سه تهدیدی که دولت اردوغان را زمینگیر می‌کند

از زمان آغاز امواج انقلاب‌ها در کشورهای عربی منطقه خاورمیانه، ترکیه تلاش کرد خود را حامی جنبش‌های مردمی در این کشور نشان دهد. با این حال، گذر زمان، تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین نوع سیاست‌های در پیش گرفته شده از سوی دولت آنکارا، خود این کشور را بیش از همه مستعد چنین انقلاب‌هایی کرده است.

به گزارش «تابناک»، در حالی که ترکیه تلاش دارد با در پیش گرفتن موضع سرسختانه حمایت از مخالفان دولت بشار اسد در سوریه، زمینه را برای افزایش نفوذ منطقه‌ای خود فراهم کند، چالش‌های درونی این کشور رو به افزایش است و می‌تواند در آینده‌ای نه چندان دور، مشکلاتی جدی برای این کشور پدید بیاورد.

بنا بر این گزارش، مهمترین عوامل تأثیرگذار بر این چالش‌ها که روز به روز در حال افزایش است، عبارتند از متمایل شدن دولت ترکیه به سیاست‌های تندرو سلفی و ایجاد نارضایتی در میان علویان این کشور، مسأله اقلیت‌های کرد ترکیه و همچنین معطوف شدن بیش از اندازه توجه ترکیه به عرصه خارجی و غافل شدن از مشکلات داخلی این کشور.

در این باره باید گفت که شیعیان علوی چیزی نزدیک ۲۰ تا ۲۵ میلیون نفر از جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند که از لحاظ نسبت، بالغ بر ۳۰ تا ۴۰ درصد جمعیت این کشور است. در این میان، هرچند روی کار آمدن دولت به اصطلاح اسلامگرای عدالت و توسعه در ترکیه، امید‌ها به بهبود وضعیت جمعیت غالب مسلمان این کشور را زنده کرد، گذر زمان نشان داد که این امید، همه مذاهب اسلامی را در بر نمی‌گیرد.

دولت اردوغان که در آغاز خود را به عنوان یک دولت اصلاح‌گرای مدرن معرفی کرده بود، کم کم به سمت دیدگاه‌های سلفی متمایل شده و حمایت از گروه‌های تندرو سنی مذهب را در دستور کار خود قرار داده است، به گونه‌ای که بنا بر گزارش‌های جهانی، در سال‌های اخیر این کشور به مهمترین مأمن اعضای فراری طالبان تبدیل شده است.

هرچند همین امر به خودی خود پتانسیل ایجاد نارضایتی در میان سایر مذاهب را داراست، دولت اردوغان کاملاً آشکار از اعمال تبعیض‌های مذهبی فروگذار نکرده است؛ برای نمونه، نزدیک یک هفته پیش، اظهارات توهین آمیز اردوغان درباره عبادتگاه‌های علویان، رهبران علوی این کشور را به واکنش واداشت.

افزون بر این، مسأله کرد‌ها نیز در ماه‌های اخیر به بغرنج‌ترین وضعیت خود در ترکیه رسیده است. هرچند اصل این ماجرا چیز تازه‌ای نیست و دولت‌های مختلف در ترکیه همواره با مسأله کرد‌ها دست به گریبان بوده‌اند، ولی سیاست‌های کجدار و مریز دولت اردوغان این مسأله را روز به روز حاد‌تر کرده است.

اوج‌گیری بحران در سوریه و حمایت بی‌قید و شرط ترکیه از مخالفان اسد نیز در این مسأله بی‌تأثیر نبوده است. خودمختاری به دست آمده توسط کردهای سوریه به واسطه سیاست‌های بشار اسد در مقابل ترکیه، به کردهای ترکیه انگیزه بیشتری برای رویارویی با دولت آنکارا بخشیده است.

البته مسأله سوریه در مورد چالش اول، یعنی علویان نیز بی‌تأثیر نیست، زیرا حمایت دولت مرکزی ترکیه از گروه‌هایی که قصد برانداختن دولتی علوی در دمشق را دارند، بی‌تردید امری نیست که مورد میل و رضای هم‌کیشان آنان در ترکیه قرار بگیرد.

در پایان، ذکر این نکته ضروری است که سرمایه‌گذاری بیش از اندازه دولت اردوغان روی مسائل خارجی و تلاش برای کسب جایگاه سلطه‌گر در منطقه، موجب شده فشارهای متعددی از لحاظ اقتصادی و اجتماعی بر مردم این کشور، به ویژه اقلیت‌ها وارد شود و این امر نیز به نوبه خود، زمینه دیگری را برای ناآرامی فراهم کرده است.

به این ترتیب، می‌توان گفت ترکیه به انبار باروتی تبدیل شده که در صورت تغییر شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی به سمتی خلاف نظر دولتمردان این کشور و یا تجمع طولانی مدت تمایلات گروه‌های داخلی، می‌تواند ضمن انفجار، پیامدهای چشمگیری برای این کشور و کل منطقه به همراه داشته باشد.