درخواست وام ۵ میلیارد دلاری ایران از IMF به کجا رسید؟

 

به گزارش تابناک اقتصادی؛ با گسترش شیوع کرونا در جهان، اقتصاد بسیاری از کشور‌ها با اثرات مخرب مواجه شدند، به گونه‌ای که نهاد‌های مالی همچون صندوق بین المللی پول و بانک جهانی، در صدد کمک به آن ها، برنامه‌های خود را اعلام کردند.

در این میان، مقامات کشورمان در روز‌های پایانی سال گذشته، از درخواست تسهیلات ۵ میلیارد دلاری از صندوق بین المللی پول خبر دادند؛ بنابراین، همتی رئیس کل بانک مرکزی در بیست و دوم اسفندماه ۹۸، در یادداشتی اینستاگرامی، خبر از ارسال نامه‌ای به خانم کریستالینا گئورگیوا رئیس صندوق بین‌المللی پول داد و تاکید کرد: «برای بهره‌مندی از این حق ایران، روز جمعه ۱۶ اسفند ماه، نامه‌ای به خانم کریستالینا گئورگیوا رئیس صندوق بین‌المللی پول، نوشته اعلام کردم؛ "براساس اعلان رسمی شما برای پشتیبانی از اعضا، از جمله ایران و با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا در کشورمان و ضرورت تداوم پرقدرت اقدامات پیشگیری، درمان و مقابله با آثار اقتصادی آن، با توجه به میزان سهمیه جمهوری اسلامی ایران در صندوق، خواستار بهره‌مندی از «تسهیلات تأمین مالی سریع، RFI» در حدود ۵ میلیارد دلار می‌باشیم.»

اما با گذشت زمان، خبری از موافقت و پرداخت این تسهیلات به ایران نشد؛ حتی در فروردین ماه سال جاری، شایعه‌هایی در فضای مجازی در دست انتشار بود که صندوق بین المللی درخواست ایران را رد کرده است که با پیگیری‌های به عمل آمده توسط رسانه‌ها و خبرگزاری‌های معتبر معلوم شد، این خبر شایعه‌ای بیش نیست.

شایعه: رد درخواست ایران برای دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول

پاسخ به شایعه: محمد نهاوندیان، معاون رئیس‌جمهور در امور اقتصادی، با تکذیب شایعاتی مبنی بر رد درخواست وام ایران اعلام کرد: درخواست ایران به جریان افتاده و مراحل خود را می‌گذراند و بسیاری از کشور‌ها از آن حمایت کرده اند. ایران از اعضای موسس صندوق بین المللی پول است و عملکرد مالی خوبی دارد و این نهاد بین المللی باید کاری را انجام دهد که از آن انتظار می‌رود. واقعیت آن است که اکنون شاهد جنبه تاریک جهانی شدن و با یک مشکل جهانی روبه رو هستیم، اما راه حل جهانی برای آن نداریم. اکنون زمان همکاری است، نه اینکه دعوا‌های جدید شروع کنیم و مانع از دستیابی یک کشور به اقلام پزشکی شویم. ما همه در یک قایق نشسته ایم. هیچ کشوری از جمله ایالات متحده حق وتوی درخواست وام از سوی اعضای صندوق بین‌المللی پول را ندارد. هنگامی که با شیوع یک بیماری در سطح جهان روبرو هستیم، مهم است که درک کنیم اگر بیماری در یک نقطه از جهان مهار نشود، در واقع به گسترش آن در دیگر نقاط جهان کمک کرده ایم؛ بنابراین این یک مساله داخلی نیست، بلکه مساله ای جهانی است.  

 

در آخرین روز از اولین ماه سال، رئیس کل بانک مرکزی در مصاحبه‌ با بلومبرگ، آخرین وضعیت وام از صندوق بین المللی پول را تشریح کرد و در پاسخ به اینکه اگر صندوق بین المللی پول درخواست را رد کند، چه خواهید کرد، گفت: من بسیار امیدوارم که آن‌ها در این بحران غیرعادی که همه کشور‌های جهان را تحت تأثیر قرار داده است و ما نیز شامل آن هستیم، از مردم ایران حمایت کنند. یک بار دیگر، شخصاً از رئیس صندوق بین المللی پولريال خانم جورجیووا می‌خواهم که این موضوع را جدی بگیرند. ما می‌خواهیم ریاست صندوق بین المللی پول درخواست RFI ما را به هیات اجرایی خود برساند. این تنها چیزی است که ما می‌خواهیم.  وی در ادامه افزود: خانم جورجیووا باید سیاست را کنار گذاشته و وظایف حرفه‌ای خود را کامل انجام دهد. صندوق بین المللی پول بسیار شبیه آتش نشانی در محله است، به محض اینکه خانه‌ای آتش بگیرد باید به نجاتش بشتابد و به دنبال بزرگترین صاحب خانه در این محله نگردد که از وی اجازه عمل بخواهد. همتی افزود: این‌ها واقعیت‌هایی هستند و من اطمینان دارم که کارمندان صندوق بین المللی پول به خوبی می‌دانند. با توجه به نحوه استفاده این وام، من قبلاً به رئیس صندوق بین المللی پول اطلاع داده ام که INSTEX و SHTA ابزار‌هایی هستند که به راحتی در دسترسند. این‌ها بطور خاص برای کمک به ما در واردات غذا و دارو طراحی شده اند.

 

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نوزدهم فروردین در این باره گفت که ایالات متحده موضع خود را برای صندوق بین‌المللی پول و جهان روشن کرده و مخالفت خود را با تخصیص هرگونه وامی به ایران اعلام کرده است. مورگان اورتگاس تصریح کرد که کشورش با اعطای وام به ایران مخالفت کرده است. او مدعی شد که هرگونه کمک مالی به دولت ایران به دست مردم این کشور نخواهد رسید و چنین پولی را برای کمک به گروه‌های نیابتی خود در خاورمیانه صرف می‌کنند!

 

در این باره رئیس کل بانک مرکزی پیش‌تر گفته بود: ما از ایالات متحده آمریکا درخواست کمک نکرده ایم! ما از صندوق بین المللی پول تقاضا کردیم که یک نهاد بین المللی غیرسیاسی، وابسته به سازمان ملل متحد که ما در ۷۵ سال گذشته یکی از اعضای بنیانگذار و شرکت کننده در آن بودیم. وی خاطرنشان کرد: ایالات متحده آمریکا به مانند ۱۹۰ کشور یا بیشتر کشورها، عضو صندوق بین المللی پول است. آخرین باری که بررسی کردم، ایالات متحده آمریکا صندوق بین المللی پول را اداره نمی‌کند و این رئیس صندوق و هیات مدیره آن هستند که بر کار‌ها نظارت کرده و اطمینان حاصل می‌کنند که صندوق بین المللی پول تعهدات و وظایف خود را انجام می‌دهند.  

 

در ادامه، فشار اتحادیه اروپا به دولت آمریکا برای موافقت با درخواست جمهوری اسلامی ایران برای دریافت وام ۵ میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول به بهانه مقابله با کرونا هم بی‌نتیجه ماند. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا اعلام کرد از اینکه آمریکا با پرداخت وام از صندوق بین‌المللی پول به ایران مخالفت می‌کند، عمیقا متاسف است. بورل گفت که آمریکا اصرار دارد که تحریم‌ها اثری بر خرید اقلام بشردوستانه ندارد. همچنین بورل سوم اردیبهشت در جلسه ویدیویی وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در این باره گفت: «من متاسفم که ایالات متحده با اتخاذ تصمیم در این زمینه از سوی صندوق بین‌المللی پول مخالفت می‌کند. از نقطه نظر انسانی این تصمیم‌گیری باید در راستای پذیرش درخواست ایران باشد.»

 

 

با وجود انتظار افکار عمومی از صندوق بین المللی پول در خصوص عمل به وظایف قانونی خود، همچنان پاسخ روشنی از سوی مقامات این صندوق شنیده نمی‌شود و در جدیدترین اظهار نظر نیز صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده است که این درخواست ایران را کماکان در دست بررسی دارد.

جهاد ازعور (Jihad Azour) مدیر بخش خاورمیانه و آسیای میانه صندوق بین‌المللی پول در این باره به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که این صندوق درخواست ۵ میلیارد دلار وام ایران را کماکان در دست بررسی دارد. این نخستین درخواست وام ایران از صندوق از سال ۱۹۶۲ میلادی (۱۳۴۱) به این سوست.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه با توجه به گسترش ویروس کرونا و همزمان ادامه تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران که به‌ ویژه موجب اختلال در تأمین دارو و درمان مبتلایان به کرونا شده است، پاسخ صندوق بین‌المللی پول چیست؟ آیا صندوق در طرف درست خواهد ایستاد، افزود: گفت وگو‌های میان دو طرف در روز‌ها و هفته‌های آینده پیگیری خواهد شد.

 

 

در شرایط جنگ اقتصادی و فشار تحریم‌های خصمانه دولت آمریکا علیه ملت ایران، انتظار می‌رود با توجه به شکست ترامپ در انتخابات آمریکا و آغاز به کار دولت بایدن و سیگنال‌های مثبت آمریکا، مبنی بر بازگشت به برجام، در این راستا مذاکرات و پیگیری‌های بین المللی و حقوقی از سوی وزارتخانه اقتصاد و امور خارجه ادامه یابد تا در نهایت شاهد پرداخت این وام در جهت مقابله با کرونا و آثار منفی آن بر اقتصاد کشورمان باشیم.

به هر حال آن گونه که پیش از این حسن روحانی رئیس جمهوری در سخنانی اظهار داشت: از همه مجامع بین المللی می‌خواهیم در این شرایط به وظایف قانونی خود عمل کنند، ایران عضو صندوق بین المللی پول و بانک جهانی است و همواره سهمیه خود را پرداخت کرده است، بخشی از ذخایر ما نیز در اختیار آن‌هاست. اگر بنا باشد میان ایران و کشور‌های دیگر تبعیض قایل شود برای ما و افکار عمومی جهان قابل تحمل نیست بسیاری از کشور‌های جهان و اندیشمندان نیز اعلام کردند که صندوق بین المللی پول باید نسبت به وظایف خود نسبت به مردم ایران عمل کند. ما در طول ۵۰ سال گذشته از این صندوق چیزی نخواستیم و به وظایف خود هم عمل کردیم. اگر در این شرایط سخت، آن‌ها به وظایف خود عمل نکنند دنیا برداشت دیگری از این مسئله خواهد داشت؛ انتظار می‌رود تا صندوق بین المللی پول به دور از رفتار‌ها و تصمیمات سیاسی و فشار‌های خارجی، به وظایف خود عمل کند و در جهت مقابله با گسترش ویروس کرونا، گام جدی بردارد.