به گزارش تابناک به نقل از ایرنا، بیژن نامدار زنگنه شنبه شب با حضور در یک برنامه زنده تلویزیونی در آستانه دهه فجر و چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به تشریح دستاوردهای چهار دهه صنعت نفت ایران پرداخت.
وی در آغاز با بیان اینکه پیش از انقلاب بدنه کاری صنعت نفت در بخش بهرهبرداری (بالادست) به خوبی آموزش دیده بودند، اما در بهترین حالت در جایگاه اپراتور نقشآفرینی میکردند و همه طراحیهای مهندسی و مدیریت نفت از لندن انجام میشد، گفت: البته ایرانیها از مدتها پیش پالایشگاه آبادان را خودشان اداره میکردند، اما در بخش بالادست، هسته مدیریت و طراحی امور در لندن بود.
زنگنه با اشاره به اینکه پیش از پیروزی انقلاب تلاش شده بود که تولید نفت ایران افزایش یابد، افزود: تولید نفت کشور پس از انقلاب حدود چهار میلیون بشکه کاهش یافت و از ۵.۵ میلیون بشکه به ۱.۸ میلیون بشکه در فروردین ۵۸ رسید، البته نمیخواهم تحلیل کنم چرا تولید نفتمان را کاهش دادیم، زیرا این کاهش را قبول ندارم، البته بعدا هم که جنگ شروع شد و تاسیسات آسیب دید.
وزیر نفت در ادامه ذخایر هیدروکربور مایع قابل برداشت کشور را در سال ۵۷ حدود ۸۸ میلیارد بشکه عنوان کرد و گفت: اکنون پس از گذشت بیش از ۴۰ سال و تولید، صادرات و مصرف ۳۵ میلیارد بشکه هیدروکربور مایع طی این سالها، بهواسطه اکتشافهای انجام شده همچنان حدود ۱۵۹ میلیارد بشکه ذخایر قابل برداشت هیدروکربور مایع در اختیار داریم.
وی همچنین درباره افزایش ذخایر گاز کشور نیز افزود: ذخایر گاز قابل استحصال کشور از حدود ۹ تریلیون متر مکعب (پیش از انقلاب) به بیش از ۳۳ تریلیون متر مکعب افزایش یافته است و کشور امروز به تولیدات عظیمی در حوزه پتروشیمی دست یافته است.
زنگنه ادامه داد: صنعت گاز نیز پس از پیروزی انقلاب اسلامی رشد کرد، آن زمان تنها یک پالایشگاه کوچک گاز در بیدبلند داشتیم و یک خط لوله که از بیدبلند تا آستارا ادامه داشت و جمعیت اندکی از گاز بهرهمند بودند، صنعت گاز پس از پیروزی انقلاب بهویژه با توسعه پارس جنوبی جهش کرد. تولید محصولات پتروشیمی کشور نیز بسیار اندک بود و به ۲ میلیون تن هم نمیرسید در حالیکه با اقدامهای انجام شده قرار است ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ایران تا پایان سال آینده به ۱۰۰ میلیون تن برسد.
وی با بیان اینکه صنعت نفت کشور از نظر تواناییهای فناورانه هم رشدی قابل توجه داشته است، افزود: امروز در بخش سختافزاری صنعت نفت و در زمینه ساخت تجهیزات عملکرد خوبی داریم و شاید جایی در منطقه از این حیث به توانمندی ایران نباشد.
وزیر نفت با تاکید براینکه برگزاری نمایشگاه نفت در هفته گذشته به خوبی نشان داد چه ظرفیت عظیمی در صنعت نفت کشور شکل گرفته است، گفت: اکنون توانایی ساخت بیش از ۸۰ درصد تجهیزات غیردوار صنعت نفت را در داخل کشور داریم و تنها در بعضی از اقلام مانند نوعی ویژه از لولههای بدون درز جای کار وجود دارد که فکر میکنم ساخت این کالا نیز ظرف ۲ سال آینده عملیاتی شود.
زنگنه همچنین ساخت ورقهای مقاوم به سرویس ترش را از موفقیتهای بزرگ اخیر سازندگان ایرانی عنوان کرد و افزود: صنعت فولادسازی در ساخت بسیاری از تجهیزات به صنعت نفت کمک کرده است.
وی با اشاره به فعالیت دو شرکت بزرگ مپنا و OTC در ساخت توربین، گفت: شماری از کمپرسورهای فرآیندی هم باید ساخته شود، اما در مجموع در این بخش هم پیشرفتهای خوبی را شاهد بودهایم.
وزیر نفت با بیان اینکه در سال ۷۶ حتی توان یک متر لولهگذاری دریایی نداشتیم، افزود: اکنون میتوانیم روزانه یک کیلومتر در خلیج فارس لولهگذاری انجام دهیم و شرکتهای ایرانی برای کار در دریا رقابت میکنند.
زنگنه تاکید کرد: صنعت نفت امروز نه تنها با پیش از پیروزی انقلاب اسلامی که حتی با ۱۵ سال پیش هم قابل مقایسه نیست.
او ادامه داد: در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سرمایهگذاریهای عظیمی در کشور شده و بیشتر توانمندیها با اتکا به ظرفیتهای مهندسی و دانشبنیان حاصل شده است.
وزیر نفت ادامه داد: در بعضی از بخشها بهطور نمونه افزایش ضریب بازیافت از مخازن نفتی هنوز راه زیادی داریم، زیرا در آموزش نیروهای بالادست صنعت نفت نیاز به کار بیشتری داریم، زمینهسازی برای پرورش نیروی انسانی در این حوزه در دانشگاهها از سال ۷۷ آغاز و کمکهای زیادی به دانشگاهها شد که امروز نتیجه آن را میبینیم.
زنگنه تصریح کرد: بیش از ۵۰ درصد ذخایر نفت کشور برای مطالعه در حوزه ازدیاد برداشت به دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی واگذار شده و دانش فنی که در پاییندست نیاز داریم و تا پیش از این از خارج میگرفتیم، امروز ازسوی دانشگاهها در حال تهیه است و دانشگاههای ما به سمتی میروند که صاحب فناوری شوند، اگر باز هم قرار شود در آینده از خارجیها بخریم، با چشم باز میخریم.
وزیر نفت همچنین درباره پیشرفتهای صنعت نفت در بخش پتروشیمی نیز گفت: جهش پتروشیمی از سالهای ۷۶ و ۷۷ با اتکا به محصولات پارس جنوبی آغاز شد و جهش دیگر از بندر امام (ره) بود.
او ادامه داد: جهش دوم صنعت پتروشیمی در حال تکمیل است و جهش سوم نیز تا سال ۱۴۰۴ تکمیل میشود و ظرفیت تولید سالانه محصولات پتروشیمی به ۱۳۰ میلیون تن میرسد.
زنگنه با بیان اینکه حرکت بزرگی اتفاق افتاده است و ما امروز از نظر توانمندی صنعت پتروشیمی در منطقه یک قدرت هستیم، افزود: صنعت پتروشیمی در دوران تحریم از نظر ارزآوری بسیار به کشور کمک کرد.
وزیر نفت در ادامه به بهرهمندی ۹۵ درصد مردم کشور از گاز طبیعی اشاره کرد و گفت: هماکنون حدود ۹۹ درصد شهرها و ۸۶ درصد روستاها از گاز طبیعی بهرهمند هستند، پروژه گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان هم در حال اجراست.
او ادامه داد: کمتر کشوری در جهان است که این شبکه گسترده گازرسانی را داشته باشند. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی مصرف گاز طبیعی بسیار کم بود و گازرسانی انجام نشده بود، در تهران دو محله کوی نصر و گیشا و نازیآباد بهطور محدود به شبکه متصل گاز بودند، اما پس از پیروزی انقلاب برای آن سیاستگذاری شد و صادرات فرآورده کشور از صرفهجویی ناشی از این گازرسانی افزایش یافت که جهش بزرگی است.
وزیر نفت در ادامه درباره نوع تنظیم سیاستگذاری بخش نفت متناسب با تحریمهای بینالمللی، افزود: تحریمها جزو زندگی ما بوده است و یکی از آثارش این بوده که به توان داخل بسیار تکیه کردیم البته اتکا به قیمتی نبوده است و در حوزههای اقتصادی توانمند شدیم، شرکتهای داخلی اکنون ظرفیتهای خوبی دارند و اگر تحریم نباشد آنها میتوانند صاحب برند شوند و صادرات داشته باشند و اکنون در سطح مطلوب جهانی تولید میکنیم.
زنگنه تاکید کرد: این طور نبوده است که به دلیل تحریم استانداردها را زیر پا بگذاریم، در حالی که استانداردهای صنعت نفت تامین و کالای با کیفیت استفاده شده است، من و همکارانم هیچگاه از استانداردها کوتاه نیامدیم، زیرا ایمنی و حفظ جان و مال مردم و افراد و کارکنان یک اصل است.
وی در ادامه با اشاره به تربیت نیروی متخصص در کشور، گفت: همه دانشگاههای معتبر کشور تا سال ۷۶ رشته مهندسی نفت نداشتند و دانشگاه نفت هم یک رشته عمومی داشت، اما اکنون در سطح دکترا کار میشود و این جزو مهمترین دستاوردهای موجود است.
وزیر نفت هنچنین در پاسخ به پرسشی درباره میزان فروش نفت، افزود: من همیشه میگویم تا زمانی که تحریمها برداشته نشود، در این باره صحبت نمیکنم.
زنگنه همچنین در واکنش به اینکه طلب ایران بابت فروش نفت از چه کشورهایی است، گفت: در این دوره ما طلبی نداریم و مطالبات برای دوره پیش از تحریمهاست، زیرا آنها در سیستمهای رسمی بوده و باقی مانده و در عراق، کره جنوبی، امارات و ژاپن مسدود شده است.
وی در ادامه با بیان اینکه وضع بورس انرژی و روند کار در آن مطلوب است، افزود: بخشهای زمینی فروش هم در بورس انرژی عرضه میشود و چالشی وجود ندارد و بیش از آنچه فکر میکردیم موثر بوده و کار را شفاف کرده است و باید ادامه یابد.
وزیر نفت همچنین با اشاره به افزایش مصرف انرژی در کشور، گفت: یکی از دلایل بالا بودن مصرف انرژی قیمت ارزان آن است، مسائلی هم هست که به مردم ارتباطی ندارد و به نظر من به سیاستگذاران دولت برمیگردد، اینکه خودرو با چه کیفیتی ساخته میشود چه ربطی به مردم دارد؟ مگر آنها چقدر قدرت انتخاب دارند تا با استاندارد جهانی همراه شوند؟
زنگنه با تاکید بر اینکه مشکل مصرف سوخت را در پالایشگاهها دنبال نکنید و در کارخانههای خودروسازی بررسی کنید، افزود: البته آنها هم تلاش میکنند خودروهای با کیفیت بسازند بهویژه خودروی سیانجیسوز، زیرا سوخت طبیعی ما در ایران سیانجی است و هزینهاش ارزان تمام میشود، حتی اگر با قیمت صادراتی به مردم فروخته شود معادل نصف قیمت بنزین میشود، صادرات سیانجی حدود ۱۸ سنت و بنزین ۴۰ سنت است.
او ادامه داد: اکنون در همه کشور هم ایستگاههای تامین سیانجی وجود دارد و بیش از ۵۰ درصد ظرفیت خالی دارند که استفاده نمیشود بنابراین مردم باید تشویق شوند با راههایی که وجود دارد بهینه مصرف کنند و با قوانین موجود مانند قانون ۱۲ رفع موانع تولید رقابتپذیر این راه را پیش برند. البته کارهای غیر قیمتی باید انجام شود، زیرا تغییر قیمت در ایران بسیار سخت است و باید بیشتر تکیه بر روشهای غیر قیمتی باشد، اگر این کارها انجام نشود نمیتوان انرژی کشور را با این مقدار رشد مصرف، تامین کرد.
وزیر نفت در ادامه به رشد مصرف گاز خانگی در کشور اشاره کرد و گفت: رشد مصرف گاز خانگی امسال کشور ۱۲ درصد و در تهران ۱۵ درصد بوده است، کدام شرکت تامینکننده انرژی میتواند پاسخگوی چنین رشدی در سال باشد؟ رشدی که به تولید ناخالص ملی هم منجر نمیشود. هر چند بخشی از آن طبیعی است، اما مقداری هم به دلیل شیوع ویروس کرونا بوده، اما تنها راهحل توجه به صرفهجویی انرژی است که باید با همکاری و پذیرش مردم باشد و بیشتر در بخش خانگی و تجاری و عمومی لازم است، زیرا ما زورمان به ادارههای پرمصرف دولتی میرسد و گازشان را قطع میکنیم، اما نمیتوان گاز خانگی را قطع کرد.
زنگنه افزود: تولید گاز امسال نسبت به سال گذشته اندازه ۲.۵ فاز پارس جنوبی برابر با روزانه ۶۵ میلیون مترمکعب افزوده شده، اما گویا هیچ افزایشی رخ نداده است.
وی همچنین با اشاره به میدانهای مشترک نفت و گاز کشور، گفت: پیش از پیروزی انقلاب میدان فروزان و میدانهای در دریا با امارات مشترک داشتیم و با عراق فقط میدان نفتشهر بهرهبرداری میشد، اما اکنون میدانهای زیادی مانند میدانهای غرب کارون، یادآوران، آزادگان، یاران، پارس جنوبی، بلال و ... است. برای فروزان هم برنامه توسعه جدید داریم.
وزیر نفت افزود: البته به این معنا نیست که از همه میدانها بهطور مساوی با طرف مقابل برداشت میشود، زیرا بستگی به موقعیت میدان دارد، اما در پارس جنوبی که شاخصترین میدان است اکنون بیشتر از قطر گاز برداشت میکنیم و در میدانهای غرب کارون هم بیشتر از همسایه برداشت میشود. میدان آذر در ایلام هم فعال شده است و قول هم دادم که در پایان این دولت میدانی نباشد که قرارداد آن امضا نشده باشد که عمده آن میدان فرزاد است که باید فعال شود.
زنگنه در ادمه سخنان خود با بیان اینکه پارک فناوری و نوآوری نفت ثبت شده و اجازه آن از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گرفته شده است، گفت: این موضوع سبب ایجاد جهش در فعالیتهای نفت میشود، در ماههای باقیمانده از دولت دوازدهم تلاش میکنیم زیستبوم و اکوسیستم توسعه فناوری ایجاد شود، همچنین یک صندوق پژوهش و فناوری با سرمایه ۱۰۰ میلیارد تومانی ثبت شده و قرار است به آن افزوده شود که پشتوانه مالی و تضمینی شرکتهای استارتآپ و نوآور است.
وزیر نفت همچنین وارد کردن شرکتهای فناور به بالادست صنعت نفت را یکی از کارهای مهم دانست و افزود: برای نمونه به هر شرکت یک یا دو چاه مرده یا بسته که تولید ندارند یا کم بازده هستند را واگذار کنیم که این چاهها را به تولید برسانند یا افزایش تولید داشته باشند. وزارت نفت در این مسیر پشتیبانی مالی و حمایتهای لازم را به این شرکتها خواهد کرد.
او ادامه داد: با این کار، هزاران شغل برای نیروهای تحصیل کرده کشور ایجاد میشود و بسیاری از افراد با استعداد و علاقهمند با ریسک کم، میتوانند در این زمینه کار کنند، وزارت نفت ریسک این شرکتها را از طریق صندوق پژوهش و فناوری پوشش میدهد و حمایت میکند، من بسیار به این شرکتها امید دارم.
وزیر نفت همچنین به ایجاد پارک فناوری نفت و گاز به وسعت ۲۵ هکتار در ری از سوی وزارت نفت اشاره و گفت: فضا و امکانات در این پارک برای استقرار شرکتهای فناوری و نیروهای جوان برای نمونهسازی و ساخت پایلوت فراهم است، با ایجاد مراکز نوآوری در دانشگاههای تهران، اصفهان، شیراز، اهواز نیز به این شرکتها کمک میکنیم که در کنار دانشگاهها فعالیت داشته باشند.
زنگنه با اشاره به اینکه برای زیستبوم توسعه فناوری و کارهای دانشبنیان بسیار وقت میگذارم، افزود: رهبر معظم انقلاب هم در دیدار با سران سه قوه، تأکید کردند که صنعت نفت میتواند با تکیه بر ظرفیتهای دانشبنیان، در تولید جهش ایجاد کند و این واقعیت است. ایشان بر مبنای گزارشهایی که خدمتشان داده شده بود به این جمعبندی رسیدند و تا به اینجای کار موفق بودهایم و در ادامه، کار با جدیت دنبال میشود.
وی در ادامه با بیان اینکه ایجاد پالایشگاه عظیم گاز بیدبلند خلیج فارس به اوایل دهه ۸۰ و زمانی که در نفت بودم بازمیگردد، گفت: با مطالعات انجام شده، این نتیجه گرفته شد که باید یک کارخانه بزرگ فرآورش بهمنظور بازیافت عمیق گازهای همراه نفت در خوزستان ساخته شود.
وزیر نفت با اشاره به اینکه با ساخت بیدبلند خلیج فارس افزون بر جداسازی هیدروکربورهای دوکربنه و بالاتر به عنوان خوراک پتروشیمیها، بخشی از طرح نوفلرینگ (به صفر رساندن سوزاندن گازهای ارسالی به مشعل) نیز اجرا و تا سال ۱۴۰۱ تکمیل میشود، افزود: انجیال ۳۲۰۰ در غرب کارون، انجیال ۳۱۰۰ در دهلران، تأسیسات جمعآوری گاز خارک و بیدبلند خلیج فارس از طرحهایی هستند که در این زمینه در حال انجام است.
زنگنه با بیان اینکه با بهرهبرداری از پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس خوراک پتروشیمی گچساران و خط اتیلن دنا تأمین میشود، ادامه داد: در پایین دست این پالایشگاه یک واحد PDH با ظرفیت ۴۰۰ هزار تنی و یک واحد کوچک بنزینسازی ساخته میشود.
وزیر نفت اجرای پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس را کاری جامع دانست و افزود: در مجموع با اجرای این پالایشگاه و پروژه جمعآوری گازهای مشعل مناطق نفتخیز جنوب بیش از ۴.۵ میلیارد دلار در این مسیر سرمایهگذاری میشود که ۳.۴ میلیارد دلار آن تاکنون به بهرهبرداری رسیده و بقیه کار نیز به مرور در حال پیشرفت است.
وی در ادامه و در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه اگر تحریمها برداشته شود، ایران به راحتی میتواند بازار پیشین خود را پیدا کند، گفت: بله. هیچ مشکلی نداریم؛ بازار پدر و مادر ندارد.
زنگنه همچنین در پاسخ به این پرسش که به پایان دولت و وزارت شما نزدیک میشویم، فکر میکنید که چه کار مهمی زمین مانده است که دلتان میخواهد انجام دهید و نشده است، افزود: کارهای بسیاری انجام دادهایم و کارهایی نیز هست که میخواستم انجام شود یا زودتر انجام شود. یکی از مهمترین موضوعها که در ذهنم بود این بود که تولید نفت ایران به نزدیک ۶ میلیون بشکه در روز برسد. برخی فکر میکنند این یعنی خام فروشی؛ نه. خامفروشی یک بحث دیگر است و وابستگی بودجه به نفت یک مساله است. ما باید نفت تولید کنیم و نفت بفروشیم و اینکه پول آن را چطور مصرف کنیم یک بحث دیگر است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه بیش از ۲۰ سال است که این سازوکار گذاشته شده است که همه پول نفت نباید به بودجه برود و نسبت به آن حساسیت ویژه نشان داده شده است، تصریح کرد: بخشی از پول نفت باید به صندوق توسعه ملی برود این یعنی، یک ثروت زیرزمینی تجدیدناپذیر تبدیل به یک سرمایه رو زمینی تجدیدپذیر میشود.
وزیر نفت با بیان اینکه باید صندوق توسعه ملی را توسعه دهیم، اما به معنای آن نیست که تولید نکنیم، ادامه داد: حال اینکه نفت تولید کنیم، لازم نیست خامفروشی کنیم، میتوانیم آن را پالایش کرده و فرآورده را بفروشیم. برای نمونه، بخشی از این فرآورده را میتوانیم مانند نفتا خوراک پتروپالایش کنیم و پالایشگاهی باشد که پتروشیمی هم کنار آن ساخته شده باشد.
زنگنه با اشاره به اینکه پول نفت باید وارد اقتصاد شود، گفت: یکی از راههای تسریع تحقق اقتصاد غیرنفتی، افزایش تولید نفت است، همچنین افزون بر اینکه صنعت نفت، دهها هزار و صدها هزار اشتغال در پایین دست خود ایجاد میکند و سبب تکمیل زنجیره ارزش با توسعه در پاییندست هم میشود.
وی با تأکید بر اینکه وضع کنونی صنایع پتروشیمی و گاز مطلوب است و میدانهای مشترک تا حدودی همه به سامان رسیدهاند، گفت: صادرات فرآوردهها نسبت به سال ۹۱ چهار برابر شده که کار بسیار بزرگی است. رکوردهای بزرگی در صادرات فرآورده ثبت کردهایم که مصحلت نیست آنها را بگویم تا دیگران حساس شوند، اما توانستیم از رکوردهای تاریخی خود عبور کنیم.
وزیر نفت با اشاره به اینکه کار همیشه هست و یکی از آرزوهایم توسعه شرکتهای دانشبنیان و ایفای نقش بسیار برجستهتر و موثرتر آنها در صنعت نفت است، بر جوانتر شدن صنعت نفت با نیروهای دانشمند جوان تأکید کرد و افزود: البته با تجربهها هم باید در کنار جوانان باشند و به آنها مشورت دهند و کمک کنند، اما جوانن انرژی و انگیزه بالایی دارند و جوانانی که در این مدت به آنها کار واگذار شد بسیار موفق بودند. بانوان هم همینطور البته سهم بانوان در صنعت نفت کم است، اما با به کار آورد نیروهای جوانتر زیاد میشود.
زنگنه همچنین در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه امید دارید که تولید روزانه این ۶ میلیون بشکه نفتی که اشاره کردید، محقق شود؟ افزود: امید دارم، اما اندیشهها هم باید تغییر کند. فردی به بنده گفت شما این همه وقت بودید زورتان نرسیده کاری کنی؟، گفتم: اندیشه را با زور نمیتوان تغییر داد. اندیشه را باید با حرف و صحبت و اغنا تغییر داد.
وزیر نفت همچنین درباره اینکه مهمترین نقطه قوت وزیر نفت کابینه دوازدهم را چه میدانید؟ افزود: این را دیگران باید بگویند، اما من در دیدگاهها و اعتقادهایم سرسخت بودم، پیگیری و دنبال میکردم. دنبال این هم نبودم که برایم هورا بکشند و بگویند زنده یا مرده باد. برایم فرقی نداشت. من دنبال این بودم که آنچه که فکر میکردم، درست است انجام شود و همیشه میگفتم و میگویم که آبرو را خدا میدهد و آبرویی که خدا میدهد را هیچکس نمیتواند ببرد و اگر خدا بخواهد آبروی کسی را ببرد هر فردی هم بخواهد جلو آن را بگیرد، نمیتواند.
زنگنه در ادامه با تأکید بر اینکه من فقط دنبال انجام وظیفه و فکری هستم که به نفع ملتمان است، گفت:، زیرا خود را مسئول میدانستم و اگر ما قدرتی داریم از مردم داریم و این تعارف نیست، ما وکیل و نماینده مردم هستیم که من آنچه که منفعت مردم است بگویم نه اینکه از اینجا از این امکاناتی که در دستانم است بخواهم برای خودم رای یا محبوبیت جمع کنم، لزومی ندارد من دورهای کوتاه هستم. پایان دوره خدمت دولتیام هم است و دیگر دنبال این مسائل نیستم که بخواهم، طوری باشد که بگویند خدا پدرش را بیامرزد.
وی در پایان و در پاسخ به این پرسش که نقطه ضعفتان چیست، گفت: نقطه ضعفم این بود که این دوره وزیر شدم.