دلایل آتش بس ترامپ با انصارالله یمن؛ توافق پایدار یا آغاز دوباره جنگ؟

بعد از اینکه اواخر شامگاه گذشته ترامپ از توقف حملات این کشور به یمن خبر داد، مقامات یمنی و جنبش انصارالله ضمن تاکید بر ادامه حمایت یمن از نوار غزه اعلام کردند که درخواست آتش بس از سوی آمریکا بود نه یمن.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا شامگاه سه‌شنبه در جریان دیدار با مارک کارنی نخست‌وزیر کانادا بیان کرد: شب گذشته (دوشنبه) حوثی‌ها (انصارالله یمن) اعلام کردند که دیگر نمی‌خواهند بجنگند و این خبر خوبی است. فوراً حملات هوایی در یمن را متوقف خواهیم کرد. من حرف حوثی‌ها (ارتش یمن) را می‌پذیرم که حملات خود را متوقف خواهند کرد و ما تصمیم گرفتیم فوراً بمباران خود را متوقف کنیم. آنها دیگر نمی‌خواهند بجنگند و گفته‌اند که دیگر کشتی‌ها را منفجر نخواهند کرد.

در این راستا، یک مقام وزارت دفاع آمریکا روز سه شنبه به «سی ان ان» اعلام کرده بود که به ارتش کشورش دستور داده شده است تا حملات علیه ارتش یمن را متوقف کنند.

بر اساس اعلام این شبکه تلویزیونی، اظهارات ترامپ (در خصوص توقف حملات به ارتش یمن) پس از انبوهی از فعالیت‌های دیپلماتیک در روز‌های اخیر بین ایالات متحده، عمان و یمنی‌ها روی داد.

این اقدام ترامپ در حالی بود که پایگاه خبری «آکسیوس» در شبکه اجتماعی ایکس به نقل از یک مقام ارشد صهیونیستی نوشته بود: ایالات متحده، اسرائیل را پیشتر از تصمیمش جهت آتش‌بس با حوثی‌ها مطلع نکرد.

این مقام ارشد صهیونیستی به این رسانه گفته بود: ما هیچ چیز درباره تصمیم ترامپ نمی‌دانستیم. ترامپ ما را غافلگیر کرد.

توافق آتش بس میان انصارالله یمن و دولت آمریکا در حالی است که نیرو‌های یمنی در خلال همین مذاکرات، فرودگاه بن گورین اسرائیل را با موشک مورد هدف قرار دادند.

بعد از حمله موشکی یمن طی روز یکشنبه به فرودگاه بن گوریون، ده‌ها شرکت هواپیمایی خارجی در ۲۴ ساعت گذشته پرواز‌های خود را لغو کرده‌اند.

در خصوص این حمله، روزنامه‌های اسرائیلی از جمله «معاریو» و «یسرائیل هیوم» با اذعان به گسترش حملات انصارالله یمن، تأکید کردند که این گروه موفق شده نماد‌های حیاتی «حاکمیت اسرائیل» را هدف قرار دهد، مسیر‌های کشتیرانی را مختل و تل‌آویو را از جهان خارج منزوی کند.

روزنامه «معاریف» اسرائیل در این باره نوشت: آنچه در حمله اخیر حوثی‌های یمن بی‌سابقه بود، نه فقط بستن فرودگاه بن‌گوریون برای دو ساعت، بلکه هدف قرار دادن یکی از نماد‌های اصلی حاکمیت اسرائیل و تلاش برای منزوی کردن اسرائیل از جهان بیرون بود.

در این گزارش آمده است: نیرو‌های حوثی بیش از یک سال و نیم است که مسیر‌های کشتیرانی اسرائیل را مختل کرده‌اند و مانع از ورود کشتی‌های تجاری به بندر «ایلات» و سایر بنادر ما شده‌اند.

«معاریو» افزود: تمرکز حملات حوثی‌های یمن در ماه‌های اخیر بر بندر‌های حیفا و اشدود و همچنین سکو‌های انرژی در عسقلان بوده است.

به گفته این روزنامه، در یکی از موارد، یک پهپاد حوثی‌ها در نزدیکی پل اطراف مرکز انرژی سقوط کرده و فقط چند متر با ایجاد خسارت گسترده فاصله داشته است.

از سوی دیگر، روزنامه «اسرائیل هیوم» نیز با استناد به ارزیابی‌های نهاد‌های امنیتی اسرائیل گزارش داد که احتمالاً انصارالله روز یکشنبه یک موشک از نوع جدید به سوی فرودگاه بن‌گوریون شلیک کرده است.

این روزنامه همچنین اعلام کرد که با وجود حملات آمریکا به یمن، انصارالله همچنان در حال توسعه پهپاد‌ها و موشک‌های جدید است.

از سوی دیگر، پایگاه اقتصادی "کالکالیست" اسرائیل، اعتراف کرد که ده‌ها شرکت هواپیمایی خارجی طی ۲۴ ساعت گذشته پرواز‌های خود به اسرائیل را به خاطر حمله انصارالله لغو کرده‌اند.

این گزارش افزوده است که برخی از شرکت‌های هواپیمایی خارجی نیز اعلام کرده‌اند: به حالت تعلیق نگه داشتن پرواز‌های خود به اسرائیل را ادامه خواهند داد.

کالکالیست نوشت: هنوز مشخص نیست که چه زمانی شرکت‌های هواپیمایی خارجی پرواز‌های خود به اسرائیل را از سر خواهند گرفت.

انصارالله: توافق آتش‌بس با آمریکا شامل رژیم صهیونیستی نمی‌شود

بعد از اینکه ترامپ، از توقف حملات این کشور به یمن خبر داد، مقامات یمنی و جنبش انصارالله ضمن تاکید بر ادامه حمایت حمایت یمن از نوار غزه اعلام کردند که درخواست آتش بس از سوی آمریکا بود نه یمن.

خبرگزاری رویترز به نقل از یکی از رهبران جنبش انصارالله یمن گزارش داد که توافق آتش بس با واشنگتن شامل هیچگونه مذاکره مستقیم با مقامات آمریکایی نبود.

وی همچنین تأکید کرد که توافق آتش‌بس حاصل‌شده با آمریکا صرفاً شامل توقف حمله به ناوگان دریایی آمریکا بوده و هیچ‌گونه تعهد یا توافقی درباره رژیم صهیونیستی در آن وجود ندارد.

این رهبر انصارالله تاکید کرد که عمان، مسئول میانجیگری در آتش بس و توقف هدف قرار دادن کشتی‌های آمریکایی توسط یمن بود.

دلایل آتش بس

بعد از اینکه اواخر شامگاه گذشته ترامپ از توقف حملات این کشور به یمن خبر داد، مقامات یمنی و جنبش انصارالله ضمن تاکید بر ادامه حمایت یمن از نوار غزه اعلام کردند که درخواست آتش بس از سوی آمریکا بود نه یمن.

خبرگزاری رویترز به نقل از یکی از رهبران جنبش انصارالله یمن گزارش داد که توافق آتش‌بس با واشنگتن شامل هیچ‌گونه مذاکره مستقیم با مقامات آمریکایی نبود.

محمد طاهر انعم، مشاور شورای عالی سیاسی یمن در خصوص دلایل آتش بس گفته است: ترس از هدف قرار گرفتن دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا توسط نیرو‌های مسلح یمن در سفر وی به عربستان و امارات به دلیل جنایت‌های جنگی زیاد وی در یمن و قتل غیرنظامیان با موشک‌های آمریکا، عامل تعیین‌کننده و اصلی است که باعث شد آمریکایی‌ها اخیرا با عمانی‌ها تماس برقرار کرده و از آنها بخواهند برای توقف جنگ و آتش‌بس با هیئت یمنی صحبت کنند.

وی به المسیره گفت: انگیزه اصلی برای اعلام آتش‌بس از سمت آمریکا ترسی است که در ذهن ترامپ نسبت به سفر آتی وی وجود دارد. یمنی‌ها در هدف قرار دادن وی و هواپیمایش در صورت نزدیک شدن به مسیر موشک‌ها و پهپاد‌های یمن در منطقه تردید نخواهند کرد.

وی به اظهارات «مهدی المشاط» رئیس شورای عالی سیاسی یمن استناد کرد که گفته بود وی تنها یک پیام برای آمریکایی‌ها ارسال کرده و آن این است که سفر ترامپ به عربستان و امارات امن نخواهد بود.

انعم گفت: ترامپ در ابتدای تجاوز علیه یمن فکر می‌کرد یمنی‌ها تسلیم می‌شوند، اما وقتی دید آنها همچنان به حملات خود علیه ناو‌ها و جنگنده‌ها و اراضی اشغالی ادامه می‌دهند، غافلگیر شد.

وی درباره ضمانت‌ها درباره ادامه آتش‌بس گفت: این یک آتش‌بس موقت است. آمریکایی‌ها خواهان ازسرگیری جنگ با نیرو‌های مسلح یمن نیستند. سیاست آمریکا تسلیم فشار‌های لابی صهیونیستی است.

وی پیش‌بینی کرد که درگیری بین دولت آمریکا که خواهان مشارکت مجدد در جنگ یمن نیست و لابی صهیونیستی که برای وادار کردن نیرو‌های آمریکایی به حمایت از رژیم صهیونیستی تلاش می‌کند، رخ بدهد.

وی درباره ادعا‌های ترامپ مبنی بر اینکه یمن خواهان آتش‌بس شده، گفت: داستان آمریکا با شلیک نخستین موشک یمنی به اراضی اشغالی و با حملات آتی و کوبنده علیه رژیم صهیونیستی از بین خواهد رفت. حملات آتی به جهان و مردم آمریکا می‌فهماند که ترامپ دروغ می‌گوید. کشتی‌های آمریکایی در اصل هدف نبودند بلکه به دلیل حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی و تجاوز علیه یمن در لیست اهداف قرار گرفتند. منع کشتیرانی رژیم صهیونیستی و کشتی‌های عازم بنادر اراضی اشغالی ادامه خواهد داشت.

انعم گفت: یمن تحریم‌هایی را علیه کشتی‌های وابسته به شرکت‌های آمریکایی از ۱۷ مه به عنوان پاسخ به تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه یمن اعمال خواهد کرد. تحریم در برابر تحریم. اکنون آتش‌بس در برابر آتش‌بس است.

وی تأکید کرد: ترامپ می‌خواست نخستین سفرش به منطقه به عربستان و امارات باشد. این گرفتاری بزرگی است چراکه می‌داند موشک‌های یمن به هر نقطه‌ای در عربستان و امارات می‌رسند و در هدف قرار دادن هواپیمای ترامپ تردید نخواهند کرد.

انعم گفت: ترامپ بین دو گزینه قرار گرفت که یکی از دیگری بدتر بود. یا از خودش در سفر آتی محافظت کند و آتش‌بس را اعلام کند یا زندگی‌اش را در معرض خطر قرار دهد. ترامپ ترجیح داد از جانش محافظت کند و این برای صهیونیست‌ها شوکه‌کننده بود.

«صابر گل عنبری» کارشناس مسائل منطقه در خصوص دلایل آتش بس دولت ترامپ با انصارالله یمن می‌گوید: عوامل متعددی می‌تواند آمریکا را به توافق با حوثی‌ها برای توقف دو جانبه حملات سوق داده باشد، از سفر ترامپ به منطقه در هفته آینده گرفته تا هرینه‌های بالای حمله به یمن، افزایش ریسک حملات حوثی‌ها برای کشتی‌های تجاری آمریکا و نیروی دریایی آن در منطقه به ویژه پس از سقوط جنگنده F۱۸ بر روی عرش ناو هواپیمابر آمریکا.

وی می‌گوید:، اما فرضا اگر ضرورت زمانی ناشی از سفر ترامپ تنها عامل و پیشران او برای این توافق غیر منتظره بوده باشد و در ادامه در یکی دو هفته آتی جنگ غزه و به تبع آن حملات یمن به اسرائیل نیز متوقف نشود، می‌توان گفت که احتمالا توافق موقتی و چه بسا ترفند ترامپ صرفا برای تامین کامل سفر خود به منطقه باشد. 

به اعتقاد وی در این صورت احتمال از سرگیری حملات آمریکا به یمن پس از بازگشت او از منطقه وجود دارد؛ اما اگر در کنار عامل زمان عوامل دیگری همچون هزینه‌های سنگین حملات مستمر به یمن نیز در تصمیم‌گیری ترامپ نقش موثری ایفا کرده باشد، می‌توان انتظار داشت که توافق پایدار بماند.

گل عنبری معتقد است آتش بس صرفا توافقی آمریکایی یمنی است و شامل اسرائیل نمی‌شود. اعلام وزارت خارجه آمریکا مبنی بر این که توافق با حوثی‌ها فقط شامل توقف حملات به کشتی‌ها در دریای سرخ در مقابل توقف حملات آمریکاست، موید این احتمال است. در این حالت می‌توان گفت ترامپ اسرائیل را دور زده و صرفا توافقی دو جانبه با صنعا امضا کرده است که در این صورت، این اتفاق شکست بزرگی و خبر بدی برای نتانیاهو است. احتمال دوم این که این توافق به نوعی شامل توقف حملات حوثی‌ها به اسرائیل نیز و لو بعد از مدتی دیگر می‌شود که در این صورت، به احتمال زیاد با شمول توقف جنگ غزه خواهد بود؛ چون چنان که گفته شد، انصارالله یمن بعید است بدون پایان این جنگ حملات خود را به اسرائیل متوقف کند؛ حملاتی که از دیروز طبق اعلام آنها وارد فاز محاصره هوایی اسرائیل از طریق تداوم حملات به فرودگاه بن گوریون در واکنش به تصمیم دولت نتانیاهو برای گسترش حمله زمینی به نوار غزه شده است.

نقش ایران

نیویورک‌تایمز در گزارشی به نقل از مقامات ایرانی مدعی شد که تهران جنبش انصارالله یمن را نسبت به توقف حملات در دریای سرخ متقاعد کرده است.

این روزنامه می نویسد که ایران با هدف پیشبرد مذاکرات با آمریکا به منظور دستیابی به توافق بر سر برنامه هسته‌ای تهران، این اقدام را انجام داده است.

نیویورک‌تایمز به نقل از دو مقام ایران، یکی از وزارت خارجه و دیگری از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مدعی شد که تهران به عنوان بخشی از تلاش‌های عمان برای برقراری آتش‌بس میان آمریکا و یمن، «حوثی‌ها را متقاعد کرده است که حمله به کشتی‌های آمریکایی در دریای سرخ را متوقف کنند.»

سی‌ان‌ان به نقل از منابع آگاه اعلام کرد که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در غرب آسیا، در طول هفته گذشته با عمانی‌ها برای میانجی‌گری آتش‌بس بین آمریکا و یمن همکاری کرده است.

این منابع همچنین گفته‌اند که این آتش‌بس به معنای کمک به شتاب گرفتن مذاکرات ایران و آمریکا درباره برنامه هسته‌ای تهران است که ویتکاف، در این مذاکرات نیز نقش کلیدی ایفا می‌کند.

این در حالی است که «تمی بروس» سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا ارتباطی میان آتش‌بس با ارتش یمن و تعامل دیپلماتیک واشنگتن با تهران وجود دارد؟ گفت: این، نتیجه پویایی حوثی‌ها و سایر چیز‌هایی است که در حال آشکار شدن است. ما در حال حاضر نتایج چیز‌هایی را شاهد هستیم که هفته‌ها و ماه‌ها روی آنها کار شده و اکنون در حال به ثمر رسیدن هستند. همچنین، علاقه رئیس‌جمهور به مشارکت و تعهد شخصی او برای حل و فصل مسائل، آن چیزی است که باعث می‌شود کار‌ها سریع‌تر پیش بروند. هر کاری که دولت او انجام می‌دهد، به سرعت در حال پیشروی است.

در تنگنا قرار گرفتن اسرائیل

باراک راوید تحلیلگر امور سیاسی رسانه صهیونیستی واللا گفت: توافق ترامپ با حوثی‌ها به شدت نتانیاهو و رون درمر مشاور نزدیک به نتانیاهو را در تنگنا قرار داده است.

وی با اشاره به اینکه ترامپ رژیم صهیونیستی را با دست یابی به توافق درباره آتش بس با انصارالله یمن، دور زده است، در ادامه گفت: به نظر می‌رسد که توان اسرائیل برای تاثیرگذاری بر مذاکرات آمریکا و ایران برای دست یابی به توافق جدید هسته‌ای، تاکنون بسیار محدود بوده است.

پیش از این نیز، باراک راوید خبرنگار اسرائیلی و همچنین پایگاه خبری «آکسیوس» در شبکه اجتماعی ایکس به نقل از یک مقام ارشد صهیونیستی نوشته بودند: ایالات متحده، اسرائیل را پیشتر از تصمیمش جهت آتش‌بس با حوثی‌ها مطلع نکرد.

این مقام ارشد صهیونیستی به این خبرنگار گفت: ما هیچ چیز درباره تصمیم ترامپ نمی‌دانستیم. ترامپ ما را غافلگیر کرد.

اهداف ترامپ از تشدید حملات به یمن محقق شد؟

الجزیره در گزارشی و در پاسخ به این سوال که انگیزه‌های ترامپ از جنگ در یمن چه بود، نوشته است: ترامپ معتقد است که می‌تواند در مسائلی که جو بایدن رئیس جمهور پیشین آمریکا در حل و فصل آنها ناکام مانده، موفق باشد. وی در همین رابطه با ادعای حمایت از تجارت بین المللی و از بین بردن محور ایرانی اقدام به این حمله کرد، اما جانسون در گزارش خود می‌نویسد که رفتاری که ترامپ علیه تجارت بین‌الملل و مسیر‌های دریایی انجام داد، خطرناک‌تر بود.

جانسون معتقد است که دولت ترامپ با انجام این بازی تلاش داشت قدرت نظامی خود را به رخ بکشد و این پیام را به چین مخابره کند که به فکر اشغال تایوان نباشد، اما عملکرد ضعیف آن در یمن نتایج کاملاً معکوسی را به دنبال داشت.

«احیای بازدارندگی» که وزیر جنگ آمریکا به آن اذعان داشت، مفهوم اساسی در استراتژی آمریکا در یمن به شمار می‌رود؛ استراتژی که با چالش‌ها و مشکلات متعددی مواجه شده و راه برون رفتی در کوتاه مدت برای آن متصور نیست.

بر اساس این استراتژی، تا زمانی که جنگ یمن با از بین رفتن انصارالله به پایان نرسد، می‌توان گفت که بازدارندگی برای قدرتی بزرگ نظیر آمریکا در یک سرزمین وسیع مانند یمن فراهم شده است.

این در حالی است که دستیابی به این هدف جز در سایه جنگی ترکیبی کاملاً بعید به نظر می‌رسد. یک سال بعد از حملات آمریکا و انگلیس به اهداف وابسته به انصارالله یمن، ترامپ حجم عملیات نظامی خود را افزایش داده است. او مدعی است که می‌تواند در نبرد‌هایی که رئیس جمهور قبلی آمریکا در آن شکست خورده، موفق باشد.

دونالد ترامپ، علاوه بر یمن در عرصه بین المللی وارد درگیری‌های بسیار پیچیده‌ای شده و به نظر می‌رسد تمرکز خود را از دست داده است؛ تا جایی که حتی وزارت دفاع آمریکا نیز هیچ گزارش خلاصه‌ای از شرایط جنگی یمن به رسانه‌های آمریکایی نمی‌دهد. ترامپ از هر سو گرفتار هرج و مرجی است که خودش در پرونده‌های داخلی و خارجی ایجاد کرده و منتظر خبری خوش از یمن است تا بتواند به جنگ در این کشور پایان دهد.

بر اساس نوشته این نویسنده آمریکایی، در کشوری بسیار پیچیده مانند یمن و در برابر جریانی که تجربه زیادی در جنگ‌های ترکیبی دارند، خطرناک‌ترین اقدام که ترامپ می‌تواند انجام دهد، این است که اداره جنگ را به گروهی از افسران و دیوان سالاران بسپارد و تنها با تصور اینکه «موشک‌های بسیار خوبی» در اختیار دارد، دچار این توهم شود که اهداف جنگ به سرعت محقق خواهد شد.

به نوشته جانسون بایدن و تیم وی ماهیت چالش یمنی‌ها را بهتر درک کرده بودند. یمنی‌ها با سرعت ابزار‌های مبارزاتی بسیار ارزان و تأثیرگذاری را تولید می‌کنند که گرچه به اعتقاد نویسنده از نظر کیفی هم طراز تولیدات صنایع نظامی آمریکا نیست، اما برای تأثیرگذاری بر روند جنگ کافی به نظر می‌رسد. جیک سالیوان مشاور امنیت ملی دولت بایدن این موضوع را در ژانویه گذشته در برابر روزنامه نگاران مطرح کرده و گفت که ارتش در معادله‌ای بسیار بد قرار گرفته است که موشک‌های پیشرفته خود را برای انهدام پهپاد‌های نسبتاً ارزان قیمت استفاده می‌کند و بسیاری از پرتابه‌های هوشمند که ساخت آنها زمان زیادی طول می‌کشد را به این ترتیب از دست داده است.

آمریکایی‌ها قبل از روی کار آمدن دونالد ترامپ تلاش زیادی برای مهار توان نظامی انصارالله یمن به کار گرفته بودند. ژنرال بریندان مکلین در جریان کنفرانس نیروی دریایی آمریکا در منطقه ویرجینیا که برای بررسی اوضاع جنگ در دریای سرخ تشکیل شده بود، گفت که کشتی‌های آمریکایی در این مدت ۱۲۰ موشک از نوع SM۲ و ۸۰ موشک از نوع SM۶ و ۲۰ موشک از نوع SM۳ شلیک کرده است.

هزینه هر موشک SM۲ حدود ۲ میلیون دلار است، در حالی که هزینه هر موشک SM۶ که قادر به ساقط کردن موشک‌های بالستیک در فضا است، بالغ بر ۴ میلیون دلار است. همچنین هر موشک SM۳ که می‌تواند اهداف فضایی را مورد اصابت قرار دهد، بین ۹ تا ۲۸ میلیون دلار است.

کونستانین توروبین کارشناس مسائل نظامی در وبگاه «Military.com» با اشاره به این گزارش می‌گوید که اطلاعات دقیقی در خصوص هزینه‌های دولت بایدن در جنگ علیه انصارالله ارائه نشده است، اما با این آمار می‌توان گفت دست کم نیم میلیارد دلار برای شلیک این موشک‌ها شلیک شده است. این آمار اولیه، البته شامل موشک‌های گران قیمت هجومی از نوع توماهوک نمی‌شود.

استفاده از این موشک‌های هوشمند هزینه‌های میلیاردی را به آمریکا تحمیل کرده و آمادگی این کشور در اقیانوس هند و آرام را زیر سوال می‌برد. آن هم در مناطقی که از نظر وجود ذخایر طبیعی جزو بهترین مناطق هستند. چین به عنوان رقیب آمریکا برای تصدی رتبه اول قدرتمندترین کشور جهان تمایل دارد که دولت ترامپ آرامش خود را از طریق مانور‌های نظامی در یمن از دست بدهد.

الجزیره با اشاره به اوضاع تمسخرآمیز آمریکا در این جنگ می‌گوید ارتشی که در یک جنگ کوچک نمی‌تواند تجهیزات مورد نظر خود را تأمین کند، چگونه باعث نگرانی رقیب قدرتمند خود باشد که در اراضی خود مستقر است و کارخانجات و تجهیزات خاص خود را دارد.