چند راهکار قانونی برای وقتی که در معرض «تدلیس در معامله» قرار گرفتید
تدلیس در معامله یعنی اینکه یکی از طرفین معامله که میتواند فروشنده یا اجارهدهنده باشد، سعی کند طرف دیگر را فریب داده و با گفتن اوصافی غیرواقعی یا پوشاندن عیب مورد معامله، موفق به انجام این کار شود. مثلا اگر فروشنده در زمان فروش ملک بخواهد که خریدار متوجه عیبی در ملک نشود و آن را به وسیله ای بپوشاند، مرتکب تدلیس شده است.
به گزارش «تابناک»؛ جهت ایجاد خیار تدلیس حتماً لازم است که عملیات فریبکارانه انجام شود و طرف مقابل نیز در نتیجه این اقدام، فریب خورده و معامله را انجام دهد.
لازم به ذکر است که حتی نگفتن عیوب ملک نیز نوعی تدلیس محسوب میشود. طرف معامله باید به نحوی عملیات فریبدهنده را انجام دهد که باعث ایجاد میل و رغبت در طرف دیگر شده و بر همین اساس، ضرر چشمگیری را به وی وارد کند که در این حالت شخص فریبخورده حق فسخ معامله را خواهد داشت.
کسی که به موجب تدلیس، فریب خورده و قرارداد را فسخ کند، میتواند دادخواست تایید فسخ قرارداد را به دادگاه ارائه کند. در این حالت او خواهان دعواست و خوانده کسی است که وی را فریب داده است.
دعوای تأیید فسخ قرارداد به جهت خیار تدلیس در معاملات ملکی در دادگاهی اقامه میشود که ملک در حوزه قضایی آن واقع است.
چگونگی صدور اجراییه
دعوای تأیید فسخ قرارداد به جهت خیار تدلیس پس از صدور رأی و قطعیت آن، جنبه اعلامی دارد و نیازی به صدور اجراییه نیست.
نکات مهم در دعوای تایید فسخ قرارداد به جهت خیار تدلیس
در صورتی که نیمی از حقیقت گفته شود و خریدار تصور کند، آنچه به او گفته شده است، تمام واقعیت باشد، باز هم در این فرض خیار تدلیس محقق شده و حق فسخ قرارداد به وجود میآید.
اگر عملیات فریبدهنده به نحوی باشد که موجب ایجاد اشتباه اساسی و موثری در عقد شود، در این صورت نیز قرارداد از ابتدا باطل است.
اگر طرفین شرط کنند که تمامی خیارات در قرارداد ساقط شود، این شرط شامل خیار تدلیس نمیشود.
خیار تدلیس را نمی توان در قرارداد یا به صورت جداگانه فسخ کرد؛ به دلیل اینکه با نظم عمومی منافات دارد. مگر اینکه طرفی که فریب خورده، بعد از اینکه مطلع شود فریب خورده و حق فسخ برایش ایجاد شده است، آن را ساقط کند.
اگر فریب طرف معامله، با توسل به وسایل متقلبانه باشد، از مصادیق جرم کلاهبرداری است.
حق فسخ در خیار تدلیس بعد از علم به آن فوری است و تعلل در آن موجب اسقاط حق فسخ خواهد بود.
کسی که در مورد او تدلیس واقع شده است، برای مطالبه حق خود معمولاً دادخواست تایید فسخ قرارداد را در کنار دعوای مطالبه وجه بابت استرداد ثمن مطرح میکند.
تایید فسخ، خلاف اصل قراردادهاست و باید به عنوان خواسته دعوا مطرح شود.
در تحقق خیار تدلیس، عملیات فریبدهنده، باید مؤثر در ایجاد رغبت به انجام معامله باشد و در نتیجه پیش از معامله صورت گیرد و شرایطی که پس از انعقاد عقد حاصل میشود، نمیتواند موجب تدلیس باشد.
نکته بسیار مهم این است که چطور باید اثبات شود که جنس مورد معامله دارای عیبی بوده که مربوط به قبل از زمان معامله است. اجازه دهید با مثالی مسئله را بازنمایی کنم:
فرض کنید شما مستاجر هستید و الان می خواهید منزلی را اجاره کنید. صاحبخانه شیر آب گرم را باز می کند ، آب گرم می شود و سپس خانه را به شما اجاره می دهد با این شرط که پکیج سالم است. اما درست یکماه بعد از اسباب کشی شما پکیج خراب می شود. این عرف است که دیگر موجر مسئول نیست و همه هزینه تعمیر یا تعویض با مستاجر است. چرا قانونگذار روابط بین خریدار و فروشنده را حتی در معاوضه ماشین اینطور تعریف کرده؟
به عبارت ساده تر چشم مستاجر و خریدار هر کالایی در بیاد موقع خرید هواسش و جمع کنه؟
یک ماشین نو از ایران خودرو خریدم. ماشین را روشن کردند و کولر و اینها را نشانم دادند. جعبه عقب را باز کردند و زاپاس و آچار چرخ را نشانم دادم. برگه های تحویل را امضا کردم و ماشین را خاموش کردم. سوییچ دوم را که تحویل گرفتم و خواستم ماشین را روشن کنم و از نمایندگی خارج شوم. ماشین هرچه استارت زدم روشن نشد. اصلا زیر بار تعویض و فسخ قرارداد نرفتند ، بلکه شانس آوردم با کارت طلایی ماشین را تعمیر کردند. خودم از ترس عیب های بیشتر بعد از تعمیر و تحویل آن را فروختم. دلت خوش است تابناک، تو مملکت ما پول که بدی پس گرفتنش حتی از دست کرامل الکاتبین هم بر نمیاد.