برگزاری بزرگداشت دكتر ابوالقاسم گرجي

مراسم بزرگداشت دكتر ابوالقاسم گرجي استاد فقه و حقوق بعداز ظهر روز چهارشنبه 26 بهمن ماه با حضور جمعي از اساتيد فقه و حقوق، قضات و مسئولين دانشجويان برگزار شد.

به گزارش ايسنا، در اين مراسم، محمدجواد ادبي رييس انجمن آثار و مفاخر ادبي طي سخناني اظهار كرد: ‌در زماني كه براي برگزاري اين مراسم خدمت ابوالقاسم گرجي رسيديم وي در سلامت نسبي به سر مي‌برد اما پس از گذشت يك ماه متاسفانه حال استاد براي حضور در اين مراسم مساعد نبود و از خداوند مي‌خواهيم به بركت اين ايام به ايشان بهبودي عنايت فرمايد.

وي بزرگداشت ابوالقاسم گرجي را به عنوان يك وظيفه دانست و گفت: اين وظيفه از آن جهت نيست كه ايشان استاد فقه و حقوق است بلكه به دليل جايگاه والاي اين استاد است.

دكتر ناصر كاتوزيان در ادامه اين مراسم با اشاره به اينكه ابوالقاسم گرجي بيش از نيم قرن به كشورمان خدمت كرده است، اظهار كرد: من وي را يك مرد عالم، متقي، متواضع و دانشمند ديدم.

وي ادامه داد: تنها پركاري ايشان حائز اهميت نيست بلكه مبتكر بودند و كافي است كتابهايشان را ورق بزنيد تا دقت ايشان در اين كتاب‌ها را ببينيد.

وي تصريح كرد: اينطور نبود كه استاد به فقه ايستا رو بياورد بلكه فقه را با مسائل روز جامعه تطبيق مي‌داد. مانند اينكه در رابطه با لقاح مصنوعي از ايشان سوال مي‌شد و ايشان با تساهل و تسامح به تمام سوالات پاسخ مي‌دادند.

كاتوزيان ادامه داد: از لحاظ اخلاقي، ابوالقاسم گرجي بسيار شايسته و مورد احترام تمام اساتيد حقوق بود. وي در تمام موارد طوري با مهرباني رفتار مي‌كرد كه همه به همكاري با او افتخار مي‌كردند و البته در عين حال گرجي انسان مقتدري نيز بود.

در ادامه اين مراسم، دكتر افتخار جهرمي رييس دانشكده حقوق دانشگاه شهيد بهشتي اظهار كرد: زماني كه اساتيد قديمي دانشگاه تهران از اين دانشگاه رفتند در بسياري از موارد جانشينان خوبي براي آنها پيدا نمي‌شد؛ اما دكتر گرجي به خوبي توانست جاي اساتيد فقه و حقوق را پر كند.

وي گفت: دكتر گرجي در نجف از محضر درس فقيه بزرگي مانند آيت‌الله خويي بهره برده بود و امروزه نيز برخي افرادي كه در حوزه علميه قم مرجع هستند از شاگردان ابوالقاسم گرجي در مدرسه مروي بودند.

وي تاليفات دكتر گرجي را نشان دهنده اوج دانش و معرفت وي ارزيابي كرد و افزود: وي تاليفات مفصلي در چند جلد در علم اصول دارند كه هنوز به چاپ نرسيده است و صاحب ده‌ها مقاله علمي هستند كه برخي از آنها هنوز زير چاپ نرفته است.

رييس دانشكده حقوق دانشگاه شهيد بهشتي با بيان اينكه وقتي انسان نوشته‌هاي ابوالقاسم گرجي را مي‌خواند، متوجه مي‌شود كه همگي عميق، تحقيقي و پژوهشي هستند، تاكيد كرد: ابوالقاسم گرجي فقيه عاليقدر است و از اين جهت نوشته‌هايش استدلالي است. هنر استاد اين بوده است كه نوشته‌هاي خود را به زبان ساده و به نحوي كه دانشجويان حقوق هم به خوبي مي‌توانند از آنها استفاده كنند، نگارش كرده است.

وي گفت: ابوالقاسم گرجي در بسياري از موارد در كتاب‌هايش از نوشته‌هاي فقهاي اهل سنت استفاده كرده و نظريات آنها را نوشته و اختلافات بين اماميه و فقهاي اهل سنت را در بسياري از موارد نقل كرده است.

جهرمي ادامه داد: با تمام اين اوصاف، استاد نسبت به دانشجويان و اساتيد بسيار متواضع است و اي كاش زودتر به فكر افتاده بوديم كه چنين مجلسي براي آن بزرگوار ترتيب بدهيم تا او هم بتواند در اين مراسم شركت كند. متاسفانه رسم بر اين شده است كه يا بعد از وفات و يا در دوران كهولت و پيري از استاد‌انمان تقدير كنيم و شايد دليل اين امر اين است كه مي‌ترسيم اگر مراسم بزرگداشت براي دانشمندان برگزار كنيم مزاحم ما شوند و كلامي بگويند كه به ما خوش نيايد.

دكتر غلامحسين الهام مشاور حقوقي رييس‌جمهور نيز در ادامه اين مراسم با بيان اينكه به نظر مي‌رسد فقه و فقر با هم در ارتباطند، اظهار كرد: فقه ما با تمام ژرف‌ها و تاثيرگذاري خود بر جامعه عمدتا با فقر همنشيني مي‌كند.

وي افزود: از عوامل هجرت ابوالقاسم گرجي از نجف به تهران مي‌توان به فقر اشاره كرد. خود ايشان مي‌گفت آنقدر در تنگناي مالي بودم كه تمام كتاب‌هاي خود را فروختم و يك روز كتابي را كه درس مي‌دادم به كتابفروشي بردم تا بفروشم كه فروشنده متوجه ماجرا شد و به من پولي قرضي داد.

دكتر الهام ادامه داد: ابوالقاسم گرجي با چنين زندگي به اين موفقيت‌ها رسيد و واقعا جايگاهش ستودني است.

مشاور حقوقي رييس‌جمهور در رابطه با ورود ابوالقاسم گرجي به دانشگاه اظهار كرد: ابوالقاسم گرجي پس از گذراندن تحصيلاتش در نجف، وقتي خواست به دانشگاه تهران وارد شود با همان قاعده و معيارهاي دانشگاه و مانند دانشجويان تازه وارد مراحل درسي را دوباره شروع كرد تا مدرك دانشگاهي خود را كسب كند.

دكتر الهام با تاكيد بر تدريس خالصانه ابوالقاسم گرجي اظهار كرد: وي مردي بود كه با تمام وجودش درس مي‌داد و گويي جز اين عرصه درس چيز ديگري وجود ندارد، از هيچ چيز در مورد متن درس غافل نبود و حاشيه‌روي هم نداشت.

وي ادامه داد: ابوالقاسم گرجي به دعوت مرحوم شهيد بهشتي تدريس درس فقه را براي كارآموزان دادگستري شروع كرد كه همان موقع مرحوم شهيد بهشتي در مورد وي به صراحت گفت من توان فقهي ايشان را باور دارم.

دكتر الهام با بيان اينكه در كنار تلاش‌هاي ابوالقاسم گرجي، تلاش وي براي روزآمد كردن نيازهاي فقهي جامعه بسيار ارزشمند است،‌گفت: ابوالقاسم گرجي اولين كسي است كه در ادبيات فارسي و بعد از انقلاب، نظام حقوق جزاي عمومي را با معيارهاي اسلامي تدوين كرد.

وي اظهار كرد: ظرفيت دانشگاه براي ابوالقاسم گرجي همين مقدار بود. اگر ظرف استفاده از ايشان عميق‌تر بود مي‌توانست بهره بيشتري ببرد. ابوالقاسم گرجي ماهي اقيانوس بود اما اين ماهي در يك استخر زنداني شده بود.

در ادامه اين مراسم دكتر صفايي نماينده رييس فرهنگستان علوم با اشاره به اينكه بيش از 40 سال در دانشكده حقوق دانشگاه تهران از دانش استاد گرجي استفاده كرده‌ايم، اظهار كرد: همانطور كه اشاره شد دكتر گرجي از شاگردان مرحوم آيت‌الله خويي بود و خودش مي‌گفت زماني كه قصد سفر به ايران داشت آيت‌الله خويي بسيار ناراحت بود.

وي ادامه داد: بنده از سال 1344 تا سال 1383 عضو هيات علمي دانشگاه حقوق بودم و با دكتر گرجي در سالهايي كه عضو هيات علمي دانشگاه بودند در ارتباط بودم.

وي با اشاره به اينكه ابوالقاسم گرجي در فقه و حقوق در سطح بالاي اجتهاد تسلط داشته است، اظهار كرد: آنچه زياد تاكيد نشد بعد حقوقي ايشان و تاثيرشان در حقوق بوده است و همچنين تصور مي‌كنم در تدريس دروس فقه و اصول هم تحول ايجاد كرد يعني فقه به حقوق نزديكتر شد.

وي يادآور شد: اساتيد قبلي حقوق اسلامي را به گونه‌اي تدريس مي‌كردند كه ارتباطي با حقوق روز نداشت. آنها كوشش نمي‌كردند كه تعليمات فقه اسلامي را نزديك به حقوق كنند اما مرحوم گرجي اين تلاش را انجام مي‌داد و فهمش به فهم حقوقدانان نزديك بود.

او گفت: ابوالقاسم گرجي سعي كرد حقوق اسلامي را به صورت جديد و امروزي معرفي و عرضه كند و تفاهم بين حقوقدانان و وي بسيار زياد بوده است.

طهمورث بشيريه عضو هيات علمي دانشگاه تهران نيز در پايان اين مراسم طي سخناني با ابراز تاسف از غيبت ابوالقاسم گرجي و بيماري او، گفت: براي كسي كه دانشجوي استادي است دو بعد جنبه علمي و انساني آن استاد حائز اهميت است. در باب مسائل اخلاقي استاد گرجي نكته‌اي كه بسيار جالب بود اين بود كه هرگاه كسي خدمت ايشان مي‌رسيد تمام قد در مقابل آن فرد وارد شده مي‌ايستاد و برايش تفاوتي نمي‌كرد كه آن فرد كارگر باشد، يا دانشجو و يا از اساتيد دانشگاه.

وي ادامه داد: در برابر مباحثي كه با ايشان مطرح مي‌كردم با كمال تواضع گوش مي‌دادند و تا آخرين لحظه با صبر و حوصله كامل تمام مطالب را مي‌شنيدند.

بشريه با اشاره به جنبه نوآوري و پويايي ابوالقاسم گرجي اظهار كرد: اين نوآوري و پويايي هميشه در تفكر ايشان محسوس بود و از جمله اين نوآوري‌ها، آثارش در باب شبيه‌سازي يا در باب مالكيت فكري بوده است.

دكتر ابوالقاسم گرجي به دليل بيماري در مراسم بزرگداشت‌ خود حضور نداشت و خانواده ايشان براي دريافت جوايز در اين مراسم شركت كرده بود.

همچنين در اين مراسم از دو مجموعه كتاب مقالات دكتر ابوالقاسم گرجي رونمايي شد.