کلیات
تحریم یا Sanction اقدامی است که از سوی یک یا چند بازیگر بین المللی عیله یک یا چند بازیگر دیگر با هدف مجازات و محروم ساختن کشورهای هدف از فعالیتهای اقتصادی بین المللی صورت میگیرد؛ اقدامی که در دستور کار کشورهای مجری قرار میگیرد تا کشور یا کشورهای هدف نسبت به سیاستهای خود به ویژه در بعد اقتصادی تجدید نظر کنند.
انواع تحریم
به طور کلی تحریم را از سه جنبه طبقهبندی میکنند:
تقسیمبندی از لحاظ اندازه یا حدود تحریم
تقسیمبندی از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده
تقسیمبندی از لحاظ اقتصادی یا غیراقتصادی
از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده، تحریم را به دو نوع تقسیمبندی میکنند:
تحریم یکجانبه: تحریمی است که فقط از طرف یک کشور علیه کشور هدف وضع میگردد. از دیدگاه تاریخی، این نوع تحریم دارای پیشینهای ضعیف در دستیابی به اهداف امنیت ملی و دیگر خواستهای سیاست خارجی میباشد.
تحریم چندجانبه: تحریمی که در اعمال آن بیشتر از یک کشور سهیم است. در مقایسه با تحریم یکجانبه، تحریم چندجانبه، بار مالی و تجاری شدیدی را به کشور هدف برای تغییر سیاست مورد اعتراض وارد میسازد. چراکه کشور هدف امکان یافتن جانشین برای کمکردن زیان اقتصادی را ندارد. همچنین بخش بزرگی از تولید ناخالص ملی این کشور به واسطهٔ نیاز به مراودات تجاری و سرمایهگذاری بین المللی تحت تاثیر تحریم واقع خواهد شد.
تحریمهای علیه ایران
به مجموعه اقداماتی از سوی قدرتهای جهان اطلاق میشود که در جهت مجازات حکومت ایران یا وادار کردن این کشور به انجام یا عدم انجام عملی به کار گرفته شده است. عمده تحریمها علیه ایران پس از وقوع انقلاب اسلامی سال ۵۷، بعد از اشغال سفارت آمریکا در تهران شکل گرفت و در پی چالش بر سر برنامه هستهای ایران شدت بیشتری یافت.
برنامه هستهای ایران از سال ۸۵ و به دنبال ارجاع پرونده این کشور از آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت، با تحریمهای مختلفی مواجه شده است.
انواع تحریم علیه ایران
تحریمهای ایران را از نظر تحریم کنندگان میتوان به ۴ دسته کلی تقسیم بندی کرد: تحریمهای چندجانبه همچون تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل، تحریمهای اتحادیهٔ اروپا، تحریمهای تکجانبه از سوی کشورهای مختلف مانند ایالات متحده و تحریمهای کنگره آمریکا.
نخستین تحریم جامع سراسری علیه ایران در دوران معاصر، تحریم بریتانیا علیه ایران به منظور واکنش در برابر انتخاب دکتر محمد مصدق به وزارت بود که هدف ملیسازی صنعت نفت را دنبال میکرد. اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران در زمان نخست وزیری محمد مصدق و به منزله واکنش علیه ملی شدن صنعت نفت ایران صادر شد.
آمریکا نیز در سال ۱۹۸۰ تحریمات اقتصادی وسیعی را در واکنش به تصرف سفارت آمریکا در تهران علیه ایران وضع کرد. در سال ۱۹۹۵، بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا اقدام به وضع تحریمهایی نمود که به موجب آن شرکتهای نفتی آمریکایی از سرمایه گذاری در طرحهای نفت و گاز ایران منع شده بودند. همچنین روابط بازرگانی با ایران نیز یک جانبه قطع گردید.
این تحریمها از لحاظ فنی به ۴ گروه تقسیم می شود که تصویب و لغو هرکدام سازوکار جداگانهای دارد. بخشی از دشواری مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ هم درباره چگونگی لغو همین تحریم هاست. ایران در برخی از موارد با شکایت از تحریمهای صورت گرفته موفق شده حکم لغو آنها را از دادگاه اتحادیه اروپا بگیرد. لغو تحریم از طریق شکایت در دادگاه گرچه میتواند آرام آرام رویهای در این زمینه ایجاد کند، اما روند لغو تحریمها از این روش بسیار زمان بر و هزینه ساز و با نتیجهای غیرقابل تضمین است.
تحریمهایی که از آن سخن به میان است در ابعاد مختلف از جمله پزشکی، فناوری، دارو، غذا، هسته ای، فضایی و... علیه ایران وضع شده است و کشورهای مجری به ویژه آمریکا در صدد هستند تا با اجبار دیگر کشورهای همکار با ایران را نیز با این رویه همراه کنند؛ مجموعه تصمیمهایی که در طول دهههای اخیر با فراز و نشیب استمرار داشته و تا کنون ایران را واردار به عقب نشینی از اهداف و برنامههای خود در چارچوب ارزشها و برنامههای انقلاب اسلامی نکرده است.
پوتین:
رئیسجمهور روسیه در سخنانی گفت که تحریم علیه روسیه منجر به وخامت اوضاع اقتصادی در غرب خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۱۴۵۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۳۰
تداوم تحریم بانک ها و البته اتخاذ مکانیسمی برای اعمال برخی تحریم های نفتی، در برنامه ریزی برای اعمال بسته ششم تحریم های اتحادیه اروپا علیه روسیه لحاظ می شود.
کد خبر: ۱۱۱۴۱۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۸
تحریم های اتحادیه اروپایی ضد روسیه سبب افزایش سرسام آور قیمت ها در کشورهای عضو این اتحادیه شده است.
کد خبر: ۱۱۱۳۷۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۶
معاون وزیر امورخارجه آمریکا بامداد پنجشنبه گفت؛ کشورهایی که تحریم ها علیه روسیه را اجرا نمیکنند، به خاطر مواضع شان تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
کد خبر: ۱۱۱۳۷۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۵
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: «برای مقابله با ایران، با متحدین و شرکایمان در جهان و منطقه همکاری خواهیم کرد و بیشتر تحریم هایی که علیه ایران وضع کردهایم علیه سپاه است.»
کد خبر: ۱۱۱۳۶۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۵
به گفته وزارت خارجه ژاپن، این کشور ۲۸ سازمان و ۳۹۸ شخص دیگر را به فهرست تحریم یهای افراد روسی اضافه کرد؛ از جمله این افراد میتوان به دختران ولادیمیر پوتین و همسر و دختر سرگئی لاوروف اشاره کرد.
کد خبر: ۱۱۱۳۳۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۳
چین:
نماینده دائم چین در شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که اعمال تحریم علیه روسیه و فرستادن سلاح به کییف صلح را برای اوکراین به ارمغان نخواهد آورد.
کد خبر: ۱۱۱۳۳۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۳
نخستوزیر انگلیس اعلام کرد که این کشور به تحریم های خود علیه روسیه بهویژه ثروتمندان این کشور ادامه خواهد داد.
کد خبر: ۱۱۱۲۹۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۰
در دور جدید تحریم های غرب علیه روسیه، آمریکا بزرگترین شرکت الماس جهان را تحریم کرد.
کد خبر: ۱۱۱۲۸۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۲۰
جانت یلن وزیر خزانه داری آمریکا هشدار داد که ممنوعیت کامل صادرات نفت روسیه موجب افزایش قابل توجه بهای سوخت در سراسر جهان خواهد شد.
کد خبر: ۱۱۱۲۵۵۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۸
ولادیمیر پوتین هشدار داد تحریم های غربی علیه روسیه کمبود غذا در مناطق فقیر دنیا را تشدید میکنند، موج جدیدی از مهاجرتها را بهراه میاندازند و قیمت مواد غذایی را بالاتر خواهند برد.
کد خبر: ۱۱۱۲۴۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۷
هم زمان با اینکه اتحادیه اروپا "اقدامات تنبیهی" از جمله ممنوعیت واردات زغال سنگ از روسیه را اعلام کرده، بروکسل قصد دارد دختران ولادیمیر پوتین را با تحریم های جدید هدف قرار دهد.
کد خبر: ۱۱۱۲۴۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۷
وزارت خزانهداری آمریکا روز سهشنبه بازار رمزارزهای روسیه را که مدعی است بزرگ ترین بازار سیاه سایبری این کشور بوده و در آن مجرمان سایبری مشغول فروش ابزارهای هک هستند و میلیونها دلار پرداخت از طریق باجافزارها وجود دارد، تحریم کرد.
کد خبر: ۱۱۱۲۳۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۱۷
لیز تراس وزیر امور خارجه انگلیس گفت: اگر مسکو از اوکراین عقب نشینی کند و متعهد به پایان دادن تجاوز شود، تحریم ها علیه افراد و شرکتهای روسی میتواند لغو شود.
کد خبر: ۱۱۱۱۱۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۰۷
آمریکا پس از پرتاب نخستین موشک بالستیک قاره پیمای کره شمالی از نوامبر ۲۰۱۷ تاکنون، از سازمان ملل خواست تا تحریم ها علیه کره شمالی را به روز رسانی و تقویت کند.
کد خبر: ۱۱۱۱۰۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۰۶
شورای ملی اتریش (مجلس سفلی) مجلس سفلی روز پنجشنبه پخش شبکه RT (راشا تودی) روسیه در این کشور را ممنوع کردهاست.
کد خبر: ۱۱۱۰۹۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۰۵
وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد تحریم هایی را بر ضد شرکتهای روسی، چینی و کره شمالی به دلیل «مشارکت در توسعه برنامه موشکی کره شمالی» اعمال کرده است.
کد خبر: ۱۱۱۰۹۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۰۵
امانوئل ماکرون رئیسجمهور فرانسه اعلام کرد در تلاش برای برقراری آتشبس در اوکراین قدرتهای غربی آمادهاند که در صورت لزوم تحریم ها علیه روسیه را تشدید کنند.
کد خبر: ۱۱۱۰۹۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۱/۰۵
یک مقام ارشد دولت چین اعلام کرد که تحریم های وضع شده از سوی کشورهای غربی علیه روسیه به شکل فزایندهای "ظالمانه" است.
کد خبر: ۱۱۱۰۴۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۹
ماتئوس موراویسکی، نخست وزیر لهستان از اتحادیه اروپا خواسته که محاصره تجاری کامل روسیه را به بسته جدید تحریم های ضد روسی اضافه کند.
کد خبر: ۱۱۱۰۴۲۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۲۹