گاز می‌تواند ابزار قدرت سیاست خارجی ایران باشد

به گزارش «تابناک» به نقل از خبرگزاری صدا و سیما، حبیب الله ظفریان با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما درباره مقایسه اوپک با مجمع کشور‌های صادر کننده گاز افزود: این مقایسه درستی نیست، چون ساختار بازار نفت با گاز متفاوت است، بازار نفت یک بازار شکل گرفته و نزدیک به کامل است و قیمت نفت در همه جای دنیا تقریباً با یک اختلاف از نظر کیفیت و حمل و نقل، ثابت است، ولی بازار گاز دارای ساختار متفاوتی است، اگر بازار نفت، جهانی است بازار گاز کاملاً منطقه‌ای است، شکل این بازار به نحوی است که در هر منطقه یک مکانیزم قیمت گذاری و حتی یک مناسباتی بین کشور‌های صادر کننده و وارد کننده برقرار است بنابراین بعضی وقت‌ها قیمت گاز در دنیا در برهه‌هایی از زمان تا ۵۰۰ درصد اختلاف دارد.

وی ادامه داد: تجارت گاز بیشتر با قرارداد‌های بلندمدت ۲۰ سال به بالا انجام می‌شود، ولی در بازار نفت بیشتر زیر یک سال است، این تفاوت‌ها موجب می‌شود نگاه‌ها به موضوع تجارت گاز و مجمع صادرکنندگان گاز که به ابتکار ایران شکل گرفته است، متفاوت شود.

ظفریان گفت: اوپک در بازار نفت بیشتر به قیمت گذاری فکر می‌کند، ولی در بازار گاز به دلیل این که ساختار متفاوتی دارد و باید دستور کار متفاوت و مبتنی بر ساختار خود داشته باشد بازار گاز را به سمتی می‌برد که بیشتر منافعی که به وجود می‌آید برای کشور‌های عرضه کننده از جمله ایران باشد.

وی خاطرنشان کرد: دستور کاری که در مجمع صادر کنندگان گاز پیش می‌رود متفاوت با اوپک خواهد بود.

پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مجلس با بیان اینکه گاز؛ آینده انرژی دنیا می‌باشد، افزود: در آینده سهم نفت و زغال سنگ کم خواهد شد و گاز افزایش پیدا می‌کند و این اهمیت موجب شده است کشور‌هایی که امنیت انرژی برای آن‌ها مسأله می‌باشد به این موضوع بپردازند.

ظفریان تصریح کرد: آمریکا به بازار LNG و با منطق سیاسی ورود کرده و گاز؛ اول سیاسی و دوم اقتصادی است.

ظفریان افزود: آمریکا از سال ۲۰۰۷ با توسعه شیل گاز‌ها به این سمت حرکت کرد که تولید را افزایش دهد و زمانی که طرح شیل موفق شد از سال ۲۰۱۱ به بعد در تمام اسناد اشاره کرد که باید بازار گاز را از ساختار منطقه‌ای خارج کنیم یعنی با توسعه گاز به روش LNG، گاز را به صورت مایع شده توسط کشتی به مقاصد صادراتی ارسال کنند.

وی افزود: اتحادیه اروپا بعد از توافق برجام، در یک بند درباره بخش انرژی ایران که توسعه گاز ایران به روش LNG شود بحث کرده است، چون زمانی که LNG وارد بازار شد بازار گاز آرام آرام از وضع شبه انحصاری منطقه‌ای خارج می‌شود و شبیه بازار نفت، یکپارچه می‌شود که به نفع وارد کنندگان گاز مانند اروپا، ژاپن، کره جنوبی، هند و آمریکاست، البته آمریکا این طرح را به عنوان طرح امنیت انرژی آینده دنیا جلو می‌برد بنابراین ما باید ساختار منطقه‌ای بازار گاز را تقویت کنیم.

پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه داد: هدف این است که ساختار منطقه‌ای بازار گاز را حفظ و تقویت کنیم، اگر می‌خواهیم قرارداد صادرات LNG ببندیم باید ۲۵ ساله با کشوری مانند چین یا کشور اروپایی ببندیم، چون قرارداد بلندمدت موجب می‌شود که ساختار منطقه‌ای حفظ شود و قابلیت دستکاری نداشته باشد.

ظفریان گفت: به لحاظ امنیت انرژی باید ساختار بازار گاز را حفظ کنیم و در مجمع صادرکنندگان گاز این دستور کار را با روسیه و قطر پیش ببریم و بازار‌ها را بین خودمان تقسیم کنیم و توسعه دهیم.

وی خاطرنشان کرد: در آینده سهم گاز و انرژی‌های تجدید پذیر در دنیا رو به رشد خواهد بود.

ظفریان گفت: توسعه پایین دست دارای ارزش افزوده می‌باشد و توسعه زنجیره پایین دستی تا الآن بیشتر گازی بوده است یعنی الآن حدود ۱۰ و نیم میلیون تن تولید متانول از گاز داریم و کمتر از ۵۰۰ هزار تن در داخل استفاده و بقیه صادر می‌شود.

وی افزود: باید در ابتدا به گاز نگاه سیاسی داشته باشیم یعنی گاز می‌تواند ابزار قدرت سیاست خارجی ما باشد و در روسیه این اتفاق افتاد و به عنوان زنجیره ارزش افزوده و توسعه پایین دستی گاز را توسعه دادیم و الآن باید ادامه زنجیره شامل تبدیل متانول به محصولات پایین دستی را توسعه دهیم.

پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه داد: اگر بخواهیم آینده دیپلماسی انرژی را مبتنی بر شرایط تحریمی ببینیم نیاز به یک بازمعماری در تجارت انرژی خودمان داریم، ما همواره نفت صادر و گاز را برای مصارف داخلی استفاده می‌کردیم، بنابراین زمانی که گاز تحریم پذیری کمتر و نفت تحریم پذیری بیشتری دارد در صورتی که گاز را بیشتر صادر کنیم امنیت می‌خریم و از نفت در داخل برای ارزش افزوده استفاده کنیم.