیش اظهار و کم اظهاری ممکن است شروع شود تا آن سر طیف که کالای ممنوعه‌ای را بخواهد طرف وارد کشور کند. این بخش که بعضاً حتی خطای برداشت یا عدم شناخت دقیق قوانین و مقررات است و نبود تسلط کامل تجار بر رویه‌ها و مقررات جدید تجاری هم ممکن است بعضاً باشد تا آنکه عمدی و با برنامه ریزی قبلی یک اقدامی صورت می‌گیرد.
سؤال: چقدر بر مبنای فناوری کشف می‌شود؟
رضوانی فر: به هر حال ما جزء اولین کشور‌های در منطقه بودیم که سیستم‌های گمرکی مان را هم مجهز به آشکارسازی ایکس ری کرده ایم و هم جزء اولین مجموعه‌هایی بودیم که از سامانه‌های هوشمند و یکپارچه برای تشریفات گمرکی مان استفاده کرده ایم، اما آن چیزی که اتفاق افتاده این است که به نسبت گستردگی جغرافیایی کشورمان و تعداد گمرکاتی که بیش از ۱۵۵ یا ۱۶۰ گمرکی که داریم بیش از ۶۰ گمرک مرزی که در کشور داریم، نه امکانات لجستیک و امکانات آشکارساز و ایکس ری هایمان توسعه پیدا کرده است و نه ظرفیت نیروی انسانی و شاید به سرعت و به شتابی که سامانه‌های هوشمند و یکپارچه در دنیا توسعه پیدا کرده است ما در آن بخش به آن اندازه توسعه پیدا نکرده ایم. یکی از برنامه‌هایی که به طور ویژه در دولت سیزدهم در حال پیگیری است، ان شاالله سامانه جدید گمرکی را که یکی از جامع‌ترین و کامل‌ترین و به روزترین سامانه‌های یکپارچه تشریفات در همه رویه‌های گمرکی است به زودی رونمایی خواهد شد.
سؤال: سعی می‌کنیم در ادامه بیشتر درباره به آن صحبت کنیم.
رضوانی فر: حتماً.
سؤال: در تعامل با دستگاه‌ها و سازمان‌های دیگر وضع تان چطور است آیا این تعامل به نحو مطلوب وجود دارد و اینکه چه تنگنا‌هایی وجود دارد از طرف مثلاً سازمان‌ها و نهاد‌ها اتفاقاتی بیفتد که برای شما آزاردهنده باشد یا اقداماتی که شما انجام می‌دهید برای آن‌ها آزاردهنده باشد این چالش‌ها معمولاً وجود دارد.
رضوانی فر: در این گزارش هم اشاره شد حدود ۲۴ یا ۲۵ دستگاه است که ما به آن‌ها دستگاه‌های همجوار می‌گوییم که به یک نوعی ما داریم در فرآیند انجام تشریفات گمرکی استعلامی را از آن‌ها می‌گیریم یا خدماتی را با آن‌ها مبادله می‌کنیم نکاتی که در تعامل وجود دارد اهم آن این است، اولاً اینکه ما در یک مرحله‌ای از تشریفات گمرکی نیازمند این می‌شویم که استعلامی را از استاندارد، سازمان غذا و دارو، سازمان حفظ نباتات، سازمان دامپزشکی و سازمان‌های دیگر داشته باشیم. طبیعی است که تأخیر یا افزایش زمان پاسخگویی این استعلامات مستقیماً اثر می‌گذارد در ارائه خدمات گمرکی و سرعت تشریفات. چون شما کالا را در سامانه گمرکی اظهار کرده اید و تشریفات در گمرک درحال اجراست وقتی من استعلام شما را به صورت سیستم ارسال کرده ام و منتظر دریافت پاسخ از سازمان مسئول آن هستم، شما بک آفیس را که نمی‌بینید این تأخیر آن‌ها در ارائه پاسخ ماحصل آن می‌شود آن چیزی که صاحب کالا، تاجر یا تولیدکننده را ممکن می‌کند و ما را می‌شناسد و می‌گوید کالایم در گمرک است و یا گمرک هنوز جواب بنده را نداده است و یا هنوز تشریفات گمرکی ام تمام نشده است. پس یک مورد بحث استعلامات است. قانون تکلیف را روشن کرده است هم دستگاه‌ها و سازمان‌های همجوار مکلف هستند بر اساس قوانین متعدد مثل قانون جهش تولید، مثل بهبود فضای کسب و کار که زیر ۷ روز ماکسیمم تا حداکثر تا ۷ روز پاسخ گمرک را بدهند. ولی آن چیزی که الان معدل عملکرد دستگاه‌های همجوار است این نیست یعنی ما مثلاً دستگاهی داریم که متوسط پاسخگویی آن بالای ۱۷ روز بوده است در شش ماه گذشته.
سؤال: می‌شود اسم ببرید؟
رضوانی فر: بله؛ نسبت به رویه گذشته آن دستگاه ۲ یا ۳ روز کاهش پیدا کرده است، ولی هنوز ۱۷ روز است. یا فرض کنید که آن‌هایی که زیر ۷ روز است بگویم، در سازمان حفظ نباتات ما اظهارنامه‌هایی که ارسال کردیم تا آن‌ها نظرشان را بدهند متوسط ۵ و شش دهم است یعنی زیر ۶ روز جواب استعلام‌های ما را داده اند. این از آن رکورد ۷ روز خیلی مطلوب‌تر است، ولی اگر این کاهش پیدا کند هرچه مطلوب‌تر شود سرعت ارائه خدمات هم به همان نسبت افزایش پیدا می‌کند. یک مشکل پس این است. نکته دوم گمرک مجری است، چون سیاست‌های دولت در حوزه صادرات و واردات و تنظیم مراودات و تجارت خارجی است. بخشنامه‌های متعددی که از سوی دستگاه‌های دیگر ابلاغ می‌شود گمرک، گمرک می‌شود محل اجرا و محل نقطه تماس اجرای آن بخشنامه با مردم با صاحبان کالا و تجار. طبیعی است که وقتی که شما بخشنامه‌های متعدد، متناقض و محدود کننده می‌دهید بخشنامه‌هایی که شرایط صاحب کالا را به شدت تغییر می‌دهد، تجار صاحبان کالا، واردکنندگان و صادرکنندگان حتماً گمرک را در نقطه تماس با خودشان می‌بینند و گله‌مند خواهند شد. شما به عنوان یک تاجر محموله صادراتی‌ای را با خریدارت در عراق توافق کرده اید، سر قیمت، شرایط و زمانبندی تحویل، حالا بخشنامه می‌آید عوارض را تغییر می‌دهد و همه محاسبات شما را در مذاکرات تجاری تان دستخوش تغییر می‌کند. محدودیت ایجاد می‌کند شما آنجا تعهد داده اید برای عرضه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بازار هدف، حالا ممنوعیت ایجاد می‌شود، همه این‌ها نقطه تماس و مخاطب صاحب کالا کجا خواهد بود، گمرک؛ بنابراین بعد از بحث استعلامات مقوله بخشنامه‌ها است.
وی ادامه داد: نکته سوم بالاخره در فرآیند و رویه اجرای تشریفات گمرکی بعضاً لازم می‌شود که اصلاحاتی در ثبت سفارش صورت بگیرد حضور در نمایندگی یا حضور دفاتر خود این سازمان‌های همجوار در محوطه‌های گمرکی تسهیل و تسریع می‌کند فرآیند ارائه خدمات و انجام تشریفات را. مثلاً شما بیایید بروید در ۲۰ گمرک بزرگ ما آنچه که مکلف و مقرر بوده است هنوز به صورت کامل اجرا نشده است یعنی ما دستگاه‌هایی داریم که در ۲۰ گمرک بزرگ ما که متعهد به حضور بوده اند در کمتر از دو سه گمرک هستند پس یک مسئله هم حضور مستقیم دستگاه‌های همجوار برای پاسخ. بعضاً هم تغییر در رویه‌ها و سیاست‌های کلان اقتصادی ممکن است یا تأخیر در گرفتن ارز، تأخیر در صدور مجوز‌های دیگر دستگاه‌ها مستقیماً، چون نقطه تماس آن برای صاحبین کالا، تجار و فعالین اقتصادی گمرک است شکایت را به گمرک می‌آورد. طبیعتاً آن‌هایی هم که گیرندگان خدمات از ما هستند، ۱ میلیون اظهارنامه‌ای که عرض کردم، قریب به ۴۰ هزار فعال اقتصادی مستقیم در رویه واردات در رویه صادرات یا هر دو دارند از گمرک خدمات می‌گیرند. هر بخشی که سرعت ارائه خدمات با آن شکلی که مطلوب آن‌ها است نباشد نارضایتی آن‌ها را می‌تواند در پی داشته باشد.
سؤال: آن دستگاه‌ها هم معمولاً هم عرض شما هستند یا بالاتر قرار می‌گیرند پاسخگوی شما هم نیستند گله و گله مندی شما هم اثری ندارد.
رضوانی فر: آن اتفاقی که افتاده است در فقره پاسخگویی به استعلامات هم جناب آقای دکتر خاندوزی خیلی ورود خوبی داشته اند هم بر اساس گزارشی که تهیه شد و در اختیار جناب آقای رئیسی قرار گرفت یک تأکیدات خوب و پیگیری خوبی از آن جانب شده است من گزارش خواهم کرد در جلسات آینده، متوسط زمان پاسخگویی به استعلامات با یک شیب خوبی در حال بهبود است. من امشب اسم دستگاه‌ها را نمی‌خواهم بگویم که مثلاً دستگاه اول الان متوسط ۱۷ روز، بعدی ۹ روز و بعدی ۸ روز است و بهترین دستگاه ما متوسط ۵ و نیم روز است که سازمان حفظ نباتات بود؛ بنابراین در این بخش راه درازی را برای انجام داریم. در فقره بخشنامه‌ها به نظر بنده با تدبیر معاونت حقوقی ریاست جمهوری در مسیر حکمرانی کشور یک اتفاق بزرگ افتاد و آن این است که از ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ دستگاه‌ها اجازه صدور بخشنامه و اجرایی کردن بخشنامه‌ها را ندارند مگر اینکه قبلش این را در سامانه مرتبط در معاونت حقوقی ریاست جمهوری بارگذاری کرده باشند. همین باعث می‌شود که اگر رانتی مفروض باشد که در صدور بعضی از این بخشنامه‌ها خدایی ناکرده ممکن است به وجود بیاید همین اینکه عدم آگاهی صاحبان کالا ضرر اقتصادی به آن‌ها بزند حتماً کم رنگ‌تر می‌شود. ما هم به شدت فقط عدد را بگویم سال گذشته تا ۲۲ خرداد حدود ۹۶ یا ۹۷ بخشنامه صادر شده بود امسال کمتر از ۳۰ تا بوده است یعنی تعداد بخشنامه‌ها به شکل معناداری با همین تدابیری که عرض کردم کنترل شد.
سؤال: یعنی تمام بخشنامه‌ها می‌رود معاونت حقوقی؟
رضوانی فر: بله.
سؤال: مثلاً تزاحمی داشته باشد رفع می‌کنند؟
رضوانی فر: نه؛ گام اول این است که حتماً آن جا بارگذاری، افشا و اطلاع رسانی شود.
سؤال: ممکن است جلویش را بگیرند؟
رضوانی فر: بیش از ۸۱ یا ۸۲ درصد بخشنامه‌های ما در سال گذشته از جانب وزارت صمت و وزارت جهاد کشاورزی آمد یعنی دو تا سازمان بزرگی که بزرگ‌ترین حجم تجارت خارجی کشور را مدیریت می‌کنند. به هر حال در آن دو مذاکرات خوبی شده است. عدد بخشنامه‌هایی که در سال‌های گذشته در حوزه صادرات و واردات کشور صادر شده، خیره کننده است. بیش از ۵ هزار بخشنامه در ۵ سال گذشته داشته ایم این تعداد بخشنامه یا در سال گذشته قریب به ۳۰۷ یا ۳۰۸ بخشنامه صادر شده است چه در حوزه واردات و چه در حوزه صادرات. حتماً این تعداد بخشنامه و این شکل تغییر رویه‌ها ثبات پایداری برنامه ریزی و امکان برنامه ریزی معقول در حوزه صادرات و حتی واردات و برنامه ریزی تولید را مختل می‌کند.
سؤال: احتمالاً آن دستگاه‌ها هم از شما گله مندی‌هایی دارند اطلاعی دارید که مأمور آن‌ها از چه گله‌مند هستند از گمرکات؟
رضوانی فر: بخشی ممکن است برگردد به اینکه انتظار داشته باشند سرعت ارائه خدمات تشریفات گمرکی برایشان بالا باشد. بخشی ممکن است که به دلیل عدم آشنایی و مقررات انتظار دارند که مشمول برخورداری از بخشی از معافیت‌ها یا تسهیل گری‌ها شوند که این اتفاق نیفتد یا ممکن است که آن چیزی که گمرک بنابر تکالیف قانونی اش وصول می‌کند، چون یکی از وظایف گمرک تحقق درآمد‌های پایدار برای آن بخشی است که اشاره شد بعد از نفت و مالیات، گمرک سومین منبع درآمدی است. ما سال ۱۴۰۱ قریب به ۱۵۷ هزار میلیارد تومان واریزی به خزانه داشته ایم. یعنی حدود ۶۲ هزار میلیارد تومان حقوق ورودی و عوارض صادراتی و عوارض حقوق ورودی خودرو و موبایل وصول کرده ایم ۹۵ هزار میلیارد تومان هم مالیات ارزش افزوده وصول کرده ایم ۱۸ هزار میلیارد تومان هم معافیت‌های مالیاتی داده ایم. در هر حال ۱۵۷ هزار میلیارد تومان واریزی به خزانه داشته ایم امسال هم چیزی حدود تا ۲۲ خرداد بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان واریزی به خزانه داشته ایم یعنی ۱۳ هزار میلیارد تومان در سرفصل حقوق ورودی‌ها و قریب به ۱۷ هزار میلیارد تومان هم در مالیات ارزش افزوده. طبیعی است که وقتی اعمال قانون می‌کنیم اجرای سیاست‌های دولت می‌کنیم شرکت‌ها مشکل نقدینگی و مانند آن دارند حتماً این‌ها بعضی از این گله مندی‌ها را برایشان ایجاد می‌کند.
سؤال: چقدر تعامل وجود دارد که یا اصلاً تهاتر می‌کنند که استعلام‌ها را زود جواب بدهند.
رضوانی فر: نه اینکه آن چیزی که هدفگذاری شده است در این دولت این است که ما الان مبنای ما اگر آن استعلام‌ها را کنار بگذاریم در ساعت تشریفات گمرکی رسیدن به زیر ۴ ساعت هم در تشریفات واردات و هم در تشریفات صادرات در گمرکات و رویه‌هایی که مسئله استعلام نداریم یا در کالایی که استعلام کمتر دارد یا ندارد الان همین استاندارد را داریم.
سؤال: زیر ۴ ساعت؟
رضوانی فر: زیر ۴ ساعت تشریفات خود گمرک. برای اینکه در صاحبان کالا و فعالین اقتصادی تولیدکنندگان، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی تسهیل شود و کارشان روان شود مجموعه‌ای از خدمات و تسهیلات در گمرک دارد ارائه می‌شود. من به بخشی از مهمترین‌های آن اشاره می‌کنم. اولاً اینکه ما این امکان را فراهم کرده ایم که برای دستگاه‌های دولتی از حقوق ورودی و حقوق گمرکی را در قالب تعهد ذیحسابی، یعنی اگر در آن مقطعی که کالا دارد ترخیص می‌شود اگر امکان پرداخت آن وجود ندارد از ظرفیت تعهد ذیحسابی پرداخت می‌کنند و بعد در ماه‌های آتی این را تسویه می‌کنند. در خصوص شرکت‌های خصوصی با شرحی که بعداً بیشتر خواهم داد ما از ظرفیت ضمانت نامه داریم استفاده می‌کنیم. یعنی شرکت‌ها متناسب با اعتبار و جایگاهی که در گمرک دارند و بر اساس عملکرد گذشته شان و بعضی از شاخص‌های دیگر که رتبه بندی شده اند می‌توانند از ظرفیت ضمانت نامه بانکی ۳ ماهه ۶ ماهه و ۹ ماهه و حتی برای شرکت‌های دانش بنیان تا ۱ ساله استفاده کنند. برای شرکت‌ها از ظرفیت انبار اختصاصی استفاده کنیم یعنی شرکت‌ها می‌توانند انبار اختصاصی در محوطه مجموعه تولیدی خودشان داشته باشند کالا وارد آنجا می‌شود با یک شرایط خاصی که تحت کلید و تحت کنترل گمرک است متناسب با نیازی که در خطوط تولیدشان دارند ترخیص می‌کنند و فشار نقدینگی کمتری به آن‌ها وارد می‌شود. این ظرفیت برای شرکت‌های دارویی و برای شرکت‌هایی که کالا‌های فسادپذیر دارند وجود دارد که از ظرفیت حمل یکسره استفاده کنند این ظرفیت برای همه شرکت‌ها وجود دارد فارغ از اینکه مرز ورودی شان کجا است، کالا را ترانزیت کنند و در گمرک نزدیک مجموعه تولیدی شان عملیات و تشریفات را انجام دهند این ظرفیت برای خیلی از شرکت‌ها ایجاد شده است که ارزیابی را در محل انجام دهیم یعنی برای اینکه سرعت بالا برود و هزینه‌های تولید کاهش پیدا کند، ما برای شرکت‌های دولتی و حتی بخشی از شرکت‌های متعلق به نهاد‌ها و بخش خصوصی از ظرفیت ماده ۴۲ قانون امور گمرکی استفاده می‌کنیم که این امکان را فراهم می‌کند تا با تعهد بالاترین مقام دستگاه و تعهد رئیس کل گمرک کالایش را ترخیص کند و بعداً بیاید و تشریفات اش را انجام دهد. این امکان الان در گمرک فراهم شده است که بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی و لیست و فهرستی که وزارت صمت ارائه کرده است الان بیش از ۳ هزار و ۲۰۰ یا ۳۰۰ قلم کالا حتی اگر کد ساتا را نگرفته باشند درصدی ترخیص می‌شوند بعداً که کد ساتا را مثلاً ۹۰ درصد کالا را می‌توانند و دولتی‌ها هم می‌توانند تا ۱۰۰ درصد و حتی بدون داشتن کد تخصیص ارز، این مجموعه بسته خدماتی و تسهیل گری را دریافت کنند.
سؤال: الان دارد انجام می‌شود؟
رضوانی فر: بله.
سؤال: یعنی هدف نهایی اش این است که تولید متوقف نشود بحث نقدینگی داستان تولید را متأثر نکند و کسی که واردکننده است بتواند ضمن اینکه کارش را انجام می‌دهد در خلال کار تشریفات را هم انجام دهد؟
رضوانی فر: بله؛ تمام حکایت این کار این است که تسهیل و تسریع شود سرعت ارائه خدمات افزایش پیدا کند هزینه خدمات کاهش پیدا کند این دوتا کنار همدیگر هم هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهد و تورم را کنترل می‌کند و هم کمک می‌کند که امکان برنامه ریزی در خطوط تولید و برنامه ریزی تأمین و فروش هم در مجموعه‌ها دقیق‌تر و سهل‌تر صورت بگیرد.
سؤال: ارزیابی وضعیت گمرکات ما و خدماتی را که ارائه می‌کند، در مقایسه با دیگر کشور‌ها از جمله کشور‌های منطقه چطور است وضع کشور ما؟ ما تقریباً همسطح آن‌ها خدمات ارائه می‌کنیم بالاتر هستیم یا ضعیف‌تر و پایین‌تر هستیم؟
رضوانی فر: به هر حال در کنار این باید معیار‌های مختلفی را هم در نظر بگیریم. گستردگی جغرافیایی تعداد گمرکات مرزی ما.
سؤال: به لحاظ فرآیند کار؟
رضوانی فر: حتماً از نظر فرآیند ببینید ما اولاً که تاریخچه گمرک در کشور ما اشاره کرده اند جزء اولین سازمان‌هایی که در کشور شکل گرفت و این ساختار بروکراسی نوین در آن به وجود آمد گمرکات بودند. جزء اولین کشور‌هایی هستیم که در تأسیس سازمان جهانی گمرک در سال ۱۹۵۲ نقش داشته ایم و جزء مؤسسین سازمان جهانی و جزء فعال‌ترین کشور‌ها در سازمان جهانی گمرک هستیم جزء اولین کشور‌هایی هستیم که استاندارد‌ها موافقت نامه و کنوانسیون‌های بین المللی را در کشور داریم اجرا می‌کنیم. همین الان فرض کنید در مقوله ترانزیت که سال گذشته ما قریب به ۱۳ میلیون تن ترانزیت داشته ایم نسبت به سال گذشته اش حدود ۳ درصد رشد داشته است ما جزء اولین کشور‌هایی هستیم که اجرا کرده ایم جزء هیئت اجرایی کنوانسیون تیر هستیم این‌ها نشان می‌دهد که هم از نظر سطح علمی و هم از نظر فناوری و هم از نظر دانش فنی و هم از نظر رویه‌ها و فرآیند‌ها از کشور‌های منطقه و استاندارد دنیا، از کشور‌های منطقه که حتماً جلوتر هستیم از استاندارد منطقه هم عقب‌تر نیستیم. آن چیزی که الان فاصله پیدا کرده ایم بخشی برمی گردد به آن امکانات زیرساختی و لجستیکی و شاید یک بخشی از امکانات سخت افزاری.
سؤال: الان مصداقاً می‌توانید بفرمایید که مثلاً ما الان خدماتی که در گمرک داریم شبیه فلان کشور است اینطور می‌شود گفت؟
رضوانی فر: بله؛ حتماً از کشور‌های منطقه مثلاً در مقایسه با ترکیه ما آن بخشی از خدمات و رویه‌هایی که داریم ارائه می‌دهیم سرعت و گستردگی اش به همان اندازه است، ولی ممکن است از نظر بعضی از امکانات فیزیکی و تجهیزات گمرکی آن‌ها یک مقداری در بعضی از گمرکات متفاوت است.
سؤال: با امارات چطور؟
رضوانی فر: اصلاً داستان آن‌ها با ما متفاوت است. چون نقش و کارکرد گمرکات آن‌ها بنادر آن‌ها پس کرانه‌های آن‌ها رنگ و بویش بیشتر صادرات مجدد است. شما برای یک جمعیت ۸۰ میلیونی دارید از ظرفیت بنادرتان برای تأمین کالای اساسی تان استفاده می‌کنید، ولی این با یک جمعیت یک دهمی این در کشور‌های منطقه قابل مقایسه نیست.
سؤال: اینقدر قبلاً درباره رسوب کالا صحبت کرده ایم، فکر می‌کنم تقریباً مردم با این مفهوم آشنا هستند. درباره رسوب کالا، به چه کالا‌هایی گفته می‌شود و اینکه الان وضعیت مان به لحاظ رسوب کالا در گمرکات چطور است؟
رضوانی فر: ببینید شاید به جهت اینکه فنی‌تر بخواهیم صحبت کنیم اگر از لغت ایستایی کالا استفاده کنیم بهتر است. چند تا نکته است که به نظر من خوب است در مقدمه‌ای که می‌خواهیم به آن بپردازیم مورد توجه قرار بگیرد. اولاً در همین مثالی که زده شد، یعنی در مورد روغن‌هایی که در نوشهر و بندر امیرآباد که مورد اخیر سفر رئیس محترم قوه قضائیه آیت الله اژه‌ای بود، اینکه شما در بنادر از ظرفیت ذخیره سازی در بنادر برای ذخیره گاه استراتژیک کالا‌های اساسی تان استفاده کنید هیچ اشکالی ندارد. یعنی اینکه فرض کنید سال ۱۴۰۰ در بحبوحه آغاز جنگ اوکراین در کمبود کالا‌های اساسی خاصه روغن و موارد مرتبط با آن کالایی را خریداری می‌کند متناسب با شرایط و نیاز‌های کشور می‌آورد متناسب با بازار و متناسب با نیاز و متناسب با مصوبات تنظیم بازار این در اختیار خریدار‌ها قرار می‌دهد و به داخل کشور منتقل می‌کند این هیچ اشکالی ندارد، چون ما ۹۰ درصد ظرفیت نگهداری روغن در مخازن در بنادر است بنابراین در بنادری که حالا این را چه تشریفات گمرکی اش را انجام دهند ترخیص کنند بیاورند در داخل سرزمین اصلی اینجا نگهداری کنند یا در بندر نگهداری کنند این است که وقتی شما مخازن و ظرفیت نگهداری تان آنجا است این هیچ اشکالی نیست. نکته دوم اینکه در مورد این دو محموله ۱۰ هزار تنی در نوشهر و ۵۵ یا ۵۶ هزار تنی که در امیرآباد برای بازرگانی دولتی است، پس نفس نگهداری در شرایط این چنینی و در مخازن بنادر اشکال نیست. سؤال شما این است که اگر می‌خواستند ترخیص کنند یا اگر بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار یا شرایط بازار لازم بود که وارد کنند آیا مشکلی داشته اند؟ عرض می‌کنم به دلایل تسهیل گری‌هایی که دولت به ویژه در ماه‌های گذشته انجام داده است به هیچ وجه هیچ مشکلی نبوده است. مثل چه، ما برای کالا‌های اساسی حقوق ورودی براساس بند ب تبصره ۷ بودجه سال ۱۴۰۲ از ۴ درصد به ۱ درصد کاهش پیدا کرد. دوم مالیات ارزش افزوده کالا‌های اساسی براساس یک لایحه دو فوریتی که دولت به مجلس داده است و در مجلس در حال مراحل کارشناسی است، از ۹ به ۱ کاهش پیدا کرده است، چون هنوز آن لایحه در مجلس مصوب نشده است در سران سه قوه تصویب شد تا فاصله‌ای که آن لایحه مصوب می‌شود مجدداً مالیات ارزش افزوده هم از ۹ به ۱ کاهش پیدا کرده است.
سؤال: پس این چرا بعد از بازدید آقای اژه‌ای اتفاق افتاد؟
رضوانی فر: نه؛ بعد از بازدید در مورد آن روغن تغییری ایجاد نشد ۵ هزار تن آن قبل از آن اظهار شده بود در مراحل اخذ استاندارد و مجوز‌های بهداشتی بود که دارد انجام می‌شود عرض کنم کل آن محموله بیش از ۷۰ هزار تن است ۵ هزار تن آن را در اردیبهشت امسال اظهار کرده بودند در حال انجام تشریفات بود. این در مورد آن محموله آن چیزی که منظور بنده است اینکه بنابراین یک وجود و یا حضور این حجم از کالا به نسبت فرض کنید در ۳۷ میلیون تن واردات عرض کردم ۲۵ میلیون تن آن کالای اساسی است این ۵۰ و ۶۰ هزار تن در مقایسه با حجم عظیم واردات ما در حوزه اقلام و کالای اساسی اصلاً اعداد معناداری نیست. برمی گردم به سؤال، چرا کالا دچار ایستایی و رسوب می‌شود، یک بخشی اش قبل از اظهار به گمرک است کالا توسط شما کالا را در بازار جهانی خرید کرده اید با توجه به ملاحظات ات حمل آن را آغاز کرده اید و بر اساس تعاملی که با فروشنده داشته‌ای کالا به بنادر ما منتقل شده یا رسیده است. بر اساس توافق و شرایط و روابط و نوع قراردادی را که منعقد کرده‌ای این اختیار را دارید که کالا را در بنادر تخلیه کنید تا اینجا قبل از اظهار است حالا چرا ممکن است قبل از اظهار کالا رسوب کند، بخشی برمی گردد به اینکه هنوز ارز تخصیص پیدا نکرده باشد یا، چون فروشنده پول را دریافت نکرده است اسناد حمل را در اختیار شما قرار ندهد. یا یک بخشی به علت ملاحظاتی در تغییر بخشنامه‌ها و مقررات و سیاست‌ها باشد. بخش دیگرش ممکن است به دلیل این باشد که خود صاحب کالا می‌داند که فرآیند اخذ مجوزهایش به چه شکلی است دارد برنامه ریزی می‌کند برای آن. یک بخشی دیگر از رسوب و ایستایی برای بعد از اظهار در گمرک است. کالا اظهار می‌شود تشریفات گمرکی آغاز می‌شود به دلیل زمان بر بودن بعضی از این استعلام‌ها مجدداً تخصیص ارز اخذ بعضی از مجوز‌های قانونی دیگر ممکن است ایستا ایجاد شود. یک بخش دیگر هم پروانه الکترونیک صادر می‌شود، اما ترخیص نمی‌کنند آن برمی گردد بعضی از مواقع بخاطر اینکه نگهداری در اماکن و محوطه‌های گمرکی هزینه اش به مراتب از جا‌های دیگر کمتر است در ایمن‌ترین شرایط با کمترین شرایط؛ و بعضاً هم ممکن است به دلیل ملاحظات و سیاست‌های بازاریابی و فروش شرکت‌ها باشند که تناسب عرضه کالا در بازار را می‌خواهند کنترل کنند؛ بنابراین به هر کدام از این دلایل ممکن است کالا دچار ایستایی و رسوب شود. اما نکته این است که حجم این کالا را نسبت به گذشته و نسبت به حجم کل تجارت خارجی مان بخواهیم بسنجیم. الان براساس آماری که برای این چند روز گذشته است، ما حدود ۳ و نیم میلیون تن کالا در تشریفات اظهاری یعنی دارد یکی از مراحل اظهارش را طی می‌کند داریم، حدود ۵۰۰ هزار تن به ۱۶ یا ۱۷ تا کشتی اسکله داریم که دارد عملیات تخلیه و این‌ها انجام می‌شود که این‌ها همه به ساعت و به روز تغییر می‌کند. حدود ۲ میلیون تن هم در لنگرگاه داریم حدود ۳۱ یا ۳۲ کشتی. جمع این‌ها حدود ۶ میلیون تن کمتر است. این به نسبت کل حجم تجاری یعنی ما متوسط به صورت چرخشی این حجم کالا متناسب با حجم کل واردات مان است.
سؤال: اینکه برای روغن‌های خوراکی اتفاق افتاد از کدام جنس بود که طولانی کرد این ماجرا را؟
رضوانی فر: آن سیاست شرکت بازرگانی دولتی بود که به دلایلی که هنوز ضرورت یا نیاز برای عرضه کالا ندیده بودند کالا ترخیص نکرده بودند وگرنه با آن فرآیند تسهیل گری که الان ایجاد شده است
سؤال: یعنی خودشان نمی‌خواستند ترخیص کنند.
رضوانی فر: بله؛ آن‌ها بر اساس برنامه و سیاست‌های تنظیم بازار این کار را انجام می‌دهند وقتی در حقوق گمرکی ۱ درصد است مالیات ارزش افزوده هم ۱ درصد است تازه همان را هم بدون گرفتن کد ساتا می‌توانند ۱۰۰ درصدش را ترخیص کنند آن هم می‌توانند تعهد ذیحسابی بگذارند که مشکلی نبود. کما اینکه الان ۵ هزار تن را ترخیص کرده اند. در مورد بحث ذرت آلوده یا ذرت دامی آلوده اولاً همانطور که در گزارش هم آمده و اشاره کردند واردات آن در دولت قبل و در سال ۱۳۹۹ اتفاق افتاده است. در همان زمان هم این محموله آلوده بوده است حالا اینکه به چه شکلی این مسئله و مشکل که بعضی از فعالین اقتصادی غیرحرفه‌ای وارد حوزه تجارت خارجی می‌شوند مجوز واردات دریافت می‌کنند تخصیص ارز می‌گیرند موضوعی است که باید با کمک قوه قضائیه و سایر دستگاه‌های مرتبط به دنبال حل اصلاح قانون آن برویم، اما آن دو محموله همانطور که من در گزارش هم اشاره کردم و تکرار نکنم، یک محموله ۳ هزار تنی در نوشهر بوده است آن محموله ۳ هزار تنی مالک اول می‌آورد سال ۱۳۹۹ نمی‌تواند تشریفات انجام دهد منتقل می‌کند به مالک دوم و مالک دوم اظهار می‌کند باز، چون نمی‌تواند اسناد و مجوز‌های لازم را اخذ کند ابطال می‌کند اظهارش را درخواست مرجوع کردن کالا را می‌کند، چون آلوده بوده است. با درخواستش در سال ۱۴۰۰ موافقت می‌شود، ولی نمی‌تواند این کار را انجام بدهد. مجدداً مالکیت را به شرکت سوم می‌دهد.
سؤال: سؤال همین است وقتی این استاندارد رد می‌کرده کیفیت کار چطوری می‌توانسته بفروشد؟
رضوانی فر: نمی‌فروختند از ظرفیت منطقه ویژه استفاده می‌کنند هنوز وقتی کالا وارد کشور نشده است می‌توانند قبض انبار را پشت نویسی کنند.
سؤال: وقتی که من می‌دانم این جنس معیوب است چطور می‌آیم مالکیت آن را می‌پذیرم؟
رضوانی فر: احسنت؛ این یکی از چیز‌هایی است که در قانون جدیدی که دغدغه هم رسوب کالا و هم برای سازمان اموال تملیکی دارد تدوین می‌شود این امکان اعاده چندباره دارد سلب می‌شود. این اصلاً یکی از آن‌ها است. اتفاقاً این لایحه‌ای است که در دولت در دستور کار است خوشبختانه مسیر اظهارنظر در خود قوه قضائیه را هم طی کرده است و جالب این است که نظر همکاران عزیزمان در قوه قضائیه کاملاً منطبق است با نظر کارشناسی در گمرک و سازمان اموال تملیکی بوده است در همین خصوص بوده است. به هر حال آن موقع این مبنای قانونی وجود داشته است مالک این اختیار و اجازه قانونی را داشته و منتقل کرده است. سال گذشته به نفع دولت ضبط می‌شود وقتی ضبط می‌شود او به دستگاه قضائی شکایت می‌کند، چون تنها کسی که می‌توانسته رأی ماده ۱۰۵ قانون امور گمرکی و ضبط را به نفع دولت بشکند سیستم قضائی است. به دستگاه قضائی شکایت می‌کند در مهلت مقرر، و جالب این است که دستگاه قضائی یعنی دادگاه عمومی نوشهر هم در کوتاهترین زمان ممکن یعنی کمتر از دو ماه دعوای این را رد می‌کند یعنی خواسته اش را رد می‌کند در بهمن سال گذشته دادستان دستور می‌دهد که این کالا به هیچ وجه در کشور عرضه نشود حتی اجازه مصرف در تولید الکل هم نداشته باشد و صاحب کالا مکلف به مرجوع کردن کالا است؛ که از آن تاریخ موفق به این کار نشده است.
سؤال: صاحب کار؟
رضوانی فر: بله.
سؤال: الان چه شده و تکلیف چه است؟ در انبار شما است هنوز؟
رضوانی فر: یک مهلت قانونی اش که تمام می‌شود الان سازمان املاک تملیکی با دادستانی مکاتبه کرده است این امکان در یکی از شرکت‌های زیرمجموعه وزارت دفاع فراهم شده است که از این ذرت برای یک منظور خاصی استفاده کنند. اگر ظرف این چند روز که مهلت آن تمام می‌شود، چون برای هر کدام از این اعاده‌ها باید ۲ و نیم درصد هزینه صاحب کالا می‌پرداخته، صاحب کالا انگیزه یا توان پرداخت یا ملاحظه تجاری اش نداشته است کالا در همین ظرف قانونی اگر آن مهلت تمام شود به دستور قضائی امکان فروش فراهم می‌شود. محموله‌ای هم که در امیرآباد بوده است باز یک مسیر این چنینی را طی کرده است آن محموله هم همین روند قضائی و حقوقی را داشته است سال گذشته در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ سازمان اموال تملیکی کالا را تحویل گرفته است تشریفات و مجوز‌های لازمه و حکم حاکم را برای فروش فراهم کرده است و مرداد سال گذشته فروخته است شهریور در شرایطی که کالا در حال خروج بوده، یک دعوای حقوقی شرکت ثالثی علیه صاحب کالا ایجاد کرده است که بالاخره در دعوا‌ها و رقابت‌های تجاری باز مجدداً رسیدگی به این و اطاله‌هایی ایجاد شده است. در اسفند سال گذشته دستور قضایی لازم داده می‌شود با دستور شفاهی دادستان توقیف شده بود که در روز‌های گذشته مجدداً هم در سفری که رئیس محترم قوه قضائیه داشتند و با پیگیری‌هایی که خود سازمان اموال تملیکی داشت اجازه خروج کالا داده شد.
سؤال: الان غیر از این پرونده‌هایی که اشاره کردید پرونده‌هایی که حالا رسوب کرده باشد یا به قول شما ایستایی طولانی مدتی داشته باشد داریم؟
رضوانی فر: بله؛ به دلیل همین مراودات و حجم تجارتی که وجود دارد. آماری که من به شما بگویم الان کل آن چیزی که در فرآیند متروکه وجود دارد کمتر از ۱ میلیون و ۳۰۰ یا ۴۰۰ تن است که این نسبت به ۱۴۰ یا ۱۵۰ میلیون تن تجارت کشور کمتر از حتی از ۳ یا ۴ دهم درصد است. حتی اگر نسبت به خود حجم صادرات مان بگیریم کمتر از نیم درصد است؛ بنابراین همیشه این پدیده وجود دارد همیشه به هر دلیلی صاحب کالا نتواند تشریفات گمرکی اش را کامل کند براساس قانون یک ظرف ۳ ماهه و یک ۲ ماهه به او مهلت داده شود.
سؤال: در مجموع این ایستایی در گمرکات در انبار‌های شما به لحاظ مالی برای شما ضرر دارد یا سودآور است؟
رضوانی فر: گمرک اینجوری به موضوع نگاه نمی‌کند یا قرار نیست که سیاست‌ها و رویه‌های تجاری کشور طوری طراحی شود که به متروکه شدن ختم شود همان نیم درصدش هم نباید بشود. بالاخره این حضور میدانی رئیس قوه قضائیه و سفر‌های جناب رئیس جمهور، چون ایشان هم در سفرهایشان ویژه موضوع تجارت گمرکات بازارچه‌ها و رویه‌های تجاری در مرز‌ها را دنبال می‌کنند قرار نیست همین هم اتفاق بیفتد.
سؤال: مثلاً اگر سودآور باشد می‌گویید مثلاً انبارداری اش را می‌گیرم.
رضوانی فر: نه؛ اصلاً اولاً که در اختیار سازمان تملیکی قرار می‌گیرد کل فروش سازمان اموال تملیکی در مقایسه با عددی که ما به خزانه واریز می‌کردیم اصلاً عددی نیست بنابراین همچنین موضوعیتی وجود ندارد هیچ انتفاعی هم برای بدنه اجرایی مجموعه مفروض نیست بخاطر متروکه شدن. اتفاقاً یک امتیاز منفی است. ولی به هر حال در رویه‌ها و در یک میلیون اظهارنامه‌ای که تراکنش پیدا می‌کند در گمرک این اتفاق برای پاره‌ای از پرونده‌ها می‌افتد.
سؤال: این آشکارساز یا ایکس ری را که قولش را داده بودید پیگیر شویم که چرا نشده اند؟
رضوانی فر: البته در مورد این گزارش من یکی دو نکته عرض کنم، ببینید، چون مشخصاً مرز آستارا بود و مشخصاً هم اوج خروج و ورود در آن مرز که از آبان و آذر شروع می‌شود تا اسفندماه. ما نقطه ارتباطی مان در آستارا با کشور آذربایجان یک پل ۷۰ یا ۸۰ ساله است که ظرفیت عبور همزمان حتی رفت و برگشت کامیون وجود ندارد. یعنی باید یک کامیون برود منتظر باشد که کامیون از روی پل رد شود و کامیون بعدی برگردد. حداکثر کامیونی که می‌تواند کامیون یخچالی یا ترانزیتی که می‌تواند از آنجا رد شود در اوج ۵۰۰ تا کامیون است یعنی ۲۵۰ تا برود و ۲۵۰ تا برگردد. هرچه ماشین هم عملیات و تشریفات گمرکی اش انجام شود بیاید در محوطه و کار عملیات گمرکی اش تمام شده باشد گلوگاه ما آن است. اقدامی که صورت گرفته است این است که پل جدیدی که باید ساخته می‌شد عملیات اش تمام شده است خوب است اگر دوستان فرصت می‌کردند و فیلمبرداری می‌کردند، آن پل تمام شده است ظرفیت آن پل بیش از هزار دستگاه در روز است برنامه ریزی که با سازمان بنادر و پایانه‌ها داشتیم با وزارت راه، ما ان شاالله برنامه ریزی مان این است که از ظرفیت هر دو پل همزمان بتوانیم استفاده کنیم.
سؤال: الان پل به بهره برداری رسیده است؟
رضوانی فر: بله؛ عملیات آن نهایی شده است کار‌های تشریفات گمرک، چون ما محوطه گمرکی که الان در محل فعلی داریم قریب به ۵۵ یا ۵۶ هکتار است. ساختمان‌ها انبار‌های مان اینجا است یک محوطه گمرکی دیگر جدید هم توسط وزارت راه نقطه گذاری و خریداری شده است پل آماده است نقطه اتصال ما و روند و رویه‌های ما هم دارد برنامه ریزی می‌شود الان که فصل پیک نیست، ولی برای پیک حتماً آن پل براساس همکاران عزیزمان در وزارت راه آماده خواهد بود. در مورد آشکارساز هم ببینید چند تا موضوع را توجه داشته باشید. یک اینکه ما کشوری هستیم که صاحب تکنولوژی آشکارساز شدیم. یعنی هم در شرکت‌های زیرمجموعه وزارت دفاع و هم در شرکت‌های دانش بنیان بخش خصوصی. به دلیل وجود این ظرفیت در کشور و تولید داخل گمرک نه این انگیزه را دارد و نه این اجازه را دارد که برود آشکارساز از خارج خریداری کند. سری اول آشکارساز‌هایی که در گمرک وارد شده اند ساخت کشور چین بوده ان الان آشکارساز‌هایی که داریم نصب می‌کنیم یعنی اونی که همین الان در میرجاوه همکاران تان دارند آماده بهره برداری است همان که در دوغارون پیش از عید افتتاح کردیم در نوروز افتتاح کردیم در شهید رجایی ۲ افتتاح کردیم همه این آشکارساز‌های جدید یا اکسل‌های جدید تولید یکی از شرکت‌های دانش بنیان داخلی است. پس این پدیده مهمی است که ما داریم از ظرفیت به رغم اینکه مجوز واردات را داشتیم، ولی توجه و تمرکزمان برای استفاده از ظرفیت این شرکت‌های دانش بنیان است. قرارداد ما با شرکت‌های دانش بنیان داخلی است یک پدیده سه ضعلی است یعنی از یک طرف یک شرکت دانش بنیان یا شرکت صاحب تکنولوژی است یک شرکت سرمایه گذاری که به صورت قرارداد بی او آشکارساز را خریداری می‌کند و بر اساس قراردادی که در گمرک دارد می‌آورد به مدت طولانی قرارداد دارد نصب می‌کند براساس فروش خدمات سرمایه گذاری اش را بازیافت می‌کند. طبیعتاً ظرفیت و امکانات نقدینگی شرکت‌های دانش بنیان محدود است به هر حال این هم تکنولوژی پیشرفته‌ای است و هم سرمایه گذاری سنگینی احتیاج دارد. الان تقریباً یک مجموعه کامل آشکارساز با عملیات عمرانی و ساختمانی که احتیاج دارد قریب به ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری می‌خواهد. الان اگر ما بخواهیم در صد تا از گمرکات مان صد تا ایکس ری نصب کنیم ۱۰ هزار میلیارد تومان منابع می‌خواهیم در شرایطی که الان داریم و با نوع اولویت بندی که در بودجه می‌شود حتماً نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم اگر از ظرفیت بخش خصوصی استفاده نکنیم بتوانیم این آشکارساز‌ها را توسعه دهیم؛ بنابراین آنجایی که کار واگذار می‌شود به شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های بخش خصوصی، ما بر اساس زمان بندی که پیمانکار متعهد می‌شود و پیمانکار قول می‌دهد زمان بندی عقب هستند. امیدوارم بر اساس آن چیزی که این روز‌ها قول داده اند که دارند عملیات را نهایی می‌کنند، ما ظرف روز‌های آینده آشکارساز ۲ آستارا را هم داشته باشیم. بالاخره موضوع این است که اگر می‌بینید که یک مقدار سرعت ارائه اگرچه این به هیچ وجه مطلوب نیست یعنی ما حداقل به صد دستگاه آشکارساز دیگر احتیاج داریم. در ۵ یا ۶ ماه گذشته و در دولت سیزدهم معادل ۵۰ درصد آن چیزی که در سال‌های گذشته نصب شده است آشکارساز نصب شده است، ولی این به نسبت حجم و تعداد گمرکات حجم مراودات آن حجم ترانزیتی که می‌خواهیم افزایش دهیم و سرعت و تسهیل گری و سالم سازی که می‌خواهیم در حوزه تجارت خارجی داشته باشیم حتماً باید همانطور که اول عرایضم اشاره کردم، مقوله سرمایه گذاری در توسعه آشکارساز‌ها و در توسعه تجهیزات فیزیکی گمرکات در دستور کار باشد. در مورد آستارا هم برمی گشت به اتصال سیستم گمرک به سیستم راهداری برای نوبت دهی که آن انجام شده است.
سؤال: این مسیر سبز چین را اگر ممکن است بفرمایید به کجا رسیده است، چون وعده اش را داده بودید بعد از روسیه الان دارد کارش انجام می‌شود.
رضوانی فر: یکی از ظرفیت‌هایی که برای توسعه مراودات‌ها و تعاملات مان با کشور‌های همسایه و کشور و شرکای استراتژیک تجاری مان وجود دارد استفاده از ظرفیت دیپلماسی گمرکی است. ما در همین روز‌های اخیر هم با کشور روسیه هم با اوراسیا هم با کشور قزاقستان هم کشور پاکستان هم اندونزی موافقتنامه‌هایی را امضاء کردیم هم به منظور مبادله الکترونیک اسناد و هم به منظور تسهیل گری و روان سازی تجارت دو کشور، حتی در مورد کشور آذربایجان هم که شاید این روز‌ها روابط مان با روز‌هایی که مطلوب دو طرف است فاصله دارد بنده به همراه همکارانم در اجلاس اکو که مربوط به رؤسای ۱۰ گمرک عضو اکو است در آذربایجان شرکت خواهم کرد به همین دلیل که توسعه دهیم هر روز به صورت روزانه مدیران گمرکات ما در گمرکات مرزی با همتایان کشور‌های همسایه جلسه دارند و ملاقات می‌کنند؛ بنابراین یکی از موضوعاتی را که داریم توسعه می‌دهیم استفاده از این ظرفیت‌ها است به منظور ایجاد مسیر‌های سبز، مبادله الکترونیک اسناد، مبادله اطلاعات، آموزش که بتوانیم هم حجم مراودات را بیشتر کنیم بخصوص در مورد کشور‌هایی مثل چین که بزرگ‌ترین شریک تجاری ما در صادرات و دومین شریک تجاری ما در واردات است.
