روابط پنهانی اسرائیل و شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج فارس دیگر یک راز نیست!

مصاحبه غافلگیرکننده ژنرال گادی ایزنکوت رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل و وبسایت عربستانی ایلاف در روز شانزدهم نوامبر، تنها چند روز قبل از چهلمین سالگرد سفر غیرمنتظره انور سادات، رئیس‌جمهور سابق مصر به بیت‌المقدس منتشر شد. با وجود این که مقایسه این دو حادثه سخت است، برخی اسرائیلی‌ها بین این دو حادثه شباهت‌هایی می‌بینند.

به گزارش «تابناک»؛ بن کاسپیت تحلیلگر اسرائیلی در مطلبی در المانیتور و با توجه به روند سریع نزدیک شدن رژیم اسرائیل و عربستان نوشته که وقتی سادات در سال 1977 بدون هیچ زمینه قبلی ناگهان اعلام کرد آمادگی دارد سوار بر هواپیما شده و در کنست اسرائیل سخنرانی کند، خاورمیانه و جهان را شوکه کرد. این اقدام وی به سازشی تاریخی میان اسرائیل و مصر منجر شد.

مصاحبه اخیر رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل با یک رسانه سعودی نیز بعد از اتفاقات اخیر در روابط دو طرف نشان دهنده این است که رابطه پنهانی اسرائیل و عربستان در حال علنی شدن است. هرچند فعلا هیچ سازش تاریخ‌سازی بین دو طرف متصور نیست، آتش شکلی از عادی‌سازی روابط بین طرف در حال روشن شدن است.

اقدامی که از سوی سادات سر زد بسیار اساسی‌تر بود. وی بعد از این که اعلام کرد، دعوتی رسمی برای سفر به اسرائیل دریافت کرده است، سوار بر هواپیمای خود شد و در فرودگاه بن گوریون مورد استقبال گرفت و روز بعد در کنست سخنرانی کرد و دو سال بعد پیمان سازش را به همراه نخست وزیر راستگرای اسرائیل، مناخیم بگین به امضا رساند.

موضوع در ابتدا بسیار بعید به نظر می‌رسید. هیچ کس در اسرائیل، سخنان غیرمنتظره رئیس جمهور مصر را باور نمی‌کرد. ژنرال مردخای گور، رئیس وقت ستاد مشترک ارتش اسرائیل، اظهار می‌داشت که سخنان سادات یک فریب است و وی از هواپیمای خود در اسرائیل پایین نخواهد آمد.

وی تصور می‌کرد که هواپیما به جای سادات حامل یاسر عرفات خواهد بود که اسرائیل در آن زمان از برقراری ارتباط با وی خودداری می‌کرد. عده‌ای دیگر ادعا می‌کردند که هواپیما حامل کماندوهای مصری خواهد بود که پس از فرود در فرودگاه بن‌گوریون، قصد کشتن مقامات اسرائیلی حاضر در مراسم استقبال را خواهند داشت.

آنها وضعیت روحی جدیدی که بر سادات مستولی شده بود را درک نمی‌کردند. سادات جدی بود و اسرائیلی‌ها هم خوش شانس بودند که نخست وزیری داشتند که سادات را جدی گرفت. سازش بین اسرائیل و مصر محقق شد و با وجود سردی روابط ناشی از نگاه مردم مصر، سازش بین مصر و اسرائیل در چهل سال گذشته پایدار باقی مانده است.

سازش تاریخی بین اسرائیل و عربستان سعودی قرار نیست به زودی محقق شود، ولی از سوی دیگر، اسرائیل عضو غیررسمی بلوکی است که شاهزاده محمد بن سلمان برای مقابله با ایران شکل داده است.

روابط پنهانی اسرائیل و شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج فارس دیگر یک راز نیست. بعد از انتشار مصاحبه ژنرال ایزنکوت و ایلاف، یک منبع مطلع اسرائیلی که خواسته نامش فاش نشود به ال‌مانیتور گفته که واضح است، روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی در بلندمدت علنی خواهد شد. این رابطه ممکن است مانند رابطه اسرائیل و مصر یعنی صلح کامل نباشد. رابطه اسرائیل و عربستان بیشتر شبیه رابطه اسرائیل و مراکش خواهد بود که ظاهر روابط محدود نگاه داشته خواهد شد ولی روابط غیررسمی گسترش بسیاری خواهد یافت.

داستان مصاحبه ایلاف با ژنرال ایزنکوت از چند ماه پیش شروع شد که درخواست طرف عربستانی برای مصاحبه به ژنرال رونن مانلیس سخنگوی ارتش اسرائیل ارائه شد. ژنرال مانلیس سه ماه منتظر ماند و نمی‌دانست به درخواست عربستانی‌ها چه پاسخی دهد. در ماه اکتبر، ژنرال ایزنکوت از کنفرانس رؤسای ستاد مشترک در واشنگتن برگشت. بنا به اظهار یک منبع آگاه و ناشناس، رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل پس از بازگشت از این سفر به ژنرال مانلیس گفته است: «باور نمی‌کنی. آن جا نشسته بودم و به سخنان ژنرالی سعودی گوش می‌دادم که به نمایندگی از رئیس ستاد ارتش این کشور سخنرانی می‌کرد. انگار خودم مشغول سخنرانی بودم. من با هر کلمه‌ای که او بر زبان آورد موافق بودم. انگار او داشت یادداشت من در ارزیابی شرایط منطقه را روخوانی می‌کرد».

سخنرانی ژنرال سعودی در خصوص وضعیت منطقه، نقش ایران و گسترش نفوذ این کشور در بغداد، دمشق، بیروت و مدیترانه بود. به همین سبب، ایزنکوت و مانلیس تصمیم گرفتند که برنامه مصاحبه با رسانه سعودی را پیش ببرند.

انتخاب وبسایت ایلاف برای مصاحبه با رئیس ستاد ارتش اسرائیل تصادفی نبود. مالک این وبسایت، عثمان العمیر روزنامه‌نگار برجسته سعودی است که پیش از این سردبیری الشرق الاوسط را بر عهده داشته است که خاندان پادشاهی سعودی مالکیت آن را در دست دارد.

اکنون روشن شده است که ایلاف یک خبرنگار سرشناس هم در اسرائیل دارد. مجدی حلبی از اقلیت دروزی که برای کانال یک تلویزیون اسرائیل کار می‌کند، برای ایلاف نیز کار می‌کند. وی به ال‌مانیتور گفته، در همه سال هایی که در تلویزیون اسرائیل مشغول به کار بوده، هیچ گاه شانس این را نداشته که در دفتر رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل حاضر شود، ولی نمایندگی رسانه سعودی ایلاف، این شانس را به وی داده است که در مهم‌ترین مقر نظامی اسرائیل حاضر شده و به مصاحبه با ژنرال ایزنکوت بپردازد.

پس از هماهنگی با عثمان العمیر در خصوص محتوای مصاحبه با رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل، و در شرایطی که سعد الحریری نخست وزیر لبنان مجبور شده بود از سمت خود استعفا دهد، افکار عمومی اعراب در مقابل داغ‌ترین مسأله این روزهای جهان عرب، یعنی آینده روابط اسرائیل و سعودی قرار گرفت. حتی در شرایطی که اسرائیلی‌ها تلاش دارند روابط خود با دو شاهزاده جوان عرب یعنی محمد بن سلمان سعودی و محمد بن زاید ابوظبی را بدون سر و صدا به پیش ببرند، مخاطبان اسرائیلی نیز با دقت به مصاحبه ایلاف و ژنرال ایزنکوت پرداختند.

اسرائیلی‌ها نیز اذعان دارند که مصاحبه با ایلاف را به دلیل نزدیکی آن به خاندان سعودی پذیرفته‌اند. یک منبع نظامی اسرائیلی به ال‌مانیتور گفته که «اسرائیل در این مصاحبه، نظرات خود در قابل مسائلی که برایش مهم است؛ یعنی ایران، سوریه، حزب‌الله و وضعیت در مرزهای اسرائیل با لبنان و سوریه را برای طرف سعودی بیان کرده است».

موقعیت بعدی که نشان خواهد داد، سعودی‌ها چه واکنشی به مواضع اسرائیل خواهند داشت، وضعیت شطرنج‌بازان اسرائیلی در مسابقاتی بین‌المللی است که قرار است در آینده نزدیک در ریاض برگزار شود. اگر به اسرائیلی‌ها اجازه شرکت در این مسابقات داده شود، یک گام دیگر در راه طولانی برقراری روابط بین دو طرف طی خواهد شد؛ روابطی که ظاهرا هنوز هیچ یک از طرفین نمی‌دانند تا کجا پیش خواهد رفت.