مصاف با تلويزيون‌هاي ماهواره‌اي
میان استفاده از برنامه‌های ماهواره و نیاز رسانه‌ای شهروندان، نسبت مستقیمی برقرار است كه برای تعیین سیاست‌های موثر، باید این نیازها مورد توجه قرار گیرد. مطابق گزارش بازوي پژوهشي مجلس، همچنان بخشی از نیاز رسانه‌ای مردم، از طریق شبكه‌هاي ماهواره اي تامین می شود.
قادر باستاني در آرمان نوشت:
اخيراً در شهرهاي مختلف، پلاكاردهايي نصب شده است كه مردم را متوجه خطرات ماهواره مي‌كند. در اين پلاكارها نوشته است كه خط مقدم دشمن، پشت بام شماست. دو سال بعد از رحلت حضرت امام(ره) بود كه هشدارها نسبت به ورود شبكه‌هاي تلويزيوني ماهواره‌اي مطرح شد. از آن زمان تاكنون، اقدامات بسياري براي تحذير شهروندان از نصب و استفاده ماهواره انجام پذيرفته است، اما بخش اعظم اين اقدامات، جنبه سلبي داشته‌اند و كمتر راهكار ايجابي ارائه شده است.
در ماده 104 قانون برنامه چهارم توسعه، سازمان صدا و سیما موظف شد، مقدمات دریافت و پردازش شبکه‌های ماهواره را در قالب شبکه‌های تلویزیونی فراهم آورد. چنين اقدامي، به‌رغم صرف بودجه‌هاي فراوان انجام نشد. در برنامه پنجم توسعه، دولت مكلف شد از تاسيس شبكه‌هاي ماهواره‌اي همسو حمايت كند، تا با شبكه‌هاي مضر رقابت كنند. دولت می‌توانست با حمایت از تاسیس شبکه‌های ماهواره‌ای همسو، بخشی از نیاز رسانه‌ای مردم را از این طریق تامین کند، اما چنين اقدامي هم صورت عمل به خود نديد.
دانشگاه‌ها و مراكز پژوهش فرهنگي، تاكنون تحقيقات زيادي درباره بررسی انگیزه شهروندان در استفاده از برنامه‌های ماهواره انجام داده و پيشنهادها و راهكارهايِ عملي جالبي پيش پاي مجريان نهاده‌اند. سبك زندگي برخی از خانواده‌ها، تغيير كرده و حالت پايدار پيدا نموده است. ضريب نفوذ اجتماعي رسانه ملي آسيب ديده و جايگزيني شبكه‌هاي ماهواره‌اي با شبكه‌هاي داخلي در خانواده‌ها، با روندنگران‌كننده‌اي افزايش يافته است.
میان استفاده از برنامه‌های ماهواره و نیاز رسانه‌ای شهروندان، نسبت مستقیمی برقرار است كه برای تعیین سیاست‌های موثر، باید این نیازها مورد توجه قرار گیرد. مطابق گزارش بازوي پژوهشي مجلس، همچنان بخشی از نیاز رسانه‌ای مردم، از طریق شبكه‌هاي ماهواره اي تامین می شود. اگرچه تا سال 1385، مطالعات حاکی از این بود که استفاده‌کنندگان ماهواره، در پی تامین نیاز سرگرمی هستند، اما اكنون نیازهای کسب خبر و تحلیل و تامین نیازهای فکری، باعث گرايش مردم به استفاده از اين شبكه‌ها شده است. سهل‌ترين راه براي مقابله با اين تهديد ملي، اختصاص‌دادن شبکه‌های موجود داخلي به آراء و دیدگاه‌های مختلف سیاسی و فکری درون نظام است.
شعار امسال به موضوع فرهنگ اختصاص دارد. اگر با همگرايي و هم‌انديشي، به دور از تعصبات گروهي و جناحي، در اين زمينه كاري صورت بگيرد، شرايط فعلي به نفع كشور تغيير خواهد كرد. در نتیجه اولین گام برای ساماندهی این حوزه، اتخاذ رویکرد مشخص در قبال ماهواره است، تا در ذیل آن، قانون مدنی برای این عرصه تنظیم شود. البته همان‌طور كه در گزارش مركز پژوهش هاي مجلس تاكيد شده، قانونگذاری جدید در این عرصه، مستلزم اجرای قوانین معطل‌مانده، مانند بند «ب» ماده 10 قانون برنامه پنجم است. همکاری همه اجزاي نظام، از جمله مجلس و دولت و ساير نهادهاي تصميم‌گيري كه خارج از اين دو حوزه فعاليت مي‌كنند، برای تهیه راهبرد مشخص، با هدف برون رفت از وضعیت كنوني در قبال شبکه‌های ماهواره‌ای اهمیت مضاعف دارد.
از ياد نبريم كه امروز رسانه‌ها به عنوان بازيگران اصلي فرايند جهاني شدن، آن هم نه به مثابه ابزار، بلكه به مثابه فرهنگ‌هايي مطرح و هويت‌هايي هماهنگ و هم‌شان دولت‌هاي ملي هستند و از حيث توانمندي و امكانات در شكل‌دهي به ماهيت جامعه انساني، حضور فعال دارند و معناي تازه‌اي از زندگي پديد مي‌آورند. در دنياي معاصر، شيوه زندگي، كار، تفريح و تعامل اجتماعي در اثر همين رسانه‌ها در حال تغييرند. نكند اين روندی را كه بيست سال است، در قبال ماهواره در پيش گرفته ايم، زماني تغيير دهيم كه ديگر فايده‌اي نداشته باشد. ما همه در قبال جامعه مسئوليم.
اخيراً در شهرهاي مختلف، پلاكاردهايي نصب شده است كه مردم را متوجه خطرات ماهواره مي‌كند. در اين پلاكارها نوشته است كه خط مقدم دشمن، پشت بام شماست. دو سال بعد از رحلت حضرت امام(ره) بود كه هشدارها نسبت به ورود شبكه‌هاي تلويزيوني ماهواره‌اي مطرح شد. از آن زمان تاكنون، اقدامات بسياري براي تحذير شهروندان از نصب و استفاده ماهواره انجام پذيرفته است، اما بخش اعظم اين اقدامات، جنبه سلبي داشته‌اند و كمتر راهكار ايجابي ارائه شده است.
در ماده 104 قانون برنامه چهارم توسعه، سازمان صدا و سیما موظف شد، مقدمات دریافت و پردازش شبکه‌های ماهواره را در قالب شبکه‌های تلویزیونی فراهم آورد. چنين اقدامي، به‌رغم صرف بودجه‌هاي فراوان انجام نشد. در برنامه پنجم توسعه، دولت مكلف شد از تاسيس شبكه‌هاي ماهواره‌اي همسو حمايت كند، تا با شبكه‌هاي مضر رقابت كنند. دولت می‌توانست با حمایت از تاسیس شبکه‌های ماهواره‌ای همسو، بخشی از نیاز رسانه‌ای مردم را از این طریق تامین کند، اما چنين اقدامي هم صورت عمل به خود نديد.
دانشگاه‌ها و مراكز پژوهش فرهنگي، تاكنون تحقيقات زيادي درباره بررسی انگیزه شهروندان در استفاده از برنامه‌های ماهواره انجام داده و پيشنهادها و راهكارهايِ عملي جالبي پيش پاي مجريان نهاده‌اند. سبك زندگي برخی از خانواده‌ها، تغيير كرده و حالت پايدار پيدا نموده است. ضريب نفوذ اجتماعي رسانه ملي آسيب ديده و جايگزيني شبكه‌هاي ماهواره‌اي با شبكه‌هاي داخلي در خانواده‌ها، با روندنگران‌كننده‌اي افزايش يافته است.
میان استفاده از برنامه‌های ماهواره و نیاز رسانه‌ای شهروندان، نسبت مستقیمی برقرار است كه برای تعیین سیاست‌های موثر، باید این نیازها مورد توجه قرار گیرد. مطابق گزارش بازوي پژوهشي مجلس، همچنان بخشی از نیاز رسانه‌ای مردم، از طریق شبكه‌هاي ماهواره اي تامین می شود. اگرچه تا سال 1385، مطالعات حاکی از این بود که استفاده‌کنندگان ماهواره، در پی تامین نیاز سرگرمی هستند، اما اكنون نیازهای کسب خبر و تحلیل و تامین نیازهای فکری، باعث گرايش مردم به استفاده از اين شبكه‌ها شده است. سهل‌ترين راه براي مقابله با اين تهديد ملي، اختصاص‌دادن شبکه‌های موجود داخلي به آراء و دیدگاه‌های مختلف سیاسی و فکری درون نظام است.
شعار امسال به موضوع فرهنگ اختصاص دارد. اگر با همگرايي و هم‌انديشي، به دور از تعصبات گروهي و جناحي، در اين زمينه كاري صورت بگيرد، شرايط فعلي به نفع كشور تغيير خواهد كرد. در نتیجه اولین گام برای ساماندهی این حوزه، اتخاذ رویکرد مشخص در قبال ماهواره است، تا در ذیل آن، قانون مدنی برای این عرصه تنظیم شود. البته همان‌طور كه در گزارش مركز پژوهش هاي مجلس تاكيد شده، قانونگذاری جدید در این عرصه، مستلزم اجرای قوانین معطل‌مانده، مانند بند «ب» ماده 10 قانون برنامه پنجم است. همکاری همه اجزاي نظام، از جمله مجلس و دولت و ساير نهادهاي تصميم‌گيري كه خارج از اين دو حوزه فعاليت مي‌كنند، برای تهیه راهبرد مشخص، با هدف برون رفت از وضعیت كنوني در قبال شبکه‌های ماهواره‌ای اهمیت مضاعف دارد.
از ياد نبريم كه امروز رسانه‌ها به عنوان بازيگران اصلي فرايند جهاني شدن، آن هم نه به مثابه ابزار، بلكه به مثابه فرهنگ‌هايي مطرح و هويت‌هايي هماهنگ و هم‌شان دولت‌هاي ملي هستند و از حيث توانمندي و امكانات در شكل‌دهي به ماهيت جامعه انساني، حضور فعال دارند و معناي تازه‌اي از زندگي پديد مي‌آورند. در دنياي معاصر، شيوه زندگي، كار، تفريح و تعامل اجتماعي در اثر همين رسانه‌ها در حال تغييرند. نكند اين روندی را كه بيست سال است، در قبال ماهواره در پيش گرفته ايم، زماني تغيير دهيم كه ديگر فايده‌اي نداشته باشد. ما همه در قبال جامعه مسئوليم.
