مذاکرات ایران و آمریکا به ایستگاه پنجم رسید؛ چرا این دور متفاوت است؟
«ویتکاف» در گفت‌وگویی که روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت از شبکه‌ای‌بی‌سی پخش شد، گفت دونالد ترامپ تمام سیگنال‌های لازم برای حل‌وفصل این مناقشه از طریق گفت‌و‌گو را به تهران فرستاده، «اما از سوی دیگر، ما یک خط قرمز بسیار بسیار روشن داریم و آن غنی‌سازی است. ما حتی یک درصد از ظرفیت غنی‌سازی را هم نمی‌توانیم بپذیریم».
به گزارش سرویس بین الملل تابناک، اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت خارجه ایران روز چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت، با اشاره به پیشنهاد مطرح‌شده از سوی عمان و رایزنی‌های این کشور برای برگزاری دور دیگری از مذاکرات ایران-آمریکا در روز جمعه در شهر رم پایتخت ایتالیا، از موافقت جمهوری اسلامی ایران با این پیشنهاد خبر داد.
بقایی تصریح کرد: هیأت مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران در پیگیری حقوق و منافع عالیه ملت ایران برای بهره‌مندی از انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز، به شمول غنی‌سازی، و رفع تحریم‌های ظالمانه، مصمم و ثابت‌قدم بوده و از هیچ کوشش و ابتکاری در این زمینه فروگذار نمی‌کند.
پیش از این، بدر البوسعیدی وزیر خارجه عمان اعلام کرده بود: دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا روز جمعه ۲۳ ماه مه جاری (دوم خرداد ماه) در رم برگزار خواهد شد.
این در حالی بود که عباس عراقچی وزیر خارجه ایران صبح روز چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت، در حاشیه مراسم گرامیداشت شهید امیرعبداللهیان در جمع خبرنگاران درباره وضعیت مذاکرات با آمریکا گفته بود: پاسخ درخواست‌های غیرمنطقی را قبلاً دادیم و این صحبت‌های غیرمعمول کمکی به گفت‌و‌گو‌ها نمی‌کند. موضع ما کاملاً روشن است غنی سازی چه با توافق چه بی توافق ادامه می‌یابد، اما اگر طرف‌ها مایلند نسبت به برنامه صلح آمیز ایران شفافیت وجود داشته باشد ما آماده هستیم، اما در مقابل، درباره رفع تحریم‌ها هم که ظالمانه به دلیل ادعا‌ها درباره برنامه هسته‌ای ما مطرح کردند بردارند.
وی افزوده بود: اگر بیشتر از این تقاضا‌هایی داشته باشند و بخواهند از مواردی که حق ماست محروم کنند جایی برای پذیرش ندارد.
وزیر امور خارجه بیان کرده بود: در حال بررسی هستیم که دور بعدی مذاکرات را شرکت کنیم یا نه. در مقابل زیاده خواهی‌ها در پشت میز مذاکره مقابله می‌کنیم، اما هیچگاه هم دیپلماسی را ترک نکرده‌ایم. هنوز داریم بررسی می‌کنیم که در آن تاریخ و در آن محل می‌تواند مذاکرات سودمندی شکل بگیرد یا خیر.
سایه ادعا‌های مقامات آمریکایی بر مذاکرات دور پنجم
مذاکرات ایران و آمریکا در حالی وارد ایستگاه پنجم خود می‌شود که اظهارات «استیو ویتکاف» نماینده دولت ترامپ در این مذاکرات و «مارکو روبیو» وزیر امور خارجه آمریکا و مشاور امنیت ملی موقت کاخ سفید فضای حاکم بر روند مذاکرات را متشنج کرده تا جایی که ایران برای حضور در دور پنجم مذاکرات تردید داشت.
«ویتکاف» در گفت‌وگویی که روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت از شبکه‌ای‌بی‌سی پخش شد، گفت دونالد ترامپ تمام سیگنال‌های لازم برای حل‌وفصل این مناقشه از طریق گفت‌و‌گو را به تهران فرستاده، «اما از سوی دیگر، ما یک خط قرمز بسیار بسیار روشن داریم و آن غنی‌سازی است. ما حتی یک درصد از ظرفیت غنی‌سازی را هم نمی‌توانیم بپذیریم».
نماینده ویژه ترامپ با این حال در ادامه افزود «ما پیشنهادی به ایرانی‌ها داده‌ایم که فکر می‌کنیم برخی از این مسائل را، بدون بی‌احترامی به آنها، پوشش می‌دهد».
ویتکاف در بخش دیگری از اظهارات جدید خود با اشاره به اینکه «غنی‌سازی زمینه‌ساز ساخت سلاح می‌شود» و «همه‌چیز از توافقی آغاز می‌شود که شامل غنی‌سازی نباشد»، تأکید کرد «راه‌های فراوانی وجود دارد که ما بتوانیم در این مذاکرات به اهداف خود برسیم».
از طرف دیگر «مارکو روبیو» عصر سه‌شنبه ۳۰ اردیبهشت در جلسه استماع کنگره آمریکا با تکرار ادعای «ویتکاف» گفت: «امیدوارم مذاکرات ادامه پیدا کند، زیرا راه جایگزین جالب نخواهد بود. امیدوارم بتوانیم با ایران به توافق برسیم، اما مدل‌های برنامه هسته‌ای بسیاری وجود دارد که ایرانیان می‌توانند از آن استفاده کنند. گزینه پیش روی ایران این است که اورانیوم غنی شده مورد نیاز برای راکتور‌های خود را وارد کند.»
روبیو مدعی شد: «اگر آنها غنی‌سازی اورانیوم خود را حفظ کنند، می‌توانند سطح غنی‌سازی خود را افزایش دهند. ۹۰ درصد برنامه غنی‌سازی، رسیدن به سطح ۳.۶۷ است، پس از آن، برنامه غنی‌سازی می‌تواند تسلیحاتی شود. مشکل ما این است که ایرانیان خواستار حفظ برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود هستند.»
وزیر خارجه آمریکا همچنین گفت: «ایرانیان برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود را وقار و غرور ملی خود می‌دانند. اما به باور ما، غنی‌سازی اورانیوم برای آنها یک عامل بازدارنده است. زیرا ایران را به کشوری در مرز هسته‌ای شدن تبدیل می‌کند و باعث می‌شود آنها غیرقابل دستیابی باشند. این مسئله، چالش اصلی کنونی ماست.»
روبیو با بیان اینکه رسیدن به توافق با ایران، آسان نخواهد بود، ادعا کرد: «برخی از کشور‌ها از توانایی ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای، ابراز نگرانی کرده و آن را خطری وجودی می‌دانند. پایه مذاکره ما با ایرانیان، برچیده شدن برنامه غنی‌سازی اورانیوم آنهاست. امیدواریم با نشان دادن راهی برای دستیابی به توسعه، رونق و صلح و حفظ برنامه هسته‌ای صلح آمیز (مدل اماراتی) بتوانیم آنها را برای رسیدن به توافق مشتاق کنیم. اما آنها حق رسیدن به سلاح هسته‌ای نخواهند داشت.».
اما اظهارات اخیر «ویتکاف» و «روبیو» در شرایطی بیان می‌شود که آمریکا اعلام کرده متن مکتوبی به ایران ارائه داده است. این اولین بار است که در خلال مذاکرات، آمریکا پیشنهادی مکتوب به ایران ارائه داده است.
در پاسخ به ادعا‌های طرف آمریکایی مبنی بر اینکه هیچ حقی برای غنی سازی اورانیوم از سوی ایران را در توافق احتمالی نمی‌پذیرد، روز سه شنبه ۳۰ اردیبهشت، آیت الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب تأکید کردند: «طرف آمریکایی که در این مذاکراتِ غیرمستقیم وارد صحبت می‌شوند، گفت‌و‌گو می‌کنند، سعی کنند یاوه‌گویی نکنند. اینکه بگویند ما به ایران اجازه غنی‌سازی نمی‌دهیم، این غلط زیادی است. کسی منتظر اجازه این و آن نیست. جمهوری اسلامی سیاستی دارد، روشی دارد، سیاست خودش را تعقیب می‌کند.»
آمادگی ایتالیا برای میزبانی دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا
آنتونیو تاجانی، وزیر خارجه ایتالیا در پیامی در شبکه اجتماعی «ایکس» از آمادگی این کشور برای میزبانی از مذاکرات آتی آمریکا و ایران بر مسئله هسته‌ای تهران خبر داد.
تاجانی در ایکس نوشت: برای دریافت به‌روزرسانی درباره مذاکرات هسته‌ای، با رافائل گروسی (مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) تماس تلفنی داشتم. ما تحولات مربوط به مذاکرات بین آمریکا و ایران را با دقت زیاد دنبال می‌کنیم و اعتقاد داریم که مسئله هسته‌ای ایران باید از طریق گفتمان حل شود.
وی افزود: (در این مکالمه) بر حمایت کامل ایتالیا از فعالیت‌های آژانس و بر تمایل‌مان برای میزبانی دوباره از مذاکرات آتی در رم، تاکید کردم.
پلن B ایران به ادعای رویترز
رویترز به نقل از سه منبع ایرانی اعلام کرد که با توجه به اینکه اختلافات سر «خطوط قرمز» طرفین در مذاکرات هسته‌ای تهران و واشنگتن، روند مذاکرات را متزلزل کرده است، ایران احتمالاً به عنوان «پلن B» به سراغ چین و روسیه خواهد رفت.
رویترز به نقل از این سه منبع مدعی شد: پلن B این است که راهبرد پیش از آغاز مذاکرات ادامه پیدا کند. ایران از تشدید تنش خودداری خواهد کرد و آماده دفاع از خود است.»
آنها اضافه کرده‌اند که «این راهبرد همچنین شامل تقویت روابط با متحدانی همچون روسیه و چین است.»
رویترز به نقل از دو مقام ایرانی و یک دیپلمات اروپایی اضافه کرد که تهران از انتقال تمام ذخایر اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالای خود به خارج از ایران و مذاکره درباره برنامه موشکی خود، خودداری می‌کند.
وِندی شرمن، معاون سیاسی اسبق وزارت خارجه آمریکا که هدایت تیم مذاکره‌کننده این کشور را در مذاکرات منجر به توافق سال ۲۰۱۵ را برعهده داشت، می‌گوید که «متقاعد کردن تهران به برچیدن برنامه هسته‌ای و کنار گذاشتن برنامه غنی‌سازی غیر ممکن است.»
در مجموع مذاکرات در حالی دور پنجم خود را در رم ایتالیا دنبال خواهد کرد که سرنوشت موضوع غنی سازی ایران در آن مشخص خواهد شد. اگرچه آمریکا بر غنی سازی صفر ایران تاکید دارد ولی برخی ناظران این مساله را مطالبه حداکثری آمریکا می‌دانند.
«لورا روزِن»، خبرنگار مطرح حوزه سیاست خارجی آمریکا- که اولین خبر درباره شروع مذاکرات ایران و آمریکا را پیش از شروع آن در عمان مطرح کرده بود- در پیامی در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: روبیو به اختلاف نظر درباره غنی‌سازی اذعان دارد، اما تا جایی که من شنیده‌ام، توافقی که اجازه غنی‌سازی بدهد را هم رد نمی‌کند.
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.