آمریکا در برابر ایران چه باید بکند؛ تغییر رژیم، فشار حداکثری، دیپلماسی؟

بین الملل تابناک: تنش ها میان ایران و آمریکا همچنان پابرجاست و ویروس کرونا که بسیاری از مسائل جهانی را تحت الشعاع قرار داد نیز نتوانست بر وضعیت تنش میان تهران و واشنگتن تاثیر عمده ای برجای گذارد.

در همین رابطه، مجله آمریکایی «نیوزویک» در مطلبی به این مساله پرداخته و نوشته آمریکا در برابر ایران سه راه‌حل پیش روی دارد که بهترین آن انتخاب دیپلماسی و خروج از خاورمیانه است.

از زمان شیوع ویروس کرونا در جهان، روابط تنش آلود آمریکا و ایران تغییری نداشته است. آمریکا مانع از این شده که وام بانک جهانی به ایران اختصاص داده شود و از سوی دیگر، کشتی‌های نظامی ایرانی در خلیج فارس تهاجمی‌تر شده‌اند و دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا بر طبل توئیت‌هایش می‌کوبد که به‌ گفته پنتاگون چیز جدیدی نیست.

اکنون سه راه پیش روی روابط ایران و آمریکا وجود دارد؛ نخست این‌که همسو با مقاله اریک ادلمن و ری تکیه در فارن افرز، آمریکا رویکرد تغییر رژیم در ایران را پیش بگیرد.

دومین راه این که کمپین «فشار حداکثری» را ادامه دهد و با نیروهای مرتبط با ایران در عراق، سوریه و دیگر نقاط زد و خورد کند. اخیراً اعلام شده دولت ترامپ سیستم های جدید پدافند هوایی در عراق را در پاسخ به حمله موشکی بالستیک تهران در ماه ژانویه نصب کرده که پروژه ای در این راستاست.

سومین راه، همان گزینه‌ای است که نیاز داریم: هرگونه تحرک درخصوص تغییر رژیم با حمایت آمریکا یا هرگونه مداخله نظامی کاملاً رد شود. دیپلماسی واقع‌گرایانه با محوریت مذاکراتی که هر دو طرف در آن امتیازات معنادار بدهند، جایگزین رویکرد فشار حداکثری بی‌نتیجه فعلی شود.

آمریکا باید از عراق، سوریه، یمن و دیگر درگیری‌های خاورمیانه که می‌تواند به افزایش نگرانی‌های منطقه‌ای و افزایش احتمال درگیری ناخواسته با ایران منتهی شود، کنار بکشد. همچنین به‌جای تهدید و اجبار، سیاست خارجی بر مبنای دیپلماسی را پیش بگیرد و به‌ جای برتری‌جویی، صلح را هدف خود قرار دهد.

گزینه تغییر رژیم هرگز نباید روی میز قرار می‌گرفت، با این حال سال‌های متمادی در گوشه و کنار ساختار حاکم در سیاست خارجی آمریکا محبوبیت داشته است. جان بولتون مشاور امنیت ملی اخراجی بی‌شرم‌ترین کسی بود که خواستار این تغییر رژیم بود. از سوی دیگر، مایک پامپئو وزیر امور خارجه آمریکا با این‌که اخیراً لفاظی‌های تندش را کاهش داده‌ است با این مفهوم بیگانه نیست.

تهاجم به خاک ایران مشابه جنگ عراق نخواهد بود و از هر نظر بدتر خواهد بود. خطر اصلی این نیست که تهران آمریکا را شکست دهد، بلکه خطر اصلی این است که به پرهزینه‌ترین و بزرگترین جنگی تبدیل شود که می‌تواند خون ما را بخشکاند. صادقانه بگویم، مقاله ری تکیه و ادلمن در فارن افرز خواستار تجاوز نظامی نیست، بلکه تأکید آن بر تغییر رژیم از طریق هرکاری است که می‌تواند دولت ایران را تضعیف و مخالفان آن را تقویت کند؛ از جمله عملیات‌ مخفیانه و تشدید کارزار فشار دولت ترامپ.

بنابراین رویکرد تغییر رژیم با تشدید گزینه دوم همراه است که وضع کنونی را حفظ می‌کند و درگیری‌هایی در سطح پایین را شامل می‌شود که به‌ قدری ناخوشایند نیستند که اعتراضات گسترده مردم آمریکا را در پی داشته باشند؛ اما منشأ ثابت تلفات، مخارج تأمین شده از طریق استقراض و آسیبی غیرضروری به امنیت آمریکا هستند.

تنها راه فاصله گرفتن از جنگ، اتخاذ رویکردی فعالانه به سوی صلح است. چنین کاری نیازمند درک این است که تحریم‌های سنگین اعمال شده تحت راهبرد فشار حداکثری در تغییر دادن موضع تهران شکست خورده است و به‌خصوص در برهه شیوع ویروس کرونا جامعه ایران را در نقطه تقابل با ما قرار داده است. همچنین این کار نیازمند ارزیابی مجدد اولویت‌های سیاست خارجی آمریکاست. پس از نزدیک به دو دهه درگیری در سطح منطقه که بیشتر ‌زیان داشته تا سود، زمان آن رسیده که این جنگ‌های طولانی و نسل به نسل، به‌ جای گسترش یافتن به ایران، کاملاً به پایان برسند.

در همین رابطه، وبگاه آمریکایی نشنال اینترست نیز در مطلبی عنوان کرد که آمریکا دو گزینه در برابر ایران دارد: یا جنگ و یا خروج از خاورمیانه.

این رسانه آمریکایی همچنین عنوان کرد که راهبرد فشار حداکثری ترامپ، بیشتر آمریکا را به جنگ با ایران نزدیک کرده است تا خروج از خاورمیانه که ترامپ وعده آن را داده بود.