آموزش و پرورش به دلیل گستردگی، فراوانی، حساسیت و ظرافت بالای جامعه هدف، همیشه بصورت بالقوه مستعد آسیب، خطر و بحران میباشد. به همین علت نیازمند مدیریت به روز و هوشمند است که درصد ریسک آن را به حد صفر برساند وگرنه هر آن باید منتظر حوادث غیرقابل جبران باشیم.
یکی از مظاهر این هوشمندی پیش بینی و پیشگیری از حوادث است، اینجانب تجربه عملی و موفقی در پیشگیری از بحران در سطح کلان آموزش و پرورش دارم و آن اینکه در اوایل دولت یازدهم که بنده توفیق معاون رسانهای مرکز اطلاع رسانی به سرپرستی جناب کفاش را داشتم، یک روز در دفتر کار سرپرست وزارت آموزش و پرورش جناب آقای فانی، بنده هم همراه یکی از عزیزان خبرنگار برای مصاحبه اختصاصی حضور داشتم که به سرپرست روابط عمومی پیشنهاد -آموزش پیشگیری و اطفاء حریق برای تمامی عوامل اجرایی مدرسه -را دادم که اتفاقا فی المجلس پیشنهاد توسط سرپرست روابط عمومی با جناب فانی مطرح و مقبول افتاد و این پیشنهاد به صورت بخشنامه به تمامی استانها ابلاغ و در قالب ضمن خدمت، تمامی عوامل مدرسه تحت آموزش اطفاء حریق وپیشگیری از حوادثی از این دست قرار گرفتند و تا قبل از شروع فصل سرما این آموزشهای کاربردی عملیاتی، اجرایی و قشر عظیمی از همکاران تحت پوشش قرار گرفتند.
شاید یکی از عوامل موثر که در طول دولت یازدهم شاهد حادثه جدیی در این خصوص نبودیم. همین توانمندسازی عوامل مدرسه بود. -این حرکت قابل تقدیر سرپرست محترم وزارت آموزش و پرورش که نشان از توجه به نظرات کارشناسی توسط ایشان بود- نیاز امروز و فردای دستگاه تعلیم و تربیت است. ولاجرا برای رسیدن به قلههای موفقیت جلب مشارکت فکری معلمان اجتناب ناپذیر و حتمی مینماید.
و در این راستا تشکیل کمیته پیشگیری و مدیریت بحران (در ستاد، استانها، مناطق و حتی مدارس) در وزارت آموزش و پرورش پیشنهاد میگردد و ماموریت این کمیته متناسب با هر فصلی شناسایی علل و عوامل آسیبزا و اتخاذ تدابیر سفت و سخت برای مقابله با آن میباشد.
یکی از مطالبات بحق رهبری و ریاست جمهوری از آموزش و پرورش و دستگاهای مشابه ارائه آموزشهای مهارتی، توسعه فنی و حرفهای و تغییر سبک زندگی به منظور توانمندسازی و پایان دادن به آموزشهای صرف نظری و حافظه محور میباشد.
زمانی اهمیت توانمندسازی از طریق آموزش مهارتهای زندگی بیشتر خودنمایی میکند که در سالیان نه چندان دور در فقدان رسانههای اجتماعی (فضای مجازی)، در مدرسه و پیش چشمان دهها نفر کارشناس و متخصص علوم نظری و پایه و... دانش آموز به علت گیر کردن لقمه یا پاک کن در گلو دچار خفگی شده و از بین رفتند و این فقط به خاطر عدم آموزشهای خیلی مقدماتی در خصوص کمکهای اولیه بود.
الان هم وضع بر همین منوال است با نگاهی به کارنامه آموزشهای ضمن خدمت فرهنگیان شاید مشخص شود که به طور میانگین هر معلم بالای ۲۰ سال سابقه حداقل هزار ساعت دورههای مختلف نظری و عمومی دارد و اگر تدبیری اندیشیده و به نحوی برنامه ریزی شود که سرفصل هایی از این آموزشها به مهارتهای زندگی، کمکهای اولیه، اطفاء حریق و... اختصاص داده شود نه تنها از خیلی از حوادث و اتفاقات پیشگیری میگردد، بلکه شرایط زندگی بهتر برای معلم ودانش آموزان نیز فراهم میشود. و برای این آموزشها با حمایت دولت محترم میتوان از ظرفیتهای تخصصی سایر دستگاهها از قبیل وزارت بهداشت، هلال احمر، شهرداریها و... استفاده کرد. به امید آن روز انشاالله!
*کارشناس حوزه ستادی وزارت آموزش و پرورش