بررسی‌ها نشان می‌دهد مقادیر قابل توجهی از کالاهایی، چون روغن آفتابگردان، روغن سویا و برنج ماه‌ها است که در انبار‌های گمرکی بندر شهید رجایی انباشت شده و عملاً مشمول مقررات کالای متروکه شده است و با وجود مهلت سه‌ماهه قانونی توقف کالا از اجرای قانون و تعیین تکلیف فوری این کالا‌ها از طریق اعلام متروکه و واگذاری به اموال تملیکی سرباز زده که این تعلل، شائبه ورود اموال تملیکی به پرونده‌ای بزرگ‌تر از هدررفت منابع را تقویت می‌کند.
به گزارش سرویس اقتصادی تابناک، در حالی که نزدیک به ۸ هزار تن روغن آفتابگردان و سایر اقلام فاسدشدنی در جدول «تناژ مانده» گمرک بندر شهید رجایی دیده می‌شود، اما این حجم انباشت تخلفی بزرگ را نمایان می‌کند که بر اساس ماده ۱۹ دستورالعمل تخلیه، مدیریت منطقه موظف بوده است با تشخیص فوریت و فسادپذیری، این کالا‌ها را به صورت حمل یکسره از منطقه خارج کند تا هم هزینه‌های سرسام‌آور نگهداری کاهش یابد و هم از فساد کالا جلوگیری شود، اما چه کسانی و با چه انگیزه‌ای اجازه داده‌اند این کالاهای حیاتی، در انبارها رسوب کنند مساله‌ای است که باید به آن پاسخ داده شود.
درجدول زیر ستونی با عنوان «تناژ مانده» و حمل یکسره با انبار و مخازن وجود دارد که نشان‌دهنده مقادیر قابل توجهی از کالا است که در مخازن یا انبارها باقی مانده‌اند که مطابق ماده ۱۴، مهلت توقف این کالا‌ها توسط سازمان تعیین می‌شود و در صورت عدم خروج پس از اخطار کتبی یک ماهه، سازمان راساً اقدام می‌کند.
طولانی شدن این توقف‌ها و وجود تناژ‌های مانده زیاد، این انتقاد را به گمرک منطقه وارد می‌آورد که در اجرای مهلت‌های مقرر و اعمال قانون برای خروج یا تعیین تکلیف کالا‌ها کُند عمل کرده یا به دلایلی اخطار و اقدام لازم را انجام نداده است.
همچنین براساس قانون امور گمرکی (ماده ۲۴) شائبه مشمول مقررات متروکه شدن کالا‌ها وجود دارد به ویژه برای کالاهایی که محل توقف آنها در جدول«انبار» ذکر شده است (ردیف‌های ۴، ۸، ۱۱)؛ بنابراین اگر این انبارها جزء انبار‌های گمرکی باشند، حداکثر مدت مجاز نگهداری سه ماه است و تناژ‌های مانده قابل توجه نشان می‌دهد که ممکن است زمان توقف آنها از این مدت گذشته باشد و صاحب کالا در تخلیه و ترخیص اقدام نکرده باشد که در این صورت کالا‌ها باید مشمول مقررات متروکه شوند بنابراین سوال این است که چرا این کالا‌ها به‌موقع متروکه اعلام نشده و در خصوص آنها تعیین تکلیف نشده است.
همچنین کالاهایی مانند روغن آفتابگردان، روغن سویا، و برنج که جزء کالاهای اساسی، فاسدشدنی (روغن) و احتمالاً دارای هزینه اضافی نگهداری هستند که براساس ماده ۱۹ دستورالعمل تخلیه، این کالا‌ها بنا به تشخیص مدیریت منطقه باید به صورت حمل یکسره از منطقه خارج می‌شدند تا هزینه انبارداری کاهش و سرعت ترخیص افزایش یابد.
وجود تناژ مانده بالا برای این اقلام (مانند ۷,۹۳۷ تن روغن آفتابگردان) نشان می‌دهد که یا تشخیص مدیر منطقه بر حمل یکسره نبوده، یا این مقررات به درستی اجرا نشده است و کالا در مخازن یا انبارها باقی مانده است. ازسویی دیگر، شائبه ورود اموال تملیکی به این موارد از عدم اجرای بموقع ماده ۲۴ قانون امور گمرکی ناشی می‌شود چراکه اگر مهلت توقف سه ماهه در انبار‌های گمرکی (ماده ۲۴) گذشته باشد و کالا ترخیص نشده باشد، باید به عنوان کالای متروکه تلقی شود.
البته پس از متروکه شدن، کالا باید به سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی واگذار شود تا این سازمان برای فروش، اعاده یا انهدام آن اقدام کند بنابراین وجود تناژ مانده بالا وسپری شدن مهلت قانونی آنها این شائبه را ایجاد می‌کند که یا سازمان گمرک منطقه ویژه در اعلام متروکه شدن کالا‌ها تأخیر داشته است یا پس از اعلام متروکه، انتقال فیزیکی یا انتقال مالکیت کالا‌ها به سازمان اموال تملیکی با تعلل صورت گرفته است.
حتی ممکن است حجم زیادی از این کالاهای مانده در حال حاضر در اختیار سازمان اموال تملیکی باشد، اما هنوز در انبار‌های گمرکی یا مخازن منطقه ویژه نگهداری می‌شوند و فرآیند تعیین تکلیف نهایی آنها با تأخیر مواجه شده است.
