نظر کارشناسان در مورد تغییر دامنه نوسان چیست؟
به گزارش بورس تابناک، پس از انتشار اخبار گوناگون در مورد افزایش دامنه نوسان سهام 30 شرکت بزرگ، مقامات ارشد سازمان بورس نیز طی اطلاعیه ها و مصاحبه هایی در این باره به ارائه توضیحات پرداختند. کارشناسان خبره بازار سرمایه نیز در این باره نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را مطرح کردند. حال پرسش این است که احتمال تغییر دامنه نوسان چقدر است؟
احتمال بررسی افزایش دامنه نوسان در شورای عالی بورس
پس از گمانه زنی ها و انتشار اخبار ضد و نقیض، در تاریخ 11 شهریور ماه روح الله حسینی مقدم، عضو شورای عالی بورس در این باره گفت: امروز جلسه شورای عالی بورس با چند دستور جلسه از جمله پیشنهاد خرید اوراق جدید دین، بررسی گزارش کارگروه تعاونی، وضعیت حسابرسان رسمی، مرکز بدهی، چند مورد از قبل، وضعیت بازار و ... برگزار می شود. وی افزود: در مورد افزایش دامنه نوسان شرکت های بزرگ به 10 درصد هم، دستور جلسه ایی نیست ولی احتمال دارد این مورد مربوط به پیشنهاد سازمان بورس برای تغییراتی در قواعد معاملات باشد که در کمیسیون تخصصی شورای عالی بورس بررسی خواهد شد.
همچنین سعید اسلامی بیدگلی دیگر عضو شورای عالی بورس نیز در مورخه 11 شهریور 1399 در این باره گفت: تا این لحظه موضوع افزایش دامنه نوسان نمادهای بزرگ از 5 به 10 درصد مطرح نشده اما رییس سازمان بورس بر اساس بندی که در دستور شورای عالی بورس با عنوان "سایر" نهاده شده، اختیار دارد چنین موضوعی را خارج از دستور جلسه مطرح و درباره آن تصمیم گیری کند.
نظر کارشناسان در مورد تغییر دامنه نوسان چیست؟
این طرح موافقان و مخالفانی دارد که هر کدام از آن ها دلایل مختلفی برای موافقت یا مخالفت خود عنوان می کنند.
وضعیت این روزهای بورس این پیشنهاد را جدی تر از قبل مطرح کرده چرا که به عقیده موافقان، حذف یا افزایش معنی دار دامنه نوسان می تواند تکلیف اُفت های فرسایشی بازار را یکسره کند و در مدت زمان کوتاهی بازار را به تعادل واقعی بین عرضه و تقاضا برساند.
از سوی دیگر مخالفان، چنین تصمیمی را موجب اُفت سنگین تر شاخص و زیان بیشتر سهامداران خرد می دانند و می گویند جمع شدن صف های فروش و تخلیه حباب برخی سهام ها نباید به قیمت نابودی سرمایه میلیون ها سهامدار خرد تمام شود.
سعید ابراهیمی کارشناس بازار سرمایه در 12 شهریور 1399 در مورد این طرح گفت: محدودیت دامنه نوسان یکی از تفاوت هایی است که بورس ایران با سایر بازارهای جهانی دارد. برخی معتقدند محدودیت دامنه نوسان، مانع از اصلاح یا رشد سهم می شود یا آن را با کندی مواجه می کند. نظر آن ها برداشتن کامل دامنه نوسان است. ولی من معتقدم به دلیل نداشتن عمق کافی در بازار سرمایه ایران، نبود بازارگردان در سهم های مختلف برای افزایش قدرت نقد شوندگی و همچنین نبود قوانین بازدارنده کافی و مفید برای جلوگیری از سوء استفاده، عملا می تواند بحث برداشتن دامنه نوسان را با شکست مواجه کند. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: بحث افزایش دامنه نوسان در 30 شرکت بزرگ است که مزایا و معایبی دارد. مزیت آن افزایش سرعت روند حرکتی سهم های بزرگ و نزدیک شدن به بازارهای جهانی است. همچینین یکی از معایب، توجه بازار به این 30 شرکت بزرگ و عدم توجه به سایر سهم ها است. اجرای این طرح باید منوط به ساز و کارهایی برای ایجاد تعادل در کل بازار باشد. طرح افزایش دامنه نوسان در صورت اجرای صحیح و بسط آن به کل بازار می تواند باعث تخلیه سریع تر هیجانات شود.
احسان رضا‌پور کارشناس بازار سرمایه نیز در این باره گفت: محدودیت دامنه نوسان باعث فرسایشی شدن روند صعودی و نزولی در بورس شده است. کند شدن این روند علاوه بر ایجاد هیجان، به التهاب در معاملات هم دامن می زند. این تحلیلگر بازار سرمایه افزود: حذف دامنه نوسان بازار را سریعا به تعادل می رساند به طوری که سهام شرکت هایی که مدت ها در صف خرید و فروش قرار دارند با نوسان ۱۰ تا ۱۵ درصدی در یک روز معاملاتی متعادل خواهند شد که در پی این مهم سهام می تواند به روند عادی خود بازگردد.
حمیدرضا مهرآور کارشناس بازار سرمایه درباره دامنه نوسان گفت: در بازاری می‌توان دامنه نوسان را حذف کرد که از قدرت تحلیل بالایی برخوردار باشد، در این نوع بازار خرید و فروش بر اساس تحلیل صورت می گیرد، نه شایعه.
در بازار سرمایه ایران تازه وارد‌‌ها و بخشی از سهامداران متاسفانه با تحلیل وارد سهم نمی شوند. این دست سرمایه گذاران همزمان با ایجاد هر نوع شایعه از خود واکنش نشان داده و غالبا هم متضرر می شوند. مهرآور معتقد است زمانی که تحلیلگران بتوانند نقش خود را به درستی در بازار سهام ایفا کنند، به نوعی نسبت به اظهار نظر‌‌های خود مسئولیت پذیر و پاسخگو باشند می توان دامنه نوسان را باز کرد. در حال حاضر شرایط برای چنین اتفاقی مناسب نیست.
حامد ستاک تحلیلگر بازار سرمایه نیز گفت: با توجه به هیجان کلیت بازار سهام و حضور سرمایه گذاران تازه وارد وجود دامنه نوسان به صورت کلی در حال حاضر برای بازار سرمایه مفید ارزیابی می شود.
یاسر شریعت کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: در حال حاضر شرایط لازم به لحاظ روانی و عمق بازار به حد کافی نیست که دامنه نوسان حذف شود.
نتیجه گیری
سازمان بورس می تواند دامنه نوسان برخی از شرکت هایی که بازارگردان دارند و یا به صورت نرمال مورد معامله قرار می گیرند همانند صنایع بانکی، فلزی، معدنی و پتروشیمی ها را به صورت پله ای افزایش دهد. در صورتی که واکنش بازار به افزایش دامنه نوسان به عنوان مثال از 5 درصد به 10 درصد مثبت و قابل کنترل بود، در گام بعدی می تواند به صورت تدریجی محدودیت دامنه نوسان را به طور کلی حذف کند. در ادامه این روند، شرکت های سرمایه‌گذاری، هلدینگ‌ها و سایر شرکت‌های بورسی نیز به این چرخه وارد شوند. اما با توجه به هیجانات بازار و موارد ذکر شده به نقل از کارشناسان، این احتمال که دامنه نوسان افزایش بیابد و یا به طور کلی حذف شود کمی از واقعیت دور است.
در عجبم از این همه کارشناس بازار سرمایه و مسئولان بورس که پیوسته در کار سرزنش سهامداران خردند و مشفقانه ایشان را از رفتارهای هیجانی بر حذر میدارند، غافل از ان که آنچه سهامداران را به رفتار هیجانی وا میدارد بازار نا متعادلی است که یا در صف خرید قفل است و یا در صف فروش. ساختار معیوبی که شبیه هیچ بورس معتبری در هیچ کجای دنیا نیست و تنها مختص بورس تهران است. در سیستم حراج، که سنگ بنای بورس است، قیمت متغیری است آزاد و تابع عرضه و تقاضا. اما در بورس تهران دست و پای آن را بسته اند و در قفس محدودیت 5 درصد انداخته اند. نتیجه این که عرضه و تقاضا به جای آن که با تغییر قیمت به تعادل برسد، در یک سیستم خود افزا تشکیل صف میدهد؛ مشاهده صف توسط سهامدار همانا و وحشت جاماندن همان. صف سیگنال خرید یا فروش مخابره میکند و علت العلل همان هیجانی میشود که سهامداران به خاطرش سرزنش میشوند، و این دور باطل به همین ترتیب ادامه می یابد.در یک کلام، علت رفتار هیجانی وجود صف است و علت تشکیل صف، وجود محدودیت نوسان قیمت. ریشه مشکلات بورس تهران، نفس محدودیت دامنه نوسان قیمت است و نه مقدار این محدودیت. تفاوت چندانی بین محدودیت 5 درصد با 10 درصد نیست.
تردیدی ندارم که مدیران بورس تهران بهتر از من به ریشه مشکل واقفند، اما آیا شهامت تصمیم گیری دارند ؟
#شاخص_بورس دامنه نوسان به نظرم باید %20+- بشه و حجم مبنا هم 4 برابر تفاوتش با حالت فعلی اینه که برای حرکت 20 درصدی همون میزان حجم لازمه که بازه 5 درصد باشه ولی میتونه توی یک روز اتفاق بیافته و صرفا تفاوتش زمانه از این نظرتفاوت دیگه ای که ایجاد میشه و تاثیر زیادی داره اینه که 3 صف 5 درصدی برداشته میشه! یعنی در مسیر طی 20 درصد اگر بازه 5 درصد باشه شما 4 صف 5 درصدی خواهید داشت که با این شیوه 3 تاش حذف میشه و اگر قبول کنیم که صف خودش عامل تشدید هیجان کاذبه در نتیجه از این نظر بهبود در شرایط هیجانی بازار ایجاد خواهد شد و معامله گران بیشتر به سمت تحلیل سوگیری خواهند داشت تا اینکه متاثر از هیجان صف بشوند
نکته بعدی دستکاری و هزینه اونه فرض کنیم دامنه 20 درصد باشه شخص و بخواد مثلا با فشار فروش در قیمت دستکاری انجام بده برای این کار باید کل بازه 20 درصد رو جمع کنه که نسبت به بازه 5 درصد هزینه بیشتری باید پرداخت کنه در حالی که زمانی که دامنه 5 درصد باشه راحت تر میتونه با فشار فروش صف فیک درست کنه و ادامه وظیف ریزش رو به هیجان بازار بسپاره! و روز بعد هم کافیه کمی فشار فروش در صف فروش ایجاد کنه و به همین شکل راحت تر میتونه 20 درصد منفی رو طی کنه نسبت به زمانی که بازه 20 درصدی باشه