چگونه ارکستر سمفونیک تهران به حضیض ذلت کشیده شد؟ / روحانی قربانی چرخه بی‌اخلاقی شد
ارکستر سمفونیک تهران به عنوان نماد موسیقی کلاسیک ایران با حواشی بی‌سابقه در موسیقی ایران و کم‌سابقه در تاریخ موسیقی جهان مواجه شد؛ حواشی که متاثر از یک چرخه بی‌اخلاقی است که حالا دامن یکی از عناصر این چرخه را گرفت و دور از انتظار نیست که این چرخه در آینده قربانیان تازه‌ای از میان عاملان شکل‌گیری‌اش داشته باشد و این وضع قطعاً به نفع نماد موسیقی ایران نیست.
به گزارش «تابناک»؛ «من از اینکه ارکستر سمفونی و ارکستر سمفونی موسیقی ملی به تعطیلی کشیده شده است، بسیار متأسفم و حتما این دولت در همین ماه‌های آینده این‌ها را احیا خواهد کرد؛ اگر چه ممکن است وزیر باز هم کارت زرد بگیرد» این موضع گیری حسن روحانی است که در قالب سخنرانی‌اش در شامگاه هجدهم دی ماه ۱۳۹۲ مطرح شد و چنین تصور می‌شد که این دو ارکستر در این دولت بر خلاف دولت احمدی نژاد شرایط مناسبی بیابد و یکی از نماد‌های موسیقی کشور، وضعیت آبرومندانه‌ای پیدا کند، اما نه تنها چنین نشد، بلکه اکنون به موقعیت وحشتناکی رسیده است.
بنیاد رودکی در روز‌های پیشین در اطلاعیه‌ای اعلام کرده بود: «با توجه به مشکلات پزشکی و به درخواست شهرداد روحانی، رهبر دائم ارکستر سمفونیک تهران، تازه‌ترین کنسرت این ارکستر به رهبری منوچهر صهبایی اجرا می‌شود.» و بدین سان کنسرت ارکستر سمفونیک تهران شامگاه پنجشنبه سوم بهمن آثاری منتخب از راخمانینف و آثاری از بتهوون با رهبری منوچهر صهبایی در تالار وحدت تهران اجرا کرد و این اجرا حواشی گسترده‌ای در پی داشت.
منوچهر صهبایی رهبر مهمان ارکستر سمفونیک تهران، قبل از شروع کنسرت ضمن انتقاد از عملیات عمرانی «پهنه رودکی» که به گفته او در رفت و آمد مخاطبان تاثیر منفی گذاشته توضیح داد: «من به هیچ عنوان قرار نبود در این کنسرت ارکستر سمفونیک تهران، به عنوان رهبر حضور داشته باشم، اما گویا رهبر ارکستر سمفونیک تهران به دلیل مشکلاتی که به وجود آمده بود، دو هفته پیش بدون اینکه با مسئولان بنیاد رودکی صحبتی کرده باشد، از ایران فرار کرده است! بنابراین اگر چیز دیگری همچون دلایل پزشکی و از این دست مسائل نوشته‌اند من قبول ندارم.»
بعد از این جملات صهبایی بود که یکی از تماشاگران سالن که با صدایی بلند اعلام کرد: «درست نیست شما پشت سر همکار خود چنین حرفی بزنید که فرار کرده است!» و صهبایی نیز در واکنش به این صحبت‌ها در اظهارنظری عجیب گفت: «مطرب باید بره دنبال جایی که مطربی‌اش رو بکنه!». این دیالوگ موجب شد برخی از مخاطبان دیگر در سالن نیز نسبت به اظهارات این تماشاگر واکنش نشان دهند و بدین ترتیب این اجرا به جنجالی‌ترین اجرای ارکستر سمفونیک تهران تبدیل شد.
پس از اجرای بخش اول و آنتراکت، گروه ارکستر بدون منوچهر صهبایی روی صحنه آمدند و این اتفاق ظاهراً پس از آن رخ داد که اعضای ارکستر در آنتراکت اعلام کرده‌اند حاضر نیستند بخش دوم را با رهبری صهبایی اجرا کنند. پس از این به روایتی حال صهبایی نامساعد شده و به روایتی دیگر قهر کرده و در نهایت گروه بدون حضور صهبایی روی صحنه حاضر شد و محمدرضا کریمی، کنسرت مایستر ارکستر سمفونیک تهران گفت: «متاسفانه در بخش اول کنسرت بی‌احترامی به آقای شهرداد روحانی شد که ما تصمیم گرفتیم برنامه را در قسمت دوم اجرا نکنیم.»
این اتفاق واکنش‌های شدیدی از سوی مخاطبان در پی داشت. گروهی از آن‌ها در محل استقرار ایستادند با صدای بلند نسبت به این تصمیم نوازندگان اعتراض و گروهی دیگر از این اقدام اعضای ارکستر دفاع و در این شرایط گروهی دیگر نیز اساساً سالن اجرا را ترک کردند. تلاش مسئولان بنیاد رودکی برای آرام کردن جو تقریباً بی‌حاصل بود، اما در نهایت با آرام‌تر شدن فضا، اعضای ارکستر به احترام مخاطبان، دو قطعه را بدون رهبر ارکستر اجرا کردند.
با وجود این وضعیت، کف اقدام مورد انتظار یعنی عودت هزینه بلیت ارکستر صورت نپذیرفت و طبق معمول همه واکنش‌ها به یک عذرخواهی خلاصه شد. در این بیانیه آمده است: «آقای شهرداد روحانی در تاریخ ۲۶ دی ماه، رسماً به بنیاد رودکی اعلام می‌کنند به دلیل بیماری و انجام امور درمانی امکان رهبری ارکستر سمفونیک تهران را در سوم و ششم بهمن ماه نداشته و ایشان با اطلاع بنیاد رودکی در مرخصی بودند. از سوی دیگر و به دلیل آن که اجرای ارکستر برنامه ریزی شده و تمرین‌های ارکستر و نیز اطلاع رسانی و بلیت فروشی انجام شده بود، مذاکرات لازم با آقای منوچهر صهبایی انجام شد تا به عنوان رهبر مهمان این اجرا را رهبری کنند و پس از توافق دو طرف، اجرای ارکستر به رهبری ایشان اطلاع رسانی شد.»
در ادامه این بیانیه در نقد ادبیات صهبایی تاکید شده است: «اظهارات آقای صهبایی به عنوان رهبر مهمان در ابتدای برنامه شب گذشته خارج از شرح فعالیت رهبر مهمان، افزون بر آن که زحمات نوازندگان گرانقدر ارکستر، جناب آقای روحانی و حتی خود ایشان را تحت الشعاع قرار داد، آزردگی عمیق مخاطبان ارکستر سمفونیک تهران را نیز موجب شد. بنیاد رودکی لازم می‌داند، از مخاطبان حاضر در سالن و کلیه علاقه‌مندان به ارکستر سمفونیک تهران عذرخواهی کند و با بررسی کامل موضوع، اقدامات لازم برای پیشگیری از تکرار آن را اتخاذ کند.»
با این حال باید در نظر داشت که این اتفاق یک چرخه بی‌اخلاقی است و در واقع روحانی خود در این چرخه بود، اکنون قربانی همین چرخه شد. وقتی رهبری اسفند ۹۴ در اعتراض به عدم پرداخت حقوق ارکستر تهران استعفا داد و از ایران رفت و البته استعفایش پذیرفته نشد، پای شهرداد روحانی به صحنه باز شد و او در نهایت در اردیبهشت ۹۵ در نامه‌ای به وزیر ارشاد علیه علی رهبری و عملکردش در ارکستر تهران موضع گرفت. در نهایت شهرداد روحانی در تابستان ۱۳۹۵ به عنوان رهبر ارکستر سمفونیک تهران انتخاب شد و دی ۹۶ با ارکستر تهران اجرا کرد و اکنون رهبر ارکستری که جای او روی صحنه رفت، درباره او همان گونه بدگویی کرد که او درباره رهبری بدگویی کرده بود؛ آیا چرخه را پایانی هست؟
کاش توی مدارس زنگ اخلاق داشتیمنسل بعدی را با این بی رنگی اخلاق که به طور فزاینده ای در رگ و پوست جامعه می خزد، دریابیم.
معلوم نیست تا کجا می تونیم با این معنویت به حاشیه رفته و اخلاق به قهقهرا کشیده شده، پیش بریم.
جای تاسفه