پشت پرده قاچاق معکوس و کمبود دارویی/ سوءاستفاده از دلار ۴۲۰۰ به داروخانه‌ها هم رسید/ مجوز‌های میلیاردی داروخانه‌ها از دست سرمایه‌داران خارج می‌شود؟

 

مساله خرید و فروش مجوز داروخانه‌ها در سطح استان‌های مختلف و هزینه‌های سر به فلک کشیده آن، مشکلات بسیاری برای داروسازان جوان ایجاد کرده است. یکی از نشانه‌های اصلی وجود انحصار در مشاغل مختلف، سختی ورود به آن و قیمت میلیاردی مجوز‌هاست. مجوز داروخانه نیز به قیمت‌های بسیار بالایی خریدوفروش می‌شود.

به گزارش تابناک اقتصادی؛ انحصار و مجوز‌های میلیاردی داروخانه‌ها سبب شده است که بسیاری از داروخانه‌های موجود به دست سرمایه‌داران بیفتد و داروسازان جوان نیز عملا آرزوی تاسیس داروخانه را داشته باشند. با وجود این، با تلاش‌های داروسازان جوان و حکم دیوان عدالت اداری، بالاخره پس از مدت‌ها، آیین‌نامه مجوز تاسیس داروخانه اصلاح و انحصار آن برداشته شد. در همین مورد با دکتر موسوی، کارشناس حوزه سلامت به گفت‌وگو نشستیم.

موسوی در آغاز سخنان خود، با اشاره به آثار مخرب بالا بودن هزینه اخذ مجوزها، عنوان کرد: از گذشته تاکنون با وجود قوانین انحصارگرانه در کسب مجوز تاسیس داروخانه‌ها، خرید و فروش مجوز داروخانه‌ها بعضاً تا چند میلیارد تومان می‌رسد که قیمت مجوز به تنهایی بخشی از هزینه‌های تاسیس داروخانه محسوب می‌شود که باید این هزینه را از محل درآمد‌های داروخانه تامین کند و وقتی این هزینه مجوز حذف شود، از هزینه‌ی تاسیس داروخانه کم خواهد شد.

نکته‌ی بعدی هزینه‌-فرصت افرادی است که سال‌ها در صف انتظار گرفتن مجوز داروخانه نشسته اند تا بتوانند داروخانه تأسیس کنند، بنابراین این افراد همتشان رسیدن هرچه زودتر به درآمد است، که قاعدتا به هزینه‌ی داروخانه اضافه می‌شود، به این شکل که دارو‌هایی که قیمت آن‌ها دقیق توسط سازمان غذا و دارو تعیین نمی‌شود و در بسیاری از مکمل‌ها و مواد آرایشی و بهداشتی که عملاً نظارتی روی فروش آن‌ها نیست، به قیمت بالاتر فروخته می شود و دارو‌هایی که باید با نسخه داده شود، آزاد به فروش می‌رسد، یا در برخی از دارو‌ها مثل انسولین که به یک میزانی با ارز ۴۲۰۰ تومانی و با هزینه‌ی پایین به دست داروخانه رسیده که به دست مصرف‌کننده برسد، ولی این دارو از شبکه‌ی توزیع خارج شده و در بازار سیاه با قیمت چندین برابر فروخته می‌شود.

وی در ادامه افزود: از آنجا که ارز ۴۲۰۰ به واردات تعلق می‌گیرد، واردات انسولین از سال قبل بیشتر شده، در حالی که کمبود آن نیز بیشتر شده است. به دلیل تخصیص ارز ۴۲۰۰ به انسولین، قیمت آن یک پنجم قیمت واقعی می‌شود و حتی کمتر و چون نظارت به طور احسن وجود ندارد و اصلاً سیستم نظارتی نمی‌تواند روی تمام اجزای زنجیره‌ی تأمین نظارت بسیار دقیقی داشته باشد، لذا در بازار شاهد قاچاق معکوس و کمبود دارویی هستیم. یکی از ریشه مشکلات تأمین دارو همین داروخانه‌ها هستند. وقتی تاسیس داروخانه بسیار سخت و باهزینه زیاد انجام شود، مطمئناً انگیزه‌ی او برای سوءاستفاده از این ارز ۴۲۰۰ و دارو‌های ارزان و بحث خروج از زنجیره و فروش آزاد آن بیشتر است.

دکتر موسوی ادامه داد: این‌که ما گفته شود که داروخانه‌ها زیان‌ده هستند و به داروخانه‌ی جدید مجوز داده نشود، حرف انحصارطلبانه‌ای است. شبیه این است که برای بقالی‌ها مجوز داده و گفته شود که سوپرمارکت‌ها باید این قدر فاصله داشته باشند و تا حاشیه‌ی سود آن‌ها به خطر نیفتد، در حالی که کسی حاشیه‌ی سود او کم است تعطیل کرده و کار دیگری شروع می‌کند و آنکه حاشیه‌ی سود او مناسب است و می‌تواند به مردم خدمات بهتری ارائه کند باقی می‌ماند.

اساسا این‌که ما بخواهیم حاشیه‌ی سود افراد را ملاک مجوز قرار دهیم حرف انحصار‌طلبانه‌ای است و دسترسی مردم است که مهم است. اصلی‌ترین اتفاقی که با آیین‌نامه جدید داروخانه برای داروسازان رخ می‌دهد؛ خروج مجوز‌ها از دست سرمایه‌داران، دسترسی بهتر مردم به خدمات دارویی و رقابت داروخانه‌ها در ارائه خدمت به مردم است. بدون آیین نامه جدید، انحصار و مجوز‌های میلیاردی داروخانه‌ها سبب شده بود که بسیاری از داروخانه‌های موجود به دست سرمایه‌داران بیفتد و داروسازان جوان نیز عملا آرزوی تاسیس داروخانه را داشته باشند.

کارشناس حوزه سلامت درباره منطق ایجاد حاشیه‌ی سود ایمن برای بعضی از کسب و کار‌ها گفت: بازار خودرو نمونه‌ی کاملی از انحصار و عدم رقابت بازار است؟ ایجاد حاشیه‌ی سود ایمن، یک بازار انحصاری ایجاد می‌کند که باعث کاهش کیفیت شده و عملاً رقابت از بین می‌رود. در حالی که وقتی اقتصاد ارتقا کیفیت پیدا می‌کند که ما مجوز ورود را تسهیل کنیم تا بالتبع بنگاه‌های بی‌کیفیت از بازار خارج شوند و آن کسی در بازار بماند که کیفیت داشته باشد. سوپرمارکت‌ها تا موقعی که فروشگاه‌های زنجیره‌ای نبودند بسیار بی‌کیفیت بودند و جواب مشتری را بدرستی نمی‌دادند و همه محصولات در پشت ویترین قرار داشت و وقتی محصولی میخواستی؛ مجبورت می‌کرد که محصول دیگری نیز خریداری کنی، در حالی که هم اکنون با ورود فروشگاه‌های بزرگ، رفتار سوپرمارکت‌ها به کلی تغییر کرده و همه چیز را جلو ویترین قرار داده و با سلیقه خودت هرچه لازم داری انتخاب می کنی و خریدت را انجام می‌دهی و الان آن رفتار گذشته به کل از بین رفته است.

وی در ادامه با اشاره به داروخانه‌های زنجیره ای، افزود: داروخانه‌های زنجیره‌ای نیز باید به زودی ایجاد شوند. در حال حاضر یک سری مخالف داروخانه‌های زنجیره‌ای هستند، حال اینکه داروخانه‌های زنجیره‌ای برند ایجاد کرده و فرد کیفیت خود را در برند خود می‌آورد. اما اگر بخواهیم کیفیت خدمات را با حفظ انحصار ارتقا دهیم، این عملی نشدنی است و در نتیجه کیفیت در سطح پایین مانده و تغییر چندانی نخواهد کرد.

موسوی در پاسخ به اهمیت درگاه واحد صدور مجوز‌ها، اظهار داشت: درگاه ملی مجوز‌ها با این شرط خوب است که شفاف همه‌ی مراحل صدور مجوز‌ها اعلام شود، یعنی در واقع کسی که بخواهد کسب و کاری راه بیندازد، بیاید مجوز خود را آن‌جا ببیند که این پنج تا مجوز را لازم دارد و این هم روند آن است و برود و بگیرد. این طور نباشد که بخواهد با یک سیستم غیر شفافی سروکله بزند تا بعد از دو سال به او مجوز‌های او را بدهند. از این نظر، این خیلی اتفاق خوب و مثبت و رو به جلویی است.

وی در پایان با بررسی اهمیت ارسال داروی بیماران خاص درب منزل ایشان، تشریح کرد: دارویی که از تأمین کننده می‌خواهد به دست مصرف کننده برسد، از یک یا دو واسطه همچون شرکت پخش و خود داروخانه، عبور می‌کند. گاهی برای برخی از این دارو‌ها ارز ۴۲۰۰ تومانی یا یارانه‌ی دیگری مثل بیمه‌ها داده شده است، لذا در این سری از دارو‌ها انگیزه‌ی خروج وجود دارد، تا با فروش در بازار آزاد، آن یارانه‌ای که به آن تخصیص داده شده است، برای خود بردارند؛ بنابراین باید یک سیستم ثبتی تشکیل شود و بیماران خاص و بیماران با دارو‌های گران قیمت در آن ثبت شده باشند و این دارو‌ها درب خانه‌ی آن‌ها ارسال شود. هم اکنون، خرید و تحویل دارو حضوری برای بیماران خاصی که در معرض کرونا هستند، ضرورت و توجیهی ندارد و باید برایشان ارسال شود، درحال حاضر اسنپ آمادگی آن را دارد و این سیاست ارسال دارو هم به رفاه حال بیماران و هم به کاهش خروج دارو از زنجیره کمک می‌کند و اقدام رو به پیشرفتی است.