چرا لبنان به قطعنامه ضدايراني راي ممتنع داد؟
ياسر مرادي: حال با توجه به اين راي ممتنع لبنان به نظر مي رسد که اين کشور تلاش کرده هم متحدان غربي و عربي اش را راضي نگاه دارد و هم با عدم موافقت با اين قطعنامه، متحد قديمي خود يعني ايران را از خود راضي کند چنانکه نماينده ايران در جلسه شوراي امنيت پس از جلسه از نواف سلام نماينده لبنان بابت عدم موافقت تشکر کرده است.
اما اينکه آيا بايد ما ايرانيان انتظاري بيش از راي ممتنع از لبنان مي داشتيم يا نه جدي ترين سوالي است که پاسخ به آن نيازمند اطلاع از برخي مقدمات منتج به اتخاذ اين موضع لبنان مي باشد.
** لبنان و پيمان سه جانبه ايران با ترکيه و برزيل
نکته اول اينکه لبنان در يکماهه اخير رياستش بر شوراي امنيت سازمان ملل اجازه راي گيري درخصوص اين قطعنامه را به جامعه جهاني نداد و "ميشل سليمان" رييس جمهور لبنان هم چند هفته پيش پس از پيمان 3 جانبه تهران گفت: تفاهم حاصله در تهران ميان کشورهاي ايران، ترکيه و برزيل درخصوص تبادل سوخت هسته اي ايران اولين گام در مسير حل ديپلماتيک موضوع پرونده صلح آميز هسته اي ايران است. من اميدوارم اين پيمان ميزان بحران و تهديدات موجود در سطح منطقه و بين المللي را کاهش دهد. وي موضع لبنان در شوراي امنيت را مخالفت با افزايش تحريم عليه ايران عنوان کرد.
نبيه بري رييس مجلس لبنان هم دقيقا موضعي اين چنيني را اتخاذ کرده بود اما آنچه کار لبنان را تا حدودي سخت کرد سفر سعد حريري نخست وزير لبنان به امريکا و ديدار وي با باراک اوباما بود. هرچند که مقامات امريکايي فشار بسياري بر وي براي قانع کردنش براي همراهي با اين قطعنامه وارد کردند اما حريري با طرح مسائل داخلي لبنان از امريکا خواسته بود شرايط اين کشور را درک کنند.
** در جلسه هيات وزيران چه گذشت؟
لبنان صبح روز راي گيري در شوراي امنيت رسما اعلام کرد که موضعش در شوراي امنيت، نسبت به موضوع قطعنامه افزايش تحريم‌ها عليه ايران در کنار موضع ترکيه خواهد بود.
"زياد بارود" وزير کشور لبنان گفت: موضع رسمي لبنان درباره قطعنامه افزايش تحريم‌ها عليه ايران نبايد جدا از موضع ترکيه باشد.
همچنين "نواف سلام" نماينده لبنان در شوراي امنيت هم گفت: لبنان درباره موضوع قطعنامه افزايش تحريم‌ها عليه ايران همسو با موضع کشورهاي ترکيه و برزيل خواهد بود و اين، بهترين عمل ديپلماسي رسمي لبنان است.
"علي شامي" وزير خارجه لبنان صبح سه شنبه گذشته با ارسال يادداشت کتبي به "نواف سلام" سفير لبنان در شوراي امنيت اعلام کرد درصورت مخالفت ترکيه از اين قطعنامه لبنان نيز موضع مخالفت با اين قطعنامه را اتخاذ نمايد.
اما حريري که گويا پس از جلسه دوشنبه شب خود با سيدحسن نصرالله براي نهايي کردن موضع لبنان براي مشورت به مصر و عربستان رفته بود، پس از بازگشت از سفر بازي را به هم ريخت و فورا عازم جلسه اضطراري هيات وزيران شد تا از راي ممتنع لبنان که به نظر مي رسيد موضع دول عربي است دفاع کند. حريري پيش از اين هم بارها گفته بود راي ما در راستاي مصالح اعراب خواهد بود.
از سوي ديگر سفير امريکا در لبنان تنها چند ساعت قبل از راي گيري در نيويورک با ميشل سليمان و برخي از سران گروه 14 مارس براي فشارآوردن به آنها در جهت موافقت با افزايش تحريم عليه ايران پيش از تشکيل جلسه هيأت دولت ديدار کرد.
در جلسه هيأت دولت 14 وزير از راي ممتنع حمايت کردند و در مقابل 12 وزير برضد قطعنامه جديد عليه ايران رأي دادند و سرانجام "الياس المر" وزير دفاع لبنان و "زياد بارود" وزير کشور با پيروي از ديدگاه ميشل سليمان، نتيجه رأي گيري با حمايت 14 وزير از مخالفت لبنان با قطعنامه شوراي امنيت و حمايت 14 وزير ديگر از رأي ممتنع لبنان در مقابل اين قطعنامه به پايان رسيد.
**دو روايت از راي نهايي لبنان
از اين قسمت به بعد ماجرا دو روايت درخصوص راي لبنان بعد از بي نتيجه ماندن جلسه هيات دولت وجود دارد. روزنامه الاخبار به نقل از منابع وابسته به گروه معارضه تأکيد کرد: آنچه که روز گذشته در شوراي امنيت روي داد نوعي از فريبکاري ديپلماسي نواف سلام نماينده لبنان در نيويورک بوده که با هماهنگي با گروه حامي سعد حريري انجام داده است که منجر به موضع بي طرفي لبنان در شوراي امنيت شده است چرا قرار نبود راي لبنان نه به عنوان موافق و نه به عنوان ممتنع اعلام نشود تا عملا راي مخالف محسوب شود ولي نماينده لبنان بنابر راي شخصي خود عمل مي کند.
اما بي بي سي به نحو ديگري اين ماجرا را روايت کرده و آن اينکه دولت لبنان بر سر اينکه نماينده اش در شوراي امنيت چه رأيي به قطعنامه تحريم ايران بدهد به توافق و رأي نهائي نرسيد و تصميم بر اين شد که نظر اتحاديه عرب عملي شود، يعني رأي ممتنع.
اين تصميم در مدت زمان کوتاهي پيش از آنکه شوراي امنيت قطعنامه را به رأي بگذارد به اطلاع نواف سلام نماينده لبنان در سازمان ملل متحد رسانده شد.
ولي با توجه به خبر المنار مبني بر اينکه کابينه لبنان از مخالفت "نواف سلام" نماينده لبنان در شوراي امنيت با نظر "علي الشامي" وزير خارجه و هيات دولت لبنان در مورد رد پيش نويس قطعنامه آمريکا براي اعمال مجازات عليه ايران بهت زده شد، به نظر مي رسد خبر اول يعني خودسري نماينده لبنان خبر صحيح باشد.
** آيا لبنان به ايران خيانت کرد؟
برخلاف تصور عمومي که خيلي از افراد انتظار داشتند لبنان به خاطر حمايت‌هاي ايران از اين کشور يا وجود سيد حسن نصراله دبيرکل حزب‌الله به اين قطعنامه رأي مخالف بدهد، بايد اظهار داشت که همان اندازه که ايران محبوب شيعيان لبنان است، آمريکا ، فرانسه و دول اروپايي، دولت‌هاي مورد علاقه مسيحيان لبنان هستند و اهل سنت اين کشور نيز ارتباطات گسترده اي با عربستان، مصر و کويت داشته و نخست وزير لبنان علاوه بر داشتن تبعيت سعودي در کنار لبناني الاصل بودنش، در يک ماه اخير سه سفر به عربستان داشته است و همه اين کشورهاي خارجي چندين برابر ايران حمايت‌هاي مادي و معنوي از لبنان داشته‌اند.
هم اکنون آمريکا، پيمان امنيتي بسيار مهمي را با لبنان در حال اجرا دارد که براساس آن پليس لبنان را آموزش مي دهد و سالانه مبالغ هنگفتي را به اين کشور کمک مي‌کند.
امريکا، لبنان را در سفر اخير حريري به واشنگتن تهديد کرد درصورت همراهي نکردن با قطعنامه جديد، در اين کمک‌ها تجديدنظر خواهيم کرد.
از سوي ديگر، بيشتر تجهيزات نظامي ارتش لبنان از روسيه و فرانسه دريافت مي‌شود و عربستان و کويت هم هزينه‌هاي هنگفتي در بازسازي لبنان پس از جنگ با اسرائيل متقبل شدند و همه اين کشورها، خواهان اعمال نظر بر رأي لبنانند.
**فرجام سخن
به هر روي، نبايد فراموش کرد شيعيان حدودا 30 درصد جمعيت لبنان را تشکيل مي‌دهند و حزب الله و هم پيمانان آن در اقليت کابينه لبنان هستند و گرفتن موافقت دولت به رغم فشارهاي گسترده غرب براي عدم رأي مثبت به تحريم‌هاي جديد عليه ايران کار چندان آساني هم به شمار نمي‌آيد.
آنچه نبايد فراموش کرد اين است که براي اولين بار است که حتي يک فرد هم در دولت لبنان با راي عليه ايران در شوراي امنيت موافقت نمي کند حتي وزراي حزب کتائب و قوات لبناني که مخالفين سرسخت ايران اند هم خواهان راي ممتنع لبنان مي شوند و از سوي ديگر رييس جمهور و 4 وزير انتخابي وي به همراه 10 وزير ديگر از جريان 8 مارس خواهان مخالفت با قطعنامه ضد ايران مي شوند.
نکته ديگر اينکه امروز پنجشنبه اکثر جرايد و احزاب لبناني از راي دولتشان در اين خصوص اظهار نارضايتي و شرمندگي کردند و خواستار عذرخواهي از ايران شدند.
به هرحال راي ممتنع يا مخالف لبنان تاثيري در نتيجه نهايي تصويب تحريم هاي جديد عليه ايران نداشت ولي آنچه مهم است اين است که ايران بار ديگر در صحنه لبنان زنده شد و نشان داد در کنار فرانسه، امريکا و عربستان يکي از اضلاع مهم قدرت در صحنه سياسي لبنان است.
اما اينکه آيا بايد ما ايرانيان انتظاري بيش از راي ممتنع از لبنان مي داشتيم يا نه جدي ترين سوالي است که پاسخ به آن نيازمند اطلاع از برخي مقدمات منتج به اتخاذ اين موضع لبنان مي باشد.
** لبنان و پيمان سه جانبه ايران با ترکيه و برزيل
نکته اول اينکه لبنان در يکماهه اخير رياستش بر شوراي امنيت سازمان ملل اجازه راي گيري درخصوص اين قطعنامه را به جامعه جهاني نداد و "ميشل سليمان" رييس جمهور لبنان هم چند هفته پيش پس از پيمان 3 جانبه تهران گفت: تفاهم حاصله در تهران ميان کشورهاي ايران، ترکيه و برزيل درخصوص تبادل سوخت هسته اي ايران اولين گام در مسير حل ديپلماتيک موضوع پرونده صلح آميز هسته اي ايران است. من اميدوارم اين پيمان ميزان بحران و تهديدات موجود در سطح منطقه و بين المللي را کاهش دهد. وي موضع لبنان در شوراي امنيت را مخالفت با افزايش تحريم عليه ايران عنوان کرد.
نبيه بري رييس مجلس لبنان هم دقيقا موضعي اين چنيني را اتخاذ کرده بود اما آنچه کار لبنان را تا حدودي سخت کرد سفر سعد حريري نخست وزير لبنان به امريکا و ديدار وي با باراک اوباما بود. هرچند که مقامات امريکايي فشار بسياري بر وي براي قانع کردنش براي همراهي با اين قطعنامه وارد کردند اما حريري با طرح مسائل داخلي لبنان از امريکا خواسته بود شرايط اين کشور را درک کنند.
** در جلسه هيات وزيران چه گذشت؟
لبنان صبح روز راي گيري در شوراي امنيت رسما اعلام کرد که موضعش در شوراي امنيت، نسبت به موضوع قطعنامه افزايش تحريم‌ها عليه ايران در کنار موضع ترکيه خواهد بود.
"زياد بارود" وزير کشور لبنان گفت: موضع رسمي لبنان درباره قطعنامه افزايش تحريم‌ها عليه ايران نبايد جدا از موضع ترکيه باشد.
همچنين "نواف سلام" نماينده لبنان در شوراي امنيت هم گفت: لبنان درباره موضوع قطعنامه افزايش تحريم‌ها عليه ايران همسو با موضع کشورهاي ترکيه و برزيل خواهد بود و اين، بهترين عمل ديپلماسي رسمي لبنان است.
"علي شامي" وزير خارجه لبنان صبح سه شنبه گذشته با ارسال يادداشت کتبي به "نواف سلام" سفير لبنان در شوراي امنيت اعلام کرد درصورت مخالفت ترکيه از اين قطعنامه لبنان نيز موضع مخالفت با اين قطعنامه را اتخاذ نمايد.
اما حريري که گويا پس از جلسه دوشنبه شب خود با سيدحسن نصرالله براي نهايي کردن موضع لبنان براي مشورت به مصر و عربستان رفته بود، پس از بازگشت از سفر بازي را به هم ريخت و فورا عازم جلسه اضطراري هيات وزيران شد تا از راي ممتنع لبنان که به نظر مي رسيد موضع دول عربي است دفاع کند. حريري پيش از اين هم بارها گفته بود راي ما در راستاي مصالح اعراب خواهد بود.
از سوي ديگر سفير امريکا در لبنان تنها چند ساعت قبل از راي گيري در نيويورک با ميشل سليمان و برخي از سران گروه 14 مارس براي فشارآوردن به آنها در جهت موافقت با افزايش تحريم عليه ايران پيش از تشکيل جلسه هيأت دولت ديدار کرد.
در جلسه هيأت دولت 14 وزير از راي ممتنع حمايت کردند و در مقابل 12 وزير برضد قطعنامه جديد عليه ايران رأي دادند و سرانجام "الياس المر" وزير دفاع لبنان و "زياد بارود" وزير کشور با پيروي از ديدگاه ميشل سليمان، نتيجه رأي گيري با حمايت 14 وزير از مخالفت لبنان با قطعنامه شوراي امنيت و حمايت 14 وزير ديگر از رأي ممتنع لبنان در مقابل اين قطعنامه به پايان رسيد.
**دو روايت از راي نهايي لبنان
از اين قسمت به بعد ماجرا دو روايت درخصوص راي لبنان بعد از بي نتيجه ماندن جلسه هيات دولت وجود دارد. روزنامه الاخبار به نقل از منابع وابسته به گروه معارضه تأکيد کرد: آنچه که روز گذشته در شوراي امنيت روي داد نوعي از فريبکاري ديپلماسي نواف سلام نماينده لبنان در نيويورک بوده که با هماهنگي با گروه حامي سعد حريري انجام داده است که منجر به موضع بي طرفي لبنان در شوراي امنيت شده است چرا قرار نبود راي لبنان نه به عنوان موافق و نه به عنوان ممتنع اعلام نشود تا عملا راي مخالف محسوب شود ولي نماينده لبنان بنابر راي شخصي خود عمل مي کند.
اما بي بي سي به نحو ديگري اين ماجرا را روايت کرده و آن اينکه دولت لبنان بر سر اينکه نماينده اش در شوراي امنيت چه رأيي به قطعنامه تحريم ايران بدهد به توافق و رأي نهائي نرسيد و تصميم بر اين شد که نظر اتحاديه عرب عملي شود، يعني رأي ممتنع.
اين تصميم در مدت زمان کوتاهي پيش از آنکه شوراي امنيت قطعنامه را به رأي بگذارد به اطلاع نواف سلام نماينده لبنان در سازمان ملل متحد رسانده شد.
ولي با توجه به خبر المنار مبني بر اينکه کابينه لبنان از مخالفت "نواف سلام" نماينده لبنان در شوراي امنيت با نظر "علي الشامي" وزير خارجه و هيات دولت لبنان در مورد رد پيش نويس قطعنامه آمريکا براي اعمال مجازات عليه ايران بهت زده شد، به نظر مي رسد خبر اول يعني خودسري نماينده لبنان خبر صحيح باشد.
** آيا لبنان به ايران خيانت کرد؟
برخلاف تصور عمومي که خيلي از افراد انتظار داشتند لبنان به خاطر حمايت‌هاي ايران از اين کشور يا وجود سيد حسن نصراله دبيرکل حزب‌الله به اين قطعنامه رأي مخالف بدهد، بايد اظهار داشت که همان اندازه که ايران محبوب شيعيان لبنان است، آمريکا ، فرانسه و دول اروپايي، دولت‌هاي مورد علاقه مسيحيان لبنان هستند و اهل سنت اين کشور نيز ارتباطات گسترده اي با عربستان، مصر و کويت داشته و نخست وزير لبنان علاوه بر داشتن تبعيت سعودي در کنار لبناني الاصل بودنش، در يک ماه اخير سه سفر به عربستان داشته است و همه اين کشورهاي خارجي چندين برابر ايران حمايت‌هاي مادي و معنوي از لبنان داشته‌اند.
هم اکنون آمريکا، پيمان امنيتي بسيار مهمي را با لبنان در حال اجرا دارد که براساس آن پليس لبنان را آموزش مي دهد و سالانه مبالغ هنگفتي را به اين کشور کمک مي‌کند.
امريکا، لبنان را در سفر اخير حريري به واشنگتن تهديد کرد درصورت همراهي نکردن با قطعنامه جديد، در اين کمک‌ها تجديدنظر خواهيم کرد.
از سوي ديگر، بيشتر تجهيزات نظامي ارتش لبنان از روسيه و فرانسه دريافت مي‌شود و عربستان و کويت هم هزينه‌هاي هنگفتي در بازسازي لبنان پس از جنگ با اسرائيل متقبل شدند و همه اين کشورها، خواهان اعمال نظر بر رأي لبنانند.
**فرجام سخن
به هر روي، نبايد فراموش کرد شيعيان حدودا 30 درصد جمعيت لبنان را تشکيل مي‌دهند و حزب الله و هم پيمانان آن در اقليت کابينه لبنان هستند و گرفتن موافقت دولت به رغم فشارهاي گسترده غرب براي عدم رأي مثبت به تحريم‌هاي جديد عليه ايران کار چندان آساني هم به شمار نمي‌آيد.
آنچه نبايد فراموش کرد اين است که براي اولين بار است که حتي يک فرد هم در دولت لبنان با راي عليه ايران در شوراي امنيت موافقت نمي کند حتي وزراي حزب کتائب و قوات لبناني که مخالفين سرسخت ايران اند هم خواهان راي ممتنع لبنان مي شوند و از سوي ديگر رييس جمهور و 4 وزير انتخابي وي به همراه 10 وزير ديگر از جريان 8 مارس خواهان مخالفت با قطعنامه ضد ايران مي شوند.
نکته ديگر اينکه امروز پنجشنبه اکثر جرايد و احزاب لبناني از راي دولتشان در اين خصوص اظهار نارضايتي و شرمندگي کردند و خواستار عذرخواهي از ايران شدند.
به هرحال راي ممتنع يا مخالف لبنان تاثيري در نتيجه نهايي تصويب تحريم هاي جديد عليه ايران نداشت ولي آنچه مهم است اين است که ايران بار ديگر در صحنه لبنان زنده شد و نشان داد در کنار فرانسه، امريکا و عربستان يکي از اضلاع مهم قدرت در صحنه سياسي لبنان است.
