پرونده قتل خاشقجی در ترکیه بسته شد

به گزارش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صدا و سیما از شبکه تلویزیونی المیادین، ترکیه از محاکمه متهمان قتل جمال خاشقجی کنار کشید.

این گزارش می افزاید صرف نظر کردن دولت ترکیه از پیگیری پرونده قتل خاشقجی در خاک این کشور، باج دادن آنکارا به سعودی‌ها برای عادی سازی روابط بین دو طرف و ادامه ناپایداری در مواضع رئیس جمهور ترکیه است.

این اقدام، هزینه گسترش روابط آنکارا با عربستان سعودی است و به هیچ وجه حل یک پرونده قضایی نیست، بلکه در اصل، موضوع اساسی در روابط دو کشور است. رجب طیب اردوغان تغییر در محاسباتش در جهان عرب را از زمان توقف درگیری‌ها در لیبی، آغاز کرده بود، لذا روابط با مصر و امارات گسترش داد.

به نظر می‌رسد اصلاح روابط با سعودیها، گذرگاه اجباری برای تثبیت مواضع منطقه‌ای آنکارا به ویژه با توجه به شرایط اقتصادی در داخل ترکیه است. حرکت ترکیه به سوی سعودی‌ها در شرایطی صورت می‌گیرد که روابط واشنگتن با ریاض و ابوظبی سرد شده بود. تحرکات ترکیه محدود به کشور‌های عربی نبوده است و اردوغان برای ساماندهی روابط با اشغالگران اسرائیلی هم تلاش کرد و رئیس رژیم صهیونیستی اخیرا به آنکارا سفر کرده بود.

خبرنگار شبکه المیادین در استانبول گفت: این بار از راه پرونده ترور جمال خاشقجی در کنسولگری سعودی در استانبول، تحولی جدید در روابط ترکیه و سعودی ایجاد شد؛ پرونده ای که برای سالیان متمادی، مانعی در راه بازگشت روابط طبیعی بین دو طرف بود.

موافقت وزیر دادگستری ترکیه با درخواست دادستانی این کشور برای توقف پیگیری محاکمه اتباع سعودی به اتهام قتل جمال خاشقجی در سال ۲۰۱۸ و انتقال این پرونده به مقامات قضایی سعودی، گام بلندی به سمت جلو است که شاید به بغرنج‌ترین مسئله میان آنکارا و ریاض پایان دهد. جمالی ادمیر کارشناس امور حقوقی به المیادین گفت: ”انتقال پرونده خاشقجی به عربستان سعودی بر اساس درخواست ریاض و در چارچوب توافقنامه‌های بین المللی تبادل قضایی صورت گرفت. به نظر من، این تصمیم در نتیجه تحولات سیاسی اتخاذ شد که هدف آن بهبود روابط بین دو کشور است. این تصمیم پیش از آنکه حقوقی باشد، تصمیم سیاسی است. من درباره اعتبار داشتن دستگاه قضایی سعودی تردید دارم.“

وزارت امور خارجه ترکیه با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد آنکارا همه خواسته‌های عربستان سعودی درباره پرونده خاشقجی را برآورده کرده است که در صدر آنها بسته شدن این پرونده در ترکیه و ارجاع آن به دستگاه قضایی عربستان بود. پس از چهار سال سردی و تنش در روابط ترکیه و عربستان، سیاست خارجی ترکیه، در حال یک چرخش آشکار است و پیگیری پرونده‌ایی را کنار می‌گذارد که همواره اهرم فشار‌ی در دست آنکارا بود. دولت ترکیه حمایت از اخوان المسلمین را متوقف کرد و روابط نزدیک با امارات و اسرائیل را از سر گرفت و پیگیری پرونده خاشقجی را نیز کنار گذاشت.

آنکارا تلاش می‌کند با این اقدامات، از انزوای سیاسی خارج شود تا بتواند اوضاع داخلی را در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی بهبود ببخشد. گزارشگر شبکه المیادین گفت: در سال‌های اخیر، ناپایداری مواضع دولت ترکیه به مسئله ای عادی تبدیل شده است و ثابت شد که سیاست خارجی ترکیه از قواعد پایداری برخوردار نیست. پس از آنکه آنکارا به این نتیجه رسید سلطه ترکیه بر منطقه غیرممکن است، سیاست خارجی اش را تغییر داد.

تحقق رؤیای رئیس جمهور این کشور در سایه پس لرزه‌های تشکیل محور‌ها و ائتلاف‌های جدید و استفاده از اقتصاد به عنوان یک سلاح، با موانع ژئوپلتیک مواجه بود و باعث تضعیف آنکارا و سقوط ارزش لیر ترکیه شد. بهبود اوضاع هم فقط با آشتی امکان پذیر بود و به همین علت دولت ترکیه در مسیر آشتی با مصر و امارات حرکت کرد و امروز هم گام‌هایی را به طرف سعودی‌ها بر می‌دارد. در پی آن، ابوظبی سرمایه گذاری در ترکیه را افزایش داد، و امارات جنگ ارزی علیه آنکارا را متوقف کرد. حذف پرونده خاشقجی، مانعی را از مسیر روابط بین ریاض و آنکارا بر می‌دارد. اردوغان چند ماه پیش اعلام کرده بود به زودی به عربستان سفر خواهد کرد.

هر چند که دولت ترکیه، حمایت از اخوان المسلمین را کاهش داده است، اما هنوز میان آنکارا و قاهره مسایل بغرنجی وجود دارد. سالیان متمادی آنکارا حامی اصلی اخوان المسلمین بود، و هنوز بعضی از سران اخوان از این کشور اخراج نشده اند. با این وجود، ترکیه بر دشمنی با سوریه اصرار دارد که شاید ناشی از چشم طمع این کشور و با رؤیا‌های اردوغان ارتباط داشته باشد. همواره سیاست‌های اردوغان ناظران را غافلگیر کرده است، به همین علت احتمال هر نوع چرخشی در سیاست‌های این کشور وجود دارد.

رئیس جمهور ترکیه تندترین انتقادات را از عادی سازی روابط امارات با اسرائیل داشت، اما او بار دیگر برای رئیس رژیم صهیونیستی، فرش قرمز پهن کرد. آیا اردوغان تصمیم گرفته است راه شراکت را در پیش بگیرد و رؤیای رهبری جهان اسلام را در پی خارج شدن آمریکا از منطقه، در پیش بگیرد؟ آیا اردوغان به پیشواز معادلات پس از توافقنامه وین رفته است؟ در سایه حرکت شتابان بعضی کشور‌های عربی در مسیر عادی سازی روابط با اسرائیل و آغاز مراحل جدید در روابط ترکیه و جهان عرب، جایگاه پرونده سوریه کجا خواهد بود؟