رواج تجارت پریشان در خانواده های ایرانی؛ همه چیز به یک مو بند است

در آرایشگاه‌های شیک تهران و شهرستانها، زنانی هستند که موهای بلندشان را با قیمتی گاه پایین و  گاه گزاف می‌فروشند. در گذشته ها پریشانی را در وصف گیسو به کار می بردند و حالا تجارت این پریشانی رواج یافته است.

به گزارش سرویس اجتماعی تابناک، اینجا، مو فقط یک چیز اضافی نیست؛ برای بعضی‌ها نان شب است، برای بعضی دیگر نشانهٔ زیبایی.

تجارت موی طبیعی به عنوان یک صنعت چند میلیارد دلاری در جهان، عمدتاً بر پایه خرید موی زنان و تبدیل آن به محصولات زیبایی مانند کلاه‌گیس، اکستنشن و پروتز مو شکل گرفته است.

 در جهان، هند رتبه اول صادرات موی طبیعی (بیش از ۹۰% سهم بازار جهانی) را دارد. چین، ویتنام، برمه، بنگلادش، موهای آسیایی با قیمت مناسب تولید می کنند. در اروپای شرقی (اوکراین، روسیه، مولداوی): موهای بلوند و روشن با قیمت بالا فروخته می شود. وارد کننده های اصلی مو نیز شامل آمریکا، ایتالیا، فرانسه، ژاپن، کره و امارات متحده عربی می شوند.

در یکی از محله های کم برخوردار ، زنی حدود ۴۰ ساله توضیح میدهد: «دخترم ۱۲ سالشه، موهاش رو ۳ میلیون فروختیم. میدونم کمه، ولی پول اجاره رو نداشتیم.» اینجا، موی بلند دختران گاهی تبدیل به تنها دارایی میشود که میتوانند بفروشند.

چرخهٔ ناآشکار خرید و فروش

خریداران مو معمولاً در فضای مجازی یا آرایشگاههای خاص فعالیت می کنند. یک خریدار در تهران می گوید: «موی بالای ۵۰ سانتیمتر و سالم می خریم، قیمت هم بستگی به کیفیت داره.» اما این قیمتها همیشه ناعادلانه است. مویی که از یک زن در مشهد با ۲ میلیون تومان خریداری میشود، ممکن است در شمال تهران به ۲۰ تا ۴۰میلیون تومان فروخته شود.

برای یک دختر نوجوان در حاشیهٔ شهر، موی بلندش ممکن است تنها دارایی باشد که می‌تواند بفروشد. خریداران معمولاً قیمت را خیلی پایین می‌آورند: "موی کوتاه؟ ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومان. موی بلند؟ شاید ۳ میلیون." اما همین موها وقتی به سالن‌های لوکس می‌رسند، ده‌ها برابر گران‌تر می‌شوند. حتی به بالای ۵۰ میلیون تومان و عددهای بالاتر هم می رسد. 

بیماران سرطانی یا مشتریان ثروتمند؟

بعضی‌ها می‌گویند این موها برای بیماران سرطانی است، اما بیشترشان راهی بازار اکستنشن و زیبایی می‌شوند؛ جایی که پول بیشتری در آن جریان دارد.

بسیاری از خریداران ادعا می کنند موها برای بیماران تحت شیمی درمانی استفاده می شود. اما یک آرایشگر اعتراف می کند: «۹۰ درصد مشتریانم زنان متمولی هستند که می خواهند موهایشان پرپشت تر به نظر برسد.»

وضعیت مردان در این بازار

اگرچه خرید و فروش موی مردان چندان در ایران هنوز مرسوم نیست، اما تقاضا برای پروتز مو در حال افزایش است. 

موی زنان همیشه خریدار داشته، اما این روزها تقاضا برای موی مردان هم در حال افزایش است. مردانی که موهایشان ریخته، گاهی حاضرند میلیون‌ها تومان برای یک پروتز طبیعی هزینه کنند. 

در این میان دلالان این تجارت، سراغ مردان مو بلند هم می روند. همین چند روز پیش فیلمی از یک مرد موبلند در آرایشگاه منتشر شد که می گفت قرار است موی بلندش را به قیمت هفتاد میلیون تومان بفروشد. هرچند می گفت که پول برای پاس کردن چک لازم دارد، اما آنسان نشان نمی داد که وضعیت مالی بدی داشته باشد.

فروش موی کودکان؟!

آیا این تجارت همیشه تاریک است؟ نه لزوماً. در بعضی کشورها، فروش مو یک شغل قانونی است و مثلا در هندوستان زنان روستایی با فروش موهایشان درآمدی کسب می‌کنند. مشکل جایی شروع می‌شود که کودکان بی‌خبر وارد این چرخه می‌شوند یا وقتی که دلالان از ناآگاهی مردم سوءاستفاده می‌کنند.

فروش موی کودکان زیر ۱۸ سال، غیرقانونی است، اما عملاً برخوردی صورت نمی‌گیرد و دختر بچه های کوچک، شاید بیش از سایرین در این تجارت به کار گرفته می شوند.

رضا شفاخواه، وکیل پایه یک دادگستری، تأکید می‌کند که این عمل نه تنها خلاف شأن انسانی است، بلکه بر اساس قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، باطل محسوب می‌شود. اما آیا این قوانین به تنهایی می‌توانند مانع از ادامه این تجارت شوند

مسائل بهداشتی نگران کننده

موهای جمع آوری شده در آرایشگاهها معمولاً بدون ضدعفونی مناسب فروخته میشوند. دکتر مریم حسینی، متخصص پوست هشدار میدهد: «استفاده از موهای آلوده میتواند باعث انتقال شپش، قارچ و حتی هپاتیت شود.»

در این میان ایجاد مراکز رسمی خرید مو با قیمتهای منصفانه، آموزش به خانواده ها دربارهٔ ارزش واقعی مو، نظارت بهداشتی بر مراکز جمع آوری مو ومطالعه جامعه شناسانه روی این پدیده، از تاکیدات کاربران فضای مجازی در صفحات مرتبط است.

دغدغه اصلی

ظاهرا فروش مو به خودی خود مشکل نیست، آنچه نگران کننده است، شرایط ناعادلانه ای است که برخی را مجبور به این کار می کند. شاید وقت آن رسیده که به جای قضاوت افرادی که مو می فروشند، به فکر ایجاد شرایطی باشیم که کسی مجبور به فروش بخشی از بدنش برای تأمین هزینه های زندگی نباشد.

اما این را هم باید توجه کنیم که اساسا موی انسان، کالا نیست و تجارت موی طبیعی، ممکن است بازتابی از نابرابری اقتصادی و ضعف نظارتی باشد. از یک سو، دختربچه‌هایی هستند که ناخواسته موهایشان قربانی فقر خانواده می‌شود و از سوی دیگر، زنان و مردان ثروتمندی که برای پروتز مو میلیون‌ها تومان هزینه می‌کنند.