چند نفر واجد شرایط رای دادن در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم هستند؟

به گزارش تابناک، در پی شهادت رئیس جمهور کشورمان در سانحه سقوط بالگرد، به فاصله کوتاهی از برگزاری انتخابات مجالس شورای اسلامی و خبرگان رهبری، فصل تازه‌ای از انتخابات در کشورمان شکل گرفت که وسعت بیشتری دارد؛ انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم.

از ساعت 8 صبح فردا، جمعه 8 تیرماه 1403، رای‌گیری انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم در حالی آغاز خواهد شد که انتظارها و پیگیری‌ها برای تعیین و اعلام آمار واجدین شرایط رای راه به جایی نبرده و جز اظهار نظر روز گذشته وزیر کشور، اطلاع خاصی در این باره در دست نیست.

″احمد وحیدی، وزیر کشور دولت سیزدهم در حاشیه جلسه هیات دولت - چهارشنبه ۶ تیر ۱۴۰۳: تعداد واجدین شرایط تقریبا به همان میزان انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی است. این تعداد ۶۱ میلیون و اندکی که امکان دارد چند ده هزار نفر به آن‌ها اضافه شود.″

تفاوت‌های انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم با انتخابات قبلی چیست؟

از جمله تفاوت‌های انتخابات ریاست جمهوری با دیگر انتخابات مثل انتخابات مجلس شورای اسلامی، افزایش شمار واجدین شرایط رای دادن در کشور است که به دلیل امکان حضور واجدین شرایط رای در خارج از کشور است که در انتخابات مجلس شورای اسلامی امکان حضور در انتخابات را ندارند.

 با این یادآوری، می‌بایست انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم را با دیگر انتخابات ریاست جمهوری در کشور مثایسه کنیم که آخرین بار در 28 خرداد سال 1400 برگزار شده و بر اساس اعلام رسمی مسئولان، شمار واجدین شرایط رای دادن در آن، 59 میلیون و 310 هزار و 307 نفر بود. 

چه کسانی می‌توانند در انتخابات ریاست جمهوری رای دهند؟

براساس قانون فعلی انتخابات، سن انتخاب کنندگان در روز اخذ رای باید ۱۸ سالِ تمام باشد؛ بر این اساس، کلیه متولدین روز 8 تیر ماه سال 1385 و قبل از آن می‌توانند با حضور در شعب اخذ رای، حضور خود در انتخابات را به ثبت رسانده و رای بدهند.

البته در سالهای نه چندان دور، حداقل سن رای دادن 16 سالِ تمام بوده اما سالهاست که قانون تغییر کرده و اکنون تنها آنهایی که 18 سالگی را به پایان رسانده‌اند، واجد شرایط رای دادن محسوب می‌شوند و در آمارهای ستاد انتخابات لحاظ شده و مقدمات حضورشان با تدابیری مانند در نظر گرفتن شعب کافی برای اخذ رای و چاپ تعرفه، فراهم می آید.

اما شمار واجدین شرایط رای دادن در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، چقدر است؟

بر این اساس، برای محاسبه شمار واجدین شرایط می‌بایست به سراغ آمارهای جمعیتی رفت اما از آنجایی که آمار ولادت ها به تفکیک ماه و البته روز در دسترس عموم قرار ندارد (و پیگیری‌های «تابناک» از سازمان ثبت احوال و همچنین مرکز آمار کشور، راه به جایی نبرده)، ناگزیر به استفاده از روش‌های آماری و استناد به آمارهای موجود هستیم که از جمله آنها، آماری است که اخیرا منتشر شده و در انتخابات مبنای عمل قرار گرفته است.

برآورد اول:

بروزترین و تازه ترین آمار موجود، آمار واجدین شرایط رای در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری سخن است که در 11 اسفندماه 1402 برگزار گردید و بر اساس آن، تعداد واجدین شرایط رای (یعنی متولدین 11 اسفند سال 1384 به قبل)، 61 میلیون و 172 هزار و 298 نفر اعلام گردید که شامل آقایان 30 میلیون و 945 هزار و 133 نفر و خانم‌ها 30 میلیون و 227 هزار و 165 نفر بود.

البته این آمار همان گونه که ذکر شد تنها تا یازدهم اسفندماه سال 1384 را شامل می شود، در حالی که در انتخابات پیش رو، افزون بر جمعیت فوق، متولدین محدوده 8 تیرماه 1385 تا 12 اسفند 1384 هم می‌توانند به شعب اخذ رای مراجعه کرده و رای خود را به صندوق بیاندازند. جمعیتی که عدد دقیق آن در دست نیست و می‌بایست در اطلاعیه های ستاد انتخابات کشور اعلام شود.

افزون بر این، از جمله تفاوت‌های انتخابات ریاست جمهوری با دیگر انتخابات‌ها در کشورمان، افزایش گستره رای دهندگان به ایرانیان ساکن دیگر کشورهاست که مطابق اعلام وزارت امور خارجه کشورمان در آخرین انتخابات ریاست جمهوری (سال 1400)، 3 میلیون و 500 هزار نفر را شامل می‌شد. جمعیتی بزرگ که برای اخذ آرا ایشان 234 شعبه اخذ رای در ۱۳۳ نمایندگی خارجی کشورمان دایر شده بود.

با احتساب این موضوع و با صرف نظر کردن از تعدادی که در این انتخابات واجد شرایط رای دادن خواهند بود و در انتخابات مجالس شورای اسلامی و خبرگان رهبری به سن رای دادن نرسیده بودند (افرادی که اصطلاحا «رای اولی» خوانده می‌شوند)، در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم، بالغ بر 64 میلیون و 670 هزار تن واجد شرایط رای دادن خواهند بود.

برآورد دوم:

یک راه دیگر برای برآورد شمار واجدین شرایط رای دادن در انتخابات پیش رو، استفاده از مدل ریاضی است، به این صورت که با تامل در آمار واجدین شرایط رای دادن در این انتخابات در ادوار گذشته، درخواهیم یافت که تقریبا در هر دوره رشد حدود 11 درصدی رقم خورده است. رشدی که با لحاظ آن، می بایست ریاست جمهوری چهاردهم با آمار مشمولانی نزدیک به 66 میلیون نفر برگزار شود.

این در حالی است که با شهادت رئیس جمهور، انتخابات ریاست جمهوری در موعدی زودتر برگزار می‌شود و لذا می‌بایست میزان رشد را به نسبت کاهش دوره ریاست جمهوری و تسریع در موعد برگزاری انتخابات، کاهش داد. بر این اساس و با لحاظ کردن رشد 8 درصدی، شمار واجدین شرایط رای در انتخابات پیش رو کمی بیش از 64 میلیون برآورد می‌شود.

 این در حالی است که اگر نرخ رشد را 9 درصد درنظر بگیریم، تقریبا شمار مشمولان با برآورد نخست برابر خواهد شد و قریب به 64.5 میلیون نفر مجاز به شرکت در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم و رای دادن به کاندیدای منتخبشان خواهند بود.