کلیات
کسری بودجه Deficit هنگامی رخ میدهد که دولت (و یا هر نهاد دیگری) بیش از درآمد خود پول خرج کند. در برابر کسری بودجه، مازاد بودجه وجود دارد. به کسری بودجه انباشته شده طی چند سال بدهی دولت گفته میشود. تأمین کسری بودجه معمولاً از طریق استقراض داخلی یا خارجی انجام میشود.
دلایل رخ دادن کسری بودجه
عدم کنترل و ساماندهی صحیح هزینهها و درامدهای دولت منجر به ایجاد کسری بودجه میشود. برای محاسبه میزان کسری بودجه در اقتصاد ایران، اختلاف بین درآمدها و پرداختهای دولت اندازهگیری میشود. درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز، مالیاتها، فروش ارز، انحصارها و مالکیت دولت، فروش کالاها و خدمات، بهره دریافتی بابت وامهای پرداختی دولت به خارج و ... جزء درامدهای دولت محسوب میشود.
راههای تأمین کسری بودجه
برای تأمین کسری بودجه راه های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می شود.
استقراض از نظام بانکی
تأمین کسری بودجه از طریق استقراض از نظام بانکی به معنای افزایش نقدینگی و به دنبال آن افزایش نرخ تورم خواهد بود. در ایران عمدهترین راه تأمین کسری بودجه، استقراض از نظام بانکی است. اما این راه تأمین کسری بودجه چند سالی است که توسط مجلس ممنوع شده است.
انتشار اوراق بهادار
روی آوردن دولت به چاپ و انتشار اوراق بهادار (استقراض داخلی) به معنای افزایش تقاضای دولت برای اعتبارات است که اولین تأثیر آن در بازار پولی، افزایش نرخ بهره و به دنبال آن کاهش سرمایهگذاری بخش خصوصی است. اما کاهش سرمایهگذاری در کشور ما بیشتر به دلیل استقراض دولت از بانکها و کاهش قدرت استقراض بانکها به بخش خصوصی جهت سرمایهگذاری میباشد. روند نرخ بهره در ایران بیشتر حالت دستوری است.
استقراض از خارج از کشور
تأمین کسری بودجه از طریق منابع خارجی میتواند منجر به کسری در حساب جاری شود..
کسری بودجه و تورم
آمار و ارقام نشان میدهد که ارتباط بین کسری بودجه و تورم برای همه کشورها یکسان نیست. برای مثال کشورهایی مانند فنلاند، فرانسه، ایتالیا یا انگلستان با وجودی که کسری بودجه بالایی دارند، دارای نرخ تورم بسیار پایین هستند. برعکس، در کشورهایی مثل شیلی و مکزیک در برخی سالها مازاد بودجه داشتهاند، ولی نرخ تورم دو رقمی را تجربه کردهاند. در کنار این کشورها باید به کشورهایی مانند رومانی و ترکیه اشاره کرد که با وجود کسری بودجه با تورمهای بالایی نیز مواجه بودهاند.
ایران در این دستهبندی در گروه سوم قرار گرفتهاست. در ایران با توجه به مشکل تحریم ایران و سخت بودن استقراض خارجی، دولت برای جبران کسری بودجه سادهترین راه، یعنی برداشت از صندوق ذخیره ارزی را انتخاب میکند. تبدیل این دلارها به ریال منجر به افزایش نقدینگی میشود که آن به نوبه خود با تأثیر بر روند عرضه و تقاضا منجر به تورم میشود. البته باید خاطر نشان شد، استفاده از منابع نفتی توسط دولت و همچنین انتشار پول بدون پشتوانه مالی توسط بانک مرکزی از عوامل دیگر تورم میباشد که ناشی از کسری بودجه دولت است.
نایب رئیس اتاق بازرگانی تهران با تاکید بر اینکه افزایش قیمت بنزین اقدامی الزامی بود، گفت: اما باید پایش و نظارتهای لازم برای جلوگیری از سوء استفاده از افزایش قیمت بنزین انجام شود.
کد خبر: ۹۳۸۵۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۹
سه کارشناس بازار خودرو در گفتگو با تابناک اقتصادی پاسخ دادند:
در روزهای اول اجرای این طرح اندکی تمایل به خرید خودرو کاهش یابد ولی در میان مدت به دلیل اینکه کشور از شرایط لجستیکی شهری مناسبی برخوردار نیست دوباره تقاضا برای خرید خودرو افزایش خواهد یافت. با افزایش قیمت بنزین طبیعتاً مردم تمایل پیدا می کنند که خودروهای کم مصرف خریداری کنند ولی باید گفت که خیلی دست مردم در انتخاب خودروهای کم مصرف باز نیست
کد خبر: ۹۳۸۳۴۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۸
درحالی که دولت در سال جاری با کسری بودجه سنگینی مواجه است، مشخص نیست وعده امروز رئیسجمهور مبنی بر کمک جدید مالی به ۱۸میلیون خانوار از ماه آینده از کدام محل تأمین خواهد شد.
کد خبر: ۹۳۶۶۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۰
علی اکبر محمودی
کد خبر: ۹۳۳۶۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۸
کد خبر: ۹۳۲۹۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۵
وزارت خزانهداری آمریکا اعلام کرد، کسری بودجه دولت واشنگتن در سال ۲۰۱۹ به حدود یک تریلیون دلار میرسد. عدم توازن مالی ایالات متحده بهرغم تداوم رشد اقتصادی در حال گسترش است. کسری ۲۰۵ میلیارد دلار یا ۲۶ درصد در سال گذشته رشد نشان میدهد.
کد خبر: ۹۳۲۸۵۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۴
مسعود خوانساری رئیس اتاق تهران:
آخرین گزارش سازمان برنامهوبودجه نشان میدهد که دولت ۱۳۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه آشکار و پنهان در سال پرداخت میکند یعنی به هر نفر در سال حدود ۱۶ میلیون تومان یارانه پرداخت میشود و این پول اصلاً در چرخه اقتصادی کشور جاری نیست و یارانهای غیرعادلانه، بدون هدف و میتوان گفت: فساد انگیز است...
کد خبر: ۹۳۲۰۲۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۳۰
کد خبر: ۹۳۱۹۳۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۳۰
کد خبر: ۹۲۹۲۶۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۲۰
۶۰ نفر از نمایندگان مجلس در نامهای خطاب به اعضای شورای نگهبان خواستار رد مصوبه تشکیل وزارت بازرگانی شدند.
کد خبر: ۹۲۸۶۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۱۶
کد خبر: ۹۲۳۳۷۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۲۰
کد خبر: ۹۲۳۰۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۹
رئیس کل بانک مرکزی؛
اگر بانک مرکزی روی ترازنامه کنترل نداشته باشد به سختی میتواند نقدینگی را با ابزار محدود و غیر موثر سپرده قانونی و مدیریت و جیره بندی اعتبارات کنترل کند. به همین دلیل بانک مرکزی مصمم به تغییر کانال انتقال اثر پول پرقدرت به نقدینگی با راه اندازی عملیات بازار باز است.
کد خبر: ۹۲۱۵۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۱
در گفتوگو با «تابناک اقتصادی» مطرح شد؛
در بودجه سال ۹۸ از محل فروش اوراق مالی، درآمدی حدود ۴۴ هزار میلیارد تومان برای دولت در نظر گرفته شده بود که دولت در روشهای پیشنهادی خود این میزان را ۳۸ هزار میلیارد تومان دیگر افزایش داد؛ این یعنی درآمدهای دولت از محل فروش اوراق مالی به بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافت. این فروش اوراق مالی به نوعی آینده فروشی محسوب میشود.
کد خبر: ۹۱۸۹۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۲۸
رئیس پارلمان بخش خصوصی:
غلامحسین شافعی در جلسه امروز هیات نمایندگان اتاق ایران، به نظام بودجهریزی کشور اشاره کرد و خواستار بازنگری در آن شد. وابستگی بیش از حد بودجه به درآمدهای نفتی موجب شده تا کشور در مواجهه با مسائلی مانند تحریم بسیار شکننده شود. به باور وی، دولت به جای ایجاد منابع درآمدی ناپایدار و تورمزا باید به دنبال اصلاح ساختار هزینهای خود باشد. ایجاد تعادل میان درآمدها و هزینهها در بودجهریزی بدون چابکسازی دولت محقق نمیشود.
کد خبر: ۹۱۸۷۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۲۷
واگذاری و مولدسازی داراییهای دولت، استفاده از حساب ذخیره ارزی، فروش اوراق مالی اسلامی و برداشت ۴۵ هزار میلیارد تومانی از صندوق توسعه ملی، ۴ راهکار دولت برای جبران کسری بودجه است.
کد خبر: ۹۱۴۳۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۵/۰۶
یک پژوهشکده کویتی اعلام کرد که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در سال 2019 به طور مجموع 50 میلیارد دلار کسری بودجه دارند.
کد خبر: ۹۱۳۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۳۱
کد خبر: ۹۰۸۵۲۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۰۸
تابناک اقتصادی در گفتوگو با عضو کمیسیون برنامه و بودجه بررسی کرد؛
حسینی در پاسخ به این پرسش که چرا دولت برای جبران کسری بودجه به سمت کاهش هزینههای خود نمیرود و به عنوان نمونه به فکر حذف یارانه قشرهای ثروتمند نیست و همواره به فکر افزایش درآمدهاست، گفت: در رابطه با کاهش هزینه ها، دولت یکسری اقدامات را در لایحه بودجه انجام داد. با توجه به افزایش نرخ تورم در جامعه، انتظارات هزینهای در حوزه دولت بسیار است و امکان کاهش هزینههای اجتناب ناپذیر وجود ندارد.
کد خبر: ۹۰۷۸۳۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۰۴
رئیس کل بانک مرکزی:
همتی با اشاره به اینکه دولت نمیخواهد اقتصاد کشور بهم بخورد، افزود: با این کار تمام بخشهای دولت دچار مشکل میشود و به مردم اطمینان میدهم که در سال گذشته و حالا عدد معمولی هم افزایش درآمد دولت از محل ارز نداشتیم. سال گذشته نتیجه عملکرد بانک مرکزی در بازار ارز منفی بود و در واقع خرید بیشتر از فروش بود.
کد خبر: ۹۰۷۲۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۴/۰۱