توافق آمریکا و کشور‌های عربی برای روابط اقتصادی با ایران/ اظهارات جانسون درباره ارسال پول نقد برای پرداخت بدهی ایران/ آزادی زوج اسرائیلی متهم به جاسوسی در ترکیه/ دیدار بشار اسد با هیات روسی به ریاست لاورنتیف

بین الملل تابناک/ تحولات خاورمیانه: توافق آمریکا و کشور‌های عربی برای روابط اقتصادی با ایران، اظهارات جانسون درباره ارسال پول نقد برای پرداخت بدهی ایران، آزادی زوج اسرائیلی متهم به جاسوسی در ترکیه، دیدار بشار اسد با هیات روسی به ریاست لاورنتیف و انتقال تجهیزات ارتش آمریکا از سوریه به عراق، از مهم‌ترین خبر‌ها و رویداد‌های مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند.

توافق آمریکا و کشورهای عربی برای روابط اقتصادی با ایران

آمریکا و اعضای شورای همکاری خلیج فارس پس از برگزاری جلسه کارگروه خود در خصوص ایران در ریاض بیانیه مشترکی صادر کردند.

در بیانیه‌ای که روی وب‌سایت وزارت خارجه آمریکا قرار گرفته، تصریح شده واشنگتن و اعضای شورای همکاری خلیج فارس بر ضرورت «پیوندهای اقتصادی عمیق‌تر» با ایران بعد از رفع تحریم‌های آمریکا ذیل برجام تأکید کرده‌اند.

در ابتدای این بیانیه مشترک آمده است: «مقام‌های ارشد ایالات متحده آمریکا و اعضای شورای همکاری خلیج فارس مطابق تصمیم وزیران خارجه آمریکا و آن شورا در روز ۲۳ سپتامبر جلسه کاری خود در خصوص ایران را روز ۱۷ نوامبر در مقر اصلی شورای همکاری خلیج فارس در ریاض برگزار کردند.»

روز گذشته، دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور خاور نزدیک تصریح کرده بود واشنگتن قصد دارد در قالب «ساز و کاری جدید»، با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس علیه فعالیت‌های منطقه‌ای ایران همکاری کند.

آمریکا و اعضای شورای شورای همکاری خلیج فارس، ایران را به سیاست‌های «ستیزه‌جویانه و خطرناک» متهم کرده‌ و مدعی شده‌اند، ایران از طریق نائبانش، از موشک‌های بالیستیک پیشرفته و پهپاد برای حمله به زیرساخت‌های حیاتی در عربستان سعودی استفاده کرده است.

در بخشی از این بیانیه درباره برنامه هسته‌ای ایران آمده است: «آمریکا و اعضای شورای همکاری خلیج فارس توافق کردند، برنامه هسته‌ای ایران منشأ نگرانی‌های جدی است، زیرا ایران گام‌هایی برداشته که به آنها نیاز غیرنظامی ندارد و برای برنامه تسلیحات هسته‌ای مهم خواهد بود. آنها ایران را به همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دعوت کردند.»

مطابق بیانیه مشترک، شورای همکاری خلیج فارس، آمریکا را در جریان «تلاش‌های خود برای ایجاد کانال‌های دیپلماتیک موثر با ایران» قرار داده است.

در این بیانیه آمده است: «اعضای شورای همکاری درباره تلاش‌های خود برای برقراری کانال‌های دیپلماتیک موثر با ایران به منظور کاهش تنش‌ها یا جلوگیری یا حل و فصل آنها به پشتوانه بازدارندگی قوی و همکاری دفاعی با ایالات متحده تأکید کردند.»

در ادامه بیانیه تأکید شده است: «آنها (اعضای شورای همکاری) چشم‌اندازهای این تلاش‌های دیپلماتیک در زمینه ترویج روابط صلح‌آمیز در منطقه بر پایه تاریخ دیرینه مبادلات اقتصادی و فرهنگی را تشریح کردند. آمریکا و اعضای شورای همکاری خلیج فارس، تأکید کردند که روابط اقتصادی عمیق‌تر بعد از رفع تحریم‌های آمریکا ذیل برجام، در راستای منافع دوجانبه منطقه است.»

این بیانیه در شرایطی صادر شده که دور جدید مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۴ با محوریت تلاش برای رفع تحریم‌های ضد ایرانی، قرار است از هشتم آذرماه در وین برگزار شود.

اظهارات جانسون درباره ارسال پول نقد برای پرداخت بدهی ایران

در پی افزایش درخواست‌ها در بین مقام‌های انگلیسی برای پرداخت بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی جمهوری اسلامی ایران، «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس روز گذشته (چهارشنبه) در یک کمیته مجلس عوام پارلمان کشورش گفت که ارسال هواپیمایی حامل پول نقد به ایران برای پرداخت بدهی این کشور، ارزش بررسی دارد.

روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز» در این خصوص گزارش کرد، در یکی از کمیته‌های مجلس عوام انگلیس ـ که «جرمی هانت» وزیر خارجه پیشین انگلیس نیز حضور داشت ـ سازوکار پرداخت بدهی هنگفت انگلیس به ایران مطرح شد.

هانت که پیش از این بر لزوم پرداخت بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی انگلیس به ایران تأکید کرده بود، گفت، در صورتی که تحریم‌های بین‌المللی مانعی در مسیر پرداخت بدهی ایران از طریق مسیر بانکی است، آیا گزینه دیگری برای رفع این مشکل وجود ندارد؟

جانسون تصریح کرد، در صدد بررسی پیشنهاد هانت برای تکرار اقدام مشابه سال ۲۰۱۶ دولت «باراک اوباما» رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده در پرداخت بدهی ایران از طریق ارسال پول‌های بلوکه شده این کشور به صورت پول‌ نقد است.

هانت در خصوص پرداخت بدهی انگلیس به ایران تأکید کرده بود: «اگر پرداخت بدهی ایران از طریق بانک امکان پذیر نیست، به چه دلیل اقدامی همچون کاری که رئیس‌جمهور (باراک) اوباما که در ژانویه ۲۰۱۶ انجام داد و هواپیمایی پر از پول نقد به تهران فرستاد، عل نمی‌کنیم.»

نخست‌وزیر انگلیس در پاسخ به وی گفت: «این کار ارزش بررسی دارد»؛ اما با توجه به تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، این اقدام نیز «پیچیده» خواهد بود.

جانسون توضیح داد: «قطعاً ارزش بررسی دارد اما پیچیدگی‌های خود را نیز خواهد داشت.»

بر اساس این گزارش، نه تنها جرمی هانت بلکه «جک استراو» و «مالکوم ریفکیند» دیگر وزرای خارجه پیشین انگلیس نیز خواستار پرداخت بدهی انگلیس به ایران شده‌اند.

هانت هفته پیش نیز در مصاحبه با شبکه «اسکای‌نیوز»، با تأکید بر لزوم پرداخت بدهی انگلیس به جمهوری اسلامی ایران گفته بود: «وقتی من وزیر خارجه بودم، بحث‌هایی درباه قاعده کلی و اصل آن وجود داشت و ما مقرر کردیم که ما پول باج نمی‌دهیم. اگر پول باج بود، من واقعاً از آن (پرداخت) حمایت نمی‌کردم اما موضوع پرداخت بدهی است.»

وی با تأکید بر این که این مبلغ حق ایران است و باج‌خواهی نیست، ادامه داد: «دادگاه بین‌المللی گفته است که ما (به ایران) بدهکاریم و وزیر دفاع گفته است که ما بدهکاریم و من فکر می‌کنم بحثی درباره اصل و قاعده کلی این مساله وجود نداشته باشد (که انگلیس به ایران بدهکار است).»

این دیپلمات انگلیسی در ادامه بر لزوم پرداخت بدهی انگلیس به ایران تأکید کرد و گفت: «در حال حاضر بحث ساز و کار (پرداخت این بدهی) وجود دارد و بحث تحریم‌ها مطرح است و کار ساده‌ای نیست؛ اما این کار قابل انجام است، بنابراین به این مساله بپردازید و آن بدهی را پرداخت کنید.»

رژیم پهلوی در فاصله سال‌های ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۴ چند قرارداد با انگلستان جهت خرید تعداد ۱۵۰۰ دستگاه تانک چیفتن امضا می‌کند و همه مبالغ مربوطه را -که بر اساس برخی گزارش ها بالغ بر یک میلیارد دلار بوده است- تا سال ۱۹۷۶ یعنی تنها سه سال پیش از وقوع انقلاب اسلامی به صورت پیش پرداخت تسویه می‌کند. همه پول توسط ایران پرداخت می شود، در حالی که تا آن مقطع کمتر از ۲۰۰ تانک به ایران تحویل داده شده است.

این قرارداد در همان رژیم پهلوی نیز مخالفانی از جمله ارتشبد فریدون جم رئیس وقت ستاد ارتش را داشت، که البته مورد توجه شاه قرار نمی گیرد و خرید انجام می شود. با وقوع انقلاب اسلامی شرکت خدمات بین‌المللی نظامی (ims) به عنوان فروشنده تانک ها و نماینده دولت انگلیس که پیش از این همه پول خود را دریافت کرده است، یکطرفه و غیرقانونی قرارداد را لغو و از تحویل تانک های ایران نیز خودداری می‌کند.

آزادی زوج اسرائیلی متهم به جاسوسی در ترکیه

مقامات ترکیه زوج اسرائیلی را که چند روز پیش به اتهام جاسوسی در هنگام عکس گرفتن با کاخ ریاست‌جمهوری «رجب طیب اردوغان» دستگیر کرده‌ بودند، آزاد کردند و این زوج، بامداد امروز (پنجشنبه، ۱۸ نوامبر)، وارد فرودگاه بن‌گوریون تل‌آویو شدند.

به اعلام رسانه‌های عبری، این زوج با یک هواپیمای اختصاصی به تل‌آویو بازگشتند و یک کشور ثالث برای آزادی آن‌ها، میانجیگری کرده است.

بر اساس بیانیه مشترک دفتر نخست‌وزیری و وزارت خارجه رژیم صهیونیستی، موردی و ونتالی اوکنین، آزاد شدند و این اقدام پس از تلاش‌های مشترک در مقابل مقامات ترکیه صورت گرفت.

در این بیانیه بدون اشاره به جزئیاتی در خصوص روند آزادی این دو فرد، از «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه و دولت این کشور برای همکاری مشترکی که به آزادی این دو تبعه اسرائیلی و بسته شدن پرونده آن‌ها تقدیر شد.

رسانه‌های صهیونیستی نیز نامی از کشور سومی که در این پرونده میانجیگری کرده است، نیاوردند؛ اما اسرائیل از زمان بازداشت این زوج، تلاش‌های دیپلماتیک و اطلاعاتی را برای حل بحران ایجاد شده در خصوص این دو تبعه اسرائیل به کار گرفت و حتی«دیوید بارنیا» رئیس موساد نیز وارد عمل شد و در این خصوص با همتای ترک خود گفت‌وگو کرد.

مقامات اسرائیلی می‌گویند که این زوج در تعطیلات به ترکیه سفر کرده بودند و به دلیل عکس گرفتن با کاخ ریاست‌‌جمهوری که نمی‌دانستند جرم و غیرقانونی است دستگیر شدند.

اما «سلیمان سویلو» وزیر کشور ترکیه در اولین اظهارات خود درباره دستگیری دو فرد مذکور گفت: «آن‌ها تنها از اقامتگاه اردوغان عکس نگرفته‌اند، بلکه آن را علامت‌گذاری نیز کرده‌اند. شاید بتوان این را جاسوسی سیاسی-نظامی نامید. از حالا به بعد این دادگاه است که تصمیم می‌گیرد.»

با این حال، تل‌آویو مدعی است که دو فرد بازداشت شده درباره ممنوعیت عسکبرداری از اقامتگاه رئیس‌جمهور ترکیه اطلاعی نداشته‌اند. نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز ادعا کرده است که این دو فرد وابسته به هیچ یک از نهادهای رسمی این رژیم نیستند.

۲۱ اکتبر گذشته، مقامات امنیتی ترکیه طی یک عملیات همزمان در چهار استان این کشور، ۱۵ متهم به جاسوسی برای موساد را دستگیر کردند.

آنکارا با اشاره به اینکه فعالیت این افراد را به مدت حدود یک سال زیر نظر داشته، اعلام کرد که این افراد با دستگاه جاسوسی رژیم صهیونیستی تبادل اطلاعات می‌کردند و در تلاش برای اقدام علیه امنیت ملی ترکیه بوده‌اند.

منابع ترکیه‌ای گزارش داده بودند که این شبکه جاسوسی در حال جمع‌آوری اطلاعات از دانشجویان سوری و فلسطینی بویژه دانشجویان رشته‌های صنایع دفاعی بوده‌اند.

رسانه‌ها خبر داده بودند که پس از آن‌که آنکارا رسما توقیف و بازداشت اعضای این شبکه جاسوسی موساد را در خاک ترکیه اعلام کرد و اطلاعاتی در خصوص فعالیت اعضای این باند ارائه داد، یک هیأت از موساد به ترکیه سفر کرد تا در خصوص این امر به مقامات اطلاعاتی و امنیتی این کشور توضیح دهد.

اما مقامات رسمی رژیم صهیونیستی که اغلب به انتشار اخبار در خصوص دستگیری باندهای جاسوسی خود در دیگر کشورها واکنشی نشان نمی‌دهند، این بار نیز سکوت کردند و واکنشی به این مسأله نشان ندادند.

دیدار بشار اسد با هیات روسی به ریاست لاورنتیف

فرستاده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور سوریه که برای شرکت در نشست مشترک دو هیات سوریه و روسیه درباره بازگشت آوارگان سوری در دمشق به سر می‌برد، با بشار اسد دیدار و گفت‌وگو کرد.

روز چهارشنبه «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه و «الکساندر لاورنتیف» فرستاده ویژه پوتین در امور سوریه که از روز سه شنبه برای شرکت در نشست دوره‌ای مشترک درباره بازگشت آوارگان سوری در دمشق حضور دارد، با یکدیگر دیدار کردند.

دو طرف در این دیدار درباره نتایج تلاش‌های مشترک جهت تأمین شرایط مناسب برای بازگشت آوارگان و تسریع در روند آشتی ملی ابراز خرسندی کردند.

به گزارش خبرگزاری دولتی سوریه «سانا»، دو طرف همچنین بر اهمیت امضای توافقنامه‌های دوجانبه که قرار است در حاشیه نشست‌های مشترک دو هیات سوریه و روسیه به امضا برسد، تاکید کردند.

بشار اسد به اقدامات روسیه مبنی بر کمک به ملت سوریه برای پشت سر گذاشتن اثرات جنگی تروریستی و اقدامات یکجانبه به علاوه مواضع سیاسی ثابت روسیه نسبت به سوریه و حق حاکمیتی این کشور اشاره کرد و گفت: باید از جلسات و نشست‌ها برای تقویت روابط فرهنگی و مردمی به علاوه تقویت روابط نهادها و موسسات دو کشور دوست بهره‌مند شود.

از سوی دیگر، لاورنتیف اظهار کرد که دیدارهای دو طرف در سطوح مختلف ادامه پیدا خواهند کرد و این امر برای اجرای توافقنامه‌های امضا شده و افزایش همکاری بین نهادها و موسسات دولتی دو کشور ضروری است.

وی افزود: برگزاری این نشست‌ها نه تنها باعث تسهیل بازگشت آوارگان سوری خواهد شد، بلکه به بهبودی شرایط معیشتی در سوریه و تقویت روابط دو کشور دوست کمک خواهد کرد.

انتقال تجهیزات ارتش آمریکا از سوریه به عراق

شبکه اطلاع رسانی مقاومت عراق به نقل از یک منبع امنیتی گزارش داد، نظامیان آمریکایی تجهیزات جدیدی را از سوریه به عراق و به طور ویژه به پایگاه الحریر در استان اربیل در شمال عراق انتقال داده‌اند.

این منبع که خواست نامش محفوظ بماند، در این باره گفت، چند فروند پهپاد در روزهای گذشته در مرزهای عراق و سوریه عملیات شناسایی انجام دادند و تجهیزات و خودروهای ارتش آمریکا از گذرگاه فیشخابور از سوریه به استان دهوک و پایگاه های آمریکا در این منطقه انتقال یافته است.

این پایگاه نظامی که در منطقه اقلیم کردستان عراق قرار دارد، ۲۸ بهمن ماه ۹۹ نیز هدف حمله چندین راکت قرار گرفته بود.

منابع خبری عراقی در آن زمان خبر دادند که چند فروند راکت به نزدیکی فرودگاه اربیل اصابت کرده است. پایگاه نظامی «الحریر» آمریکا در داخل این فرودگاه قرار دارد.

وزارت امور داخلی اقلیم کردستان عراق نیز اعلام کرد، در حمله آن شب دست کم یک تن کشته و پنج تن دیگر زخمی شده و علاوه بر اینها سه تن نیز در شهر اربیل (حومه فرودگاه) دچار آسیب دیدگی شدند.