چرایی گریه بر امام حسین (ع) در کلام شیخ حسین انصاریان/شعیب پیامبر چگونه گریه می‌کرد؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی تابناک، یکی از کتاب‌های عاشورایی بازار نشر کشور، کتاب «آیین اشک و عزا در سوگ سیدالشهداء» یکی از مجموعه‌آثار شیخ‌حسین انصاریان است که توسط انتشارات دارالعرفان منتشر شده است. متن این‌کتاب برگرفته از سخنرانی‌های آیت‌الله انصاریان در محرم ۱۳۸۸ مسجد سیدعزیزالله تهران است.
یکی از موضوعاتی که شیخ‌حسین انصاریان در سال‌های گذشته در منابر خود در ماه محرم، به‌طور مشخص بر آن‌ها متمرکز شده، چرایی و منطق گریه و اشک بر سالار شهیدان است. بخشی از سخنرانی‌های محرم ۸۸ او نیز درباره همین‌موضوع است که فرازهایی از کتاب «آیین اشک و عزا» را به خود اختصاص داده است.
«علل و اسباب اشک انسان» یکی از عناوین کتاب پیش‌رو است که شیخ‌حسین در آن می‌گوید:
عالم آفرینش به‌گونه‌ای خلق شد که هر پدیده‌ای دارای علت و اسباب گوناگونی است. اشک و گریه انسان نیز از این‌قاعده مستثنا نیست و برای خود عللی دارد. خداوند در سوره مائده یکی از اسباب گریه را بیان کرد: «و چون آن‌چه را که بر پیامبر اسلام نازل شد بشنوند، دیدگان‌شان را می‌بینی که به‌سبب آن‌چه از حق شناخته‌اند لبریز از اشک می‌شود و می‌گویند پروردگارا! ایمان آوردیم، پس ما را در زمره گواهان [به حقانیت پیامبر و قرآن] بنویس.»
در ادامه همین‌بحث است که مترجم «کامل‌الزیارات» درباره «اشک عاشقانه حضرت شعیب (ع)» صحبت کرده و می‌گوید:
اشک و گریه عادی هیچ سودی برای انسان ندارد؛ اما دو نوع اشک و گریه از پر ارزش‌ترین گوهرهای عالم آفرینش به شمار می‌روند: یکی گریه برای پروردگار و دیگری گریه بر مصائب حضرت سیدالشهدا (ع) و دیگر معصومین.
گریه برای پروردگار، برای هر فردی مفهوم خاصی دارد؛ گریه انسان گنهکار، گریه خوف و ترس از عذاب الهی است. اما گریه عاشقان، گریه شوق است. یکی از این‌عاشقان حضرت شعیب (ع) است. مرحوم ملا احمد نراقی نقل می‌کند: آن‌حضرت برای شوق رسیدن به لقای الهی، آن‌چنان گریست که دیدگانش آسیب دید و بینایی خود را از دست داد. بعد از مدتی خداوند متعال قوه بینایی را به او بازگرداند. سپس او چنان گریه کرد که دوباره از شدت گریه کور شد و خداوند بار دیگر او را بینا کرد. این‌عمل سه‌مرتبه تکرار شد. بعد از مرتبه سوم پروردگار به حضرت شعیب (ع) فرمود: «به تو ضمانت خواهم داد که در روز قیامت رستگار شده و وارد بهشت شوی، دیگر این‌گونه گریه نکن.» حضرت در پاسخ فرمود: «پروردگارا! خودت می‌دانی من کاری به بهشت و جهنم ندارم؛ من عاشق تو ام و فقط به عشق رسیدن به تو می‌گریم.»
این‌خطیب قدیم تهران و شهرهای مختلف کشور، در فراز «ارزش اشک و عزا بر مصائب اهل بیت (ع)» این‌کتاب می‌گوید:
معاویه بن وهب از امام صادق (ع) نقل کرده است: هر بی‌تابی و گریه‌ای ناخوشایند است جز بی‌تابی و گریه بر حسین (ع).
محمد بن مسلم می‌گوید: از حضرت امام صادق (ع) شنیدم که می‌فرمودند: بی‌تردید حسین بن علی (ع) نزد پروردگارش به لشگرگاهش و آنان که با او در آنجا فرود آمدند نظر می‌کند و به زائرانش توجه می‌کند و او به ایشان و نام‌هایشان و نام‌های پدران و به‌درجات و مراتب‌شان نزد خدا بیش از شناخت افراد به فرزندانشان آشنایی دارد و به‌یقین او کسی را که برایش می‌گرید می‌بیند و برای وی طلب آمرزش می‌کند و از پدرانش می‌خواهد که برای او درخواست مغفرت کنند.
شیخ‌حسین، در بخش «خبر غیبی حضرت زینب (س) درباره ساختن بارگاه برای سیدالشهدا (ع)» از کتاب هم می‌گوید:
یکی دیگر از اخبار غیبی حضرت زینب (س) در کاخ شام و در برابر یزید بود. حضرت به یزید فرمود: «تو با حکومت ظاهری که در دست داری، بر اساس هوا و هوس [برادر و خاندانم را به شهادت رساندی] تا آنجایی که ممکن بود به ما ظلم و ستم کردی. اما بدان حکومت تو زمان زیادی طول نمی‌کشد و شیعیان تا روز قیامت تو را لعنت می‌کنند و از خداوند می‌خواهند تو را به بدترین عذاب دچار کند. اما در مقابل، شیعیان تا روز قیامت ما را به نیکویی یاد می‌کنند و ما را واسطه فیض الهی قرار می‌دهند.»
«ثمره بذل جان حسین (ع) و اشک شیعیان» یکی دیگر از فرازهای مربوط به گریه در کتاب «آیین اشک و عزا» است که شیخ‌حسین انصاریان در آن می‌گوید:
بذل در لغت به‌معنای «هدیه یک‌طرفه» است که از طرف مقابل چیزی نمی‌خواهد. حضرت امام صادق (ع) در مورد جد بزرگوارش می‌گوید: و بذل مهجته فیک! / در عوض خداوند متعال نیز برای تطهیر قلوب انسان‌ها، چشم‌های آنان را به چشمه اشک مبدل کرد تا در عزای سیدالشهدا (ع) بگریند و دل‌های خود را پاک و مطهر کنند. با توجه به این‌توضیحات می‌توان گفت پاکی قلوب شیعیان و ارادتمندان حضرت، مدیون بذل جان سیدالشهدا (ع) به خداست.
یکی دیگر از فرازهای مرتبط با مساله اشک و گریه در کتاب مورد اشاره، «اشک و عزاداری بر سیدالشهدا (ع) برای یاری حضرت زهرا (س)» است که در آن می‌خوانیم:
شیعیان و موالیان حضرت سیدالشهدا (ع) در تمام اعصار، به ویژه عصر کنونی از لشکر یزید لعنت‌الله برائت و دوری می‌جویند و قاتلان حضرت سیدالشهدا (ع) و فرزندان و اصحاب ایشان را لعنت می‌کنند. اگر آنان صدای مظلومانه «هل من ناصر ینصرنی» را می‌شنیدند، با تمام وجود به کمک حضرت می‌رفتند و در این‌راه از جان و مال و خانواده خود به راحتی می‌گذشتند.
این‌شیعیان با اشک خود برای حضرت سیدالشهدا (ع) مصداق کسانی می‌شوند که براساس روایت حضرت امام صادق (ع) جزو یاری‌کنندگان حضرت زهرا (س) به شمار می‌روند.
روزی حضرت امام صادق (ع) به ابابصیر فرمود: آیا دوست دارید حضرت زهرا (س) را یاری کنید، پس اگر برای حضرت سیدالشهدا (ع) اشک بریزید، گویا حضرت زهرا (س) را یاری کردید.»
چنان‌که در زیارت شهدای کربلا به این‌مطلب اشاره شده است:
السلام علیکم یا انصار فاطمه (ع) سیده نساءالعالمین
***
صادق وفایی
تابناک را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.