روایت‌شناسی و تحلیل ادبی عاشورا منتشر شد/صید مرغ سنگ‌خوار در بازار نشر
به گزارش خبرنگار فرهنگی تابناک، کتاب «صید مرغ سنگ‌خوار؛ روایت و روایت‌شناسی تراژدی عاشورا» نوشته امیر خداوردی به‌تازگی توسط نشر برج منتشر و راهی بازار نشر شده است.
امیر خداوردی نویسنده این‌کتاب، متولد ۱۳۵۹ و دانش آموخته رشته‌های فقه و اصول و ادبیات فارسی است که رمان‌های «آمین می‌آورم»، «آلوت» و «جنون خدایان» را در کارنامه دارد. کتاب «آفتاب‌گرفتگی» درباره فراز و فرودهای رمان و مذهب در ایران هم از دیگر آثار اوست.
مولف «صید مرغ سنگ‌خوار» در این‌کتاب تلاش کرده با استفاده از نقد ادبی، پاسخ ۲ سوال را بدهد؛ این‌که انسان مومن، چرا و چگونه در جهانی که دست خداست، به عاقبتی دردناک دچار می‌شود؟ به گفته این‌نویسنده، کتاب مورد اشاره، دربرگیرنده تحلیل ادبی واقعه عاشورا است. نام کتاب را هم از جمله‌ای از امام حسین (ع) گرفته که پیش از ورود به میدان جنگ و شهادت، خطاب به دخترش فرمود: «لو ترک القطا لیلا لنام» (اگر مرگ سنگ‌خوار را شبی به حال خود می‌گذاشتند، خوابیده بود.)
خداوردی می‌گوید «صید مرغ سنگ‌خوار» بناست رابطه انسان و مبدا متعال را از زاویه نقد ادبی بررسی کند. به همین‌دلیل به بازخوانی واقعه‌ای می‌پردازد که منزلتی مذهبی و قدسی دارد و نمونه‌ای از به‌آغوش کشیدن چیزی از مجرای جهان هستی است که با وجود تمام سختی‌ها و شرارت‌ها، به اراده مبدا متعال رخ می‌دهد. این‌مولف معتقد است کتابش را می‌توان، بوطیقای ایمان در جهان خدا نامگذاری کرد؛ چون ابعاد فاجعه‌ای را واکاوی می‌کند که بر انسان مومن علی‌رغم ایمانش آوار شده است.
نویسنده «صید مرغ سنگ‌خوار»، متن کتاب را به‌صورتی ترکیبی نوشته و ابتدا بخشی از تاریخ عاشورا را با زبان ادبی و استفاده از مقاتل و منابع، روایت می‌کند. سپس همراه با این‌روایت، مشغول نقد و بررسی و تحلیل می‌شود.
کتاب پیش‌رو، ۳ فصل اصلی دارد که به این‌ترتیب‌اند: «پرده یکم: پیش از واقعه»، «پرده دوم: واقعه» و «پرده سوم: پس از واقعه».
پرده یکم، دربرگیرنده ۱۰ باب است که از این‌قرارند:
باب یکم: پیش‌گویی واقعه، باب دوم: دعوت به ماجرا، باب سوم: ملاقات با پیر فرزانه، باب چهارم: دوستان و دشمنان، باب پنجم: خیانت، باب ششم: عبور از نخستین آستانه، باب هفتم: جاده شکست‌ها، باب هشتم: نقص قهرمان تراژدی، باب نهم: راهیابی به ژرف‌ترین غار، باب دهم: شکم نهنگ.
فصل یا پرده دوم کتاب هم ۱۰ باب را شامل می‌شود که به این‌ترتیب هستند:
باب یکم: طلب و اراده، باب دوم: عقل و جهل، باب سوم: موقعیت حسین، باب چهارم: شام آخر، باب پنجم: بازگشتن به عدل طبیعی، باب ششم: زبان و اندیشه، باب هفتم: فردیت و آزادگی، باب هشتم: اسطوره، تراژدی و حماسه، باب نهم: شهید، باب دهم: عدل انسانی.
پرده سوم هم ۳ باب با عناوین «باب یکم: تجدید حیات»، «باب دوم: کاتارسیس» و «باب سوم: پیروزی» دارد.
در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:
اما فلسفه کشته‌شدن حسین چیست؟ جالب آن است که حسین را با عیسی قیاس نمی‌کنند، بلکه کشته‌شدن او را یادآور کشته‌شدن یحیی‌بن‌زکریا می‌دانند. حسین نه خداست و نه پسر خدا، بنابراین کشته‌شدن او از این‌جهت مانند کشته‌شدن هر انسان دیگری است، و از این‌حیث، نه‌تنها حسین، بلکه علی‌بن‌ابی‌طالب و پیغمبر اسلام همگی انسان‌اند و چون دیگر انسان‌ها روزی می‌میرند و از این‌جهان می‌روند.
شیخ صدوق در عیون اخبارالرضا روایت می‌کند که به علی‌بن‌موسی‌الرضا گفتند: گروهی از مردم کوفه می‌پندارند که حسین‌بن‌علی کشته نشده، بلکه خداوند کسی از دشمنان حسین را شبیه حسین کرد و ایشان او را بکشتند و خدا حسین را به آسمان بالا برد، همان‌گونه که با عیسی‌بن‌مریم کرد، و ایشان به این‌آیه احتجاج می‌کنند که «ولن یجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا» یعنی: خدا کافران را بر مومنین سلطه نداد. علی‌بن‌الحسین گفت: «دروغ می‌گویند و به خدا سوگند که حسین را کشتند و از حسین بهتر را که علی امیر مومنان بود کشتند، اما مقصود از این‌آیه آن است که خدا برای کافران بر مومنین حجت نداده است.»
در نتیجه، برخلاف مصلوب‌شدن عیسی که باید برای آن به دنبال فلسفه و دلیلی موجه بود، درباره کشته‌شدن حسین محتاج دلیل و فلسفه ویژه‌ای نیستم؛ او به ظلم و ستم کشته شد و البته خداوند مانع از کشته‌شدن او نشد؛ یا بگو او به فرمان خدا از بیعت با یزید اجتناب کرد و به فرمان خدا این راه را طی کرد و یکی از ثمرات این‌کار آن بود که پس از حسین خلافت به سلطنت دنیوی معنا شد و دیگر ریاستی بر دین نداشت.
این‌کتاب با ۲۱۶ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۲۵۵ هزار تومان منتشر شده است.
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.