آیا می‌توانیم لغزش آهسته به سمت جنگ ایران و آمریکا را متوقف کنیم؟

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در گفت‌وگوی اخیر خود در انجمن آسیا در نیویورک، تیم B را (جان بولتون، مشاور امنیت ملی، نخست وزیر اسراییل، بنیامین نتانیاهو، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی و محمد بن زاید، پادشاه امارات متحده عربی) برای هل دادن ایالات متحده به سوی فاجعه به رغم وعده مبارزات انتخاباتی ترامپ، مبنی بر عدم درگیری در جنگ های پرهزینه خارجی، محکوم کرد. او همچنین برای مذاکره درباره توافقی بشردوستانه برای تبادل زندانیان پیشنهاد داد، اما ایالات متحده آن را رد کرد.

مایک پومپئو، معاون وزیر امور خارجه گزارش داد، به گروهی از رهبران جامعه ایرانی آمریکایی گفته: بهترین منافع ایالات متحده، مجموعه ای از رهبران غیر انقلابی در ایران است. در همین حال، وزارت امور خارجه ایالات متحده پایان معافیت تحریمی برای کشورهای وارد کننده نفت ایران را برای رساندن صادرات ایران به صفر، اعلام کرد.

ریچارد جانسون، یکی از متخصصان برجسته سابق وزارت امور خارجه در مورد مسائل هسته ای، گفته: آنها واقعا معتقدند که می توانند اقتصاد ایران را از هم پاشیده و وارد رکود کنند و اساسا ایرانیان را به زانو درآورند تا جایی که یا نزد ما آیند و خواهان مذاکره می شوند یا اساسا به سمت سقوط رژیم و اتفاقات بعد از آن می رویم.

دو هفته پس از آنکه دونالد ترامپ، سپاه پاسداران را سازمان تروریستی خارجی معرفی کرد، آیت الله علی خامنه ای رهبر ایران، سرلشکر حسین سلامی، فرمانده جدید سپاه پاسداران را منصوب کرد. شورای امنیت ملی ایران ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM) را سازمان تروریستی نامگذاری کرد و ایالات متحده را به عنوان حامی تروریسم نام نهاد و در مورد پیامدهای اعمال آمریکا برای صلح و امنیت در خاورمیانه هشدار داد.

در اوایل سال 2019، سرلشکر سلامی به اسرائیل هشدار داد، آغاز جنگ با ایران منجر به نابودی اسرائیل خواهد شد. با توجه به انتخاب نتانیاهو به عنوان نخست وزیر اسرائیل برای پنجمین بار روابط از پیش فاجعه بار اسرائیل-فلسطین به نظر با توجه به اجرایی شدن طرح صلح دولت ترامپ، برای منطقه وخامت بیشتری در پی خواهد داشت. علاوه بر این، تشدید تنش ها با ایران بسیار محتمل به نظر می رسد، زیرا بی بی همان شیطان روی شانه ترامپ است، و زمزمه های تحریک آمیز در گوش او می خواند.

با این حال، محتوای روند کنونی، یک گزینه روی میز است و چندین رویداد تاریخی سازنده بین ایران و آمریکا وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد؛

نخست؛ در اواخر دهه 1980، ایران از پیشنهاد ایالات متحده برای بهبود روابط ـ که توسط اعلامیۀ رئیس جمهور سابق جورج بوش که «حسن نیت، حسن نیت می آورد» نهادینه شد ـ استقبال کرد. در آن زمان، من به وسیله رئیس جمهور مرحوم هاشمی رفسنجانی به دنبال این موضوع بودم. ایران با حمایت نیروی قدس سپاه پاسداران، آزادی گروگان های آمریکایی و غربی در لبنان را تسهیل کرد، اما ایالات متحده با افزایش فشارها و خصومت ها پاسخ داد.

دوم، پس از حملات تروریستی 11 سپتامبر، ایالات متحده از ایران برای کمک به "جنگ علیه تروریسم" در افغانستان درخواست کرد. در عین حال، ایران تصمیم گرفت تا ایالات متحده را در تلاش برای شکست دادن طالبان در افغانستان یاری کند. در این زمان، نیروی قدس سپاه پاسداران نیز نقش مهمی در پیشبرد عملیات نظامی آمریکا برای حذف طالبان در سال 2001 داشت. در عوض، پرزیدنت جورج دبلیو بوش، ایران را یکی از اعضای "محور شرارت" نامید که از هر وجهی به آن نگاه کنیم شرم آور بود.

سوم، پس از اینکه ایالات متحده در سال 2003 به جنگ ویرانگر با عراق رفت، امریکا بار دیگر به کمک ایران برای مدیریت عراق پس از صدام نیاز داشت. تقریبا تمام گروه های شیعی مخالف اصلی دیکتاتوری صدام حسین در ایران اقامت داشتند. نیروی قدس سپاه پاسداران بازگشت آنها و همکاری با CENTCOM ایالات متحده را تسهیل کرد. این بار هم حسن نیت ایران در عراق پاسخ مثبتی را دریافت نکرد.

چهارم در اوایل ژانویه 2016، هنگامی که دو قایق نیروی دریایی ایالات متحده غیرقانونی وارد آبهای ایران شده و شانزده ملوان آمریکایی دستگیر شدند، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا با وزیر خارجه ایران جواد ظریف تماس گرفت و درخواست کمک فوری کرد. ملوانان پانزده ساعت بعد ایمن و سالم و بدون هیچ محاکمه ای آزاد شدند. من شخصا از وزیر ظریف پرسیدم: چگونه آنها را سریع آزاد ساختید؟ او پاسخ داد: "این کار به دلیل همکاری سپاه امکان پذیر شد." تصور کنید اگر امروز چنین حادثه ای رخ دهد چه خواهد شد؟!

این ها نمونه های تاریخی هستند که ایران با حسن نیت خود به ایالات متحده کمک کرده، در حالی که هرگز از طرف آمریکایی ها حسن نیتی ندیده است. نتيجه منفي افزايش جاري خصومت آمريكا با ايران اين است كه واشنگتن نمي تواند در آينده به پشتيباني لجستيك و استراتژيك ایران دسترسی داشته باشد.

در دو دهه گذشته، ارتش ایالات متحده، به عنوان قدرتمندترین نیروی نظامی در جهان، با شکست های تحقیرآمیز در خاورمیانه مواجه شده است. این کشور در حالی که در عملیات نظامی در لیبی، یمن و سوریه شرکت می کند، جنگ های خود را در افغانستان و عراق انجام می دهد، اما همه آنها با نتایج ملموس منفی همراه است؛ برای نمونه، پس از گذشت هجده سال از اشغال افغانستان، میلیاردها دلار کمک های ایالات متحده برای شکست طالبان بی نتیجه مانده است؛ در عوض، ایالات متحده پس از اینکه طالبان نیمی از این کشور را به کنترل خود آورده، در حال مذاکره با آنهاست.

ایالات متحده همچنین به طور کامل از جنگ عربستان در یمن حمایت کرد که بزرگترین فاجعه انسانی در جهان را منجر شده است. ترامپ بارها گفته است که ایالات متحده "احمقانه" 7 هزار میلیارد دلار در جنگ هایی مانند افغانستان و عراق صرف کرده است. در حال حاضر ارتش ایالات متحده در شرایط پر خطری در منطقه با ریسک های بالا برای رویارویی فعالیت می کند.

لازم به یادآوری است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس در مبارزه با تروریسم داعش حضور داشته اند. مقامات عراقی اغلب تایید کرده اند که بدون مشارکت ایران، دولت مرکزی در بغداد از هم می پاشید. فرماندهی نیروی هوایی عراق، حمید المالکی، گفته که ایران همچنان حامی شماره 1 عراق در مبارزه با تروریسم است و از نقش فعال جمهوری اسلامی در مبارزه با داعش قدردانی می کند؛ بنابراین، پیامد سوم منفی سیاست های ضد ایرانی ترامپ، تضعیف جنگ با داعش و القاعده است.

اگر ترامپ تصمیم به بسیج ارتش ایالات متحده علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس در یک درگیری نظامی داشته باشد، فاجعه جهانی رخ خواهد داد. اگر او این کار را بکند، خاورمیانه و شمال آفریقا زیر و رو خواهد شد. ایران به ده ها هزار تن از نظامیان جوان در سراسر منطقه دسترسی پیدا کرده که منجر به وضعیتی بسیار مرگ آور تر از افغانستان و عراق خواهد شد.

جیمی کارتر، رئیس جمهور سابق آمریکا، اخیرا اظهار داشت، "ایالات متحده تنها از 16 سال صلح در تاریخ 242 ساله خود برخوردار بوده است که این کشور را جنگ دوست ترین کشور در تاریخ جهان ساخته است. این امر به خاطر تمایل واشنگتن به اجبار دیگر کشورها برای اتخاذ اصول آمریکایی ماست." از زمان انقلاب اسلامی سال 1979، ایران و ایالات متحده بر اساس استراتژی" نه جنگ، نه صلح "عمل کرده اند. اما با راهبرد تقابلی کنونی دولت آمریکا در حال حاضر، گزینه" نه جنگ، نه صلح " به پایان می رسد.

علیرغم اختلاف نظر در مورد مسائل داخلی، ایرانیان برای مقاومت در برابر قلدری آمریکا، متحد خواهند شد و از تمامیت و استقلال خود دفاع خواهند کرد. هر سیاست اقتصادی، نظامی یا دیپلماتیک که قصد تحریم ایران را دارد، دیپلماسی و/ یا هماهنگی در مبارزه علیه داعش را متوقف خواهد کرد. مقامات مسئول بین المللی، آمریکایی و سیاستمداران منطقه ای باید با یکدیگر هماهنگ شوند تا یک جریان دیپلماتیک را تدوین کنند که گفت وگوی وسیع و تعامل با ایران را برای جلوگیری از جنگ احتمالی ترویج دهد.