تشدیدبحران کم آبی درایران
سال هاست که بحران کم آبی منطقه غرب آسیا وهمچنین ایران را با تهدیداتی مواجه کرده است.زمزمه های گوناگون از کارشناسان مربوطه نیز بسیار شنیده میشود وهشدار در مورد تشدید کم آبی به امری عادی مبدل شده اما چه تدابیری برای این بحران اندیشیده شده است؟
با توجه به آب وهوا ونوع اقلیم ایران کم آبی همواره از چالش های پیش روی ساکنان این سرزمین بوده اما با تشدید این بحران وهمچنین افزایش جمعیت وبه دنبال آن افزایش مصرف آب می طلبد متولیان امر اقدامات مهمی را دراین زمینه انجام دهند.از نشانه های وضعیت کم آبی وخشکسالی میتوان به خشک شدن دریاچه ها،رودها وتالاب ها،کاهش سطح آب های زیر زمینی،فرو نشست زمین،تخریب کیفیت آب،فرسایش خاک،بیابان زایی وطوفان های گرد وغبار وبسیاری خطرات دیگر که زیست انسان را تهدید میکند اشاره کرد.
همایش ها وکار گروه های مختلفی نیز طی این چند سال برای تببین عوامل وراهکارها برای مبارزه با خشکسالی تشکیل شده اما وضعیت امروز گواه این است که اقدامات عملی مطلوبی در این زمینه انجام نشده است.هیات وزیران نیز در جلسه اخیر خود که به ریاست دکتر روحانی برگزار شده با تشکیل کارگروه ملی سازگاری باکم آبی به منظور فراهم آوردن شرایط لازم برای سازگاری باکم آبی در مناطق مختلف کشور موافقت کرده اما باید منتظر ماند تا مشخص شود این کارگروه عملا تاثیر مثبتی بر روند مدیریت صحیح آب میگذارد یا مانند بسیاری دیگر از کارگروه ها صرفا جنبه ی رسانه ای دارد وتنها اقدامش تشکیل جلسه است؟!سازمان هواشناسی نیز بارش امسال در کشور را کمتر از نصف پارسال ارزیابی کرد!
این بدین معناست که اگر هرچه سریعتر تدابیر لازم برای این موضوع مبذول نگردد مخاطرات کم آبی میتواند تاثیر مخرب تری بر کشور بگذارد.این وضعیت باعث فشار بر معیشت بسیاری از کشاورزان شده وکسانی که تنها منبع درآمدشان کشت وفروش محصولات کشاورزیست آسیب زیادی از خشکسالی دیده وفقر نیز گریبان گیر آن هاشده وحمایت مطلوبی نیز از آنان به عمل نیامده است.از دیگر عوامل بسیار مهم دیگر فرسوده بودن سیستم آبیاری در کشور است به طوری که مشاهده میکنیم حتی درختان اطراف خیابان ها را شهرداری ها هنوز با شیوه غرق آبی آبیاری میکنند که این نوع آبیاری موجب هدر رفت واسراف شدید آب میشود.برخی از کشورهای همسایه ایران که خود درگیر کم آبی هستند توانسته اند با به کارگیری تکنولوژی های جدید و بروز کردن سیستم آبیاری خود مانند آبیاری قطره ای صرفه جویی لازم را در این زمینه انجام داده ومدیریت مطلوبی بر منابع آبی شان داشته باشند.
دکتر عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان نیز در همایش ملی دیپلماسی وفرصت های هیدروپلتیک در غرب آسیا که طی روزهای اخیر برگزار شده به امضای توافق با۱۱کشور در زمینه کشت فرا سرزمینی اشاره داشتند وازناهماهنگی نهادهای مربوط که باعث شده هیچ کدام از این توافقات به بهره برداری نرسد گلایه کردند.
این موضوع بیان گرآن است که حتی در زمینه فراسرزمینی اقدامات مهمی میتوان انجام داد اما عدم عزم کافی وکم کاری برخی نهاد ها ومسئولین باعث توقف این فرایند شده است که میطلبد مسئولین مربوطه به طور جدی این موضوع را تا به ثمر نشستن کامل آن دنبال کنند.صرفه جویی در مصرف آب نیز همواره مورد تذکر واقع شده و مردم باید به آن توجه داشته باشند اما اینکه ریشه ی اصلی بحران کم آبی را در مصرف خانوارها بدانیم نیز صحیح نیست زیرا طبق اعلام موارد مصرف بیشترین آب در بخش کشاورزی مصرف میشود.کارخانه ها و واحدهای صنعتی نیز از پرمصرف های این مایه حیات اند.از دیگر اقداماتی که میتوان برای مقابله با کم آبی انجام داد عبارت اند از:
۱-تدوین آیین نامه اجرایی ومدیریتی چگونگی مصرف آب
۲-حفاظت وبازیافت دربرنامه های بخش های مصرف
۳-آگاه سازی عمومی ومشارکت مردم دربرنامه ریزی ومدیریت آب
۴-توجه به عرضه وتقاضا درکل چرخه آبی کشور
۵-توجه دقیق به مدیریت جامع آب
۶_استفاده از روش های نوین آبیاری
۷-به کارگیری تجربه کشورهای موفق درزمینه ی کشاورزی
۸-تغییرالگوی کشت توسط کشاورزان و...
همه ی این ها نیازمند مدیریت جامع و قوی مسئولین مربوطه و همکاری مردم باآن هاست.منابع وتوانایی های داخلی نیز دراین زمینه مارا از دیگر کشورها تاحدود زیادی بی نیاز میکند وبااتکا به دانش وتکنولوژی داخلی وحمایت از کسانی که دراین زمینه فعالیت میکنند میتوان به سرعت پیشرفت لازم را مشاهده کرد.امید است با همت مردم ومسئولین هرچه زودتر شاهد مدیریت وکنترل این بحران جدی باشیم تا موجب ایجاد مشقت وزحمت برای وطنمان ومردم زحمت کش این دیار نشود.
*دانشجوی کارشناسی علوم سیاسی
