در مورد بحران آب در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

 

کلیات

به منازعات و کشمکش­های سیاسی اجتماعی که در نتیجه­ ی کمبود آب بوجود می ­آید، بحران آب گویند. همچنین در ایجاد بحران آب عواملی همچون رشد فزاینده جمعیت، گسترش صنایع و نیاز آب برای تأمین غذا و بهداشت و خشکسالی موثر هستند.

 

بحران کرونا، جلوی بحران آب و هوا را نگرفته است - تابناک | TABNAK

 
چشم انداز آب در ایران
رشد سریع جمعیت مهم ترین عامل کاهش سرانه آب تجدید شونده کشور در طول دهه های گذشته بوده است. با هر نرخ از رشد جمعیت پیش بینی شده توسط سازمان ملل متحد کشورمان تا سال ۲۰۵۰ جزء ۲۰ کشور پرجمعیت جهان خواهد بود. بر این اساس میزان سرانه آب تجدیدپذیر کشور نیز از ۱۳۲ میلیارد متر مکعب در سال ۱۳۸۵ تقلیل چشمگیری یافته و در صورت ادامه این روند وضعیت در آینده به مراتب بدتر خواهد شد.

در حالی که ایران در ناحیه خشک جهانی قرار دارد و متوسط بارش آن ۲۵۰ میلی متر است و ۲۵ درصد خاک ایران در مناطق فراخشک، ۴۰ درصد در مناطق خشک و ۲۵ درصد در مناطق غیر خشک قرار دارند مصرف زیاد، عدم تقارن بارندگی ها در کشور، رشد جمعیت و توسعه ناهمگون و ناپایدار در بخش های مختلف از جمله دلایل اصلی برای بروز بحران ها و چالش های بخش در ایران آب است.

بانک جهانی در گزارش سال ۲۰۰۷ خود با تأکید بر اینکه کاهش سالانه منابع داخلی آب شیرین در ایران ۳/۶ برابر استاندارد‌ها و شاخص های جهانی است، اعلام کرد که کشاورزی عامل ۹۱ درصد کاهش سالانه منابع آب شیرین در ایران است.
 
همچنین طبق این گزارش کاهش سالانه منابع داخلی آب شیرین طی سال‌های ۱۹۸۷ تا ۲۰۰۲ میلادی در جهان ۹ درصد بوده است و این رقم در کشور ما ۷/۵۶ درصد و معادل ۹/۷۲ میلیارد متر مکعب بوده است. این کاهش سالانه منابع داخلی آب شیرین در ایران طی مدت یاد شده ۶/۸ برابر انگلیس، ۳/۳ برابر آمریکا و ۷/۲ برابر ژاپن بوده است. بر اساس این برآورد‌ها طی این مدت، کاهش سالانه آب شیرین ایران حدود ۵/۵ برابر کشور‌های فقیر و ۹/۸ برابر کشور‌های با درآمد متوسط بوده است.
 
در مجموع، منابع آبی کشور برابر ۱۳۰ میلیارد متر مکعب گزارش شده است. ۸۵ میلیارد متر مکعب آن آب های سطحی، ۷ میلیارد متر مکعب آن چشمه های پراکنده، ۳۹ میلیارد متر مکعب منابع آب های زیرزمینی آبرفتی و آهکی می باشد
 
متوسط بارندگی سالیانه در ایران ۲۸۹ میلیمتر، یعنی حدود یک چهارم متوسط باران سالانه ی کره زمین است. حجم متوسط باران سالیانه حدود ۴۰۰ متر مکعب و صورت تقریبی به میزان یک هزارم حجم باران سالیانه ی دنیا است. از حجم ۴۰۰ میلیارد متر مکعب آب تولیدی در سطح کشور، ۲۷۴ میلیارد متر مکعب یعنی بیش از ۶۸ درصد آن تبخیر می شود.
 
حجم آب های رودخانه های مرزی ورودی به کشور حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب و رودخانه های خروجی ۶ میلیارد متر مکعب است. ۸۵ میلیارد مترمکعب حجم آب قابل استحصال از جریان آب سطحی کشور و ۳۵ میلیارد مترمکعب حجم آب قابل استحصال از منابع آب های زیرزمینی برآورد گریده است. در مجموع میزان متوسط ذخایر آبی قابل استحصال شامل آب های سطحی، آب های زیرزمینی و چشمه های پراکنده ۱۳۰ میلیارد مترمکعب است. 

کتاب های نوشته شده پیرامون بحران آب

کتاب آب امنیت و خاورمیانه، گزارشی است از موسسه مطالعات استراتژیک لندن که توسط ایزدی در سال ۱۳۷۳ ترجمه گردیده­است. این کتاب ضمن بر شمردن عوامل ایجاد بحران آب در خاورمیانه به بررسی بعد امنیتی بحران آب در خاورمیانه می­پردازد.

زنگ خطر کم آبی در ۹ استان به صدا درآمد - تابناک | TABNAK

کتاب بحران آب در خاورمیانه یکی دیگر از کتاب­های مهمی است که توسط نهازی در سال ۱۳۷۸ منتشر گردیده است. این کتاب نیز ضمن بررسی تخصصی منابع و مسائل آب و ذکر محدودیت­ها و مشکلات پیش روی نیاز مردم کشور‌های خاورمیانه، ضمن ذکر علل و عوامل تهدیدکننده­ی منابع آب­های ایران سعی بر تشریح جوانب مشکلات دارد.

کتاب ابعاد سیاسی-امنیتی بحران آب در خاورمیانه عربی و آینده مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل نوشته­ ی  فغانی (۱۳۷۸) یکی از مفصل­ترین پژوهش­هایی است که به بحران آب  از بعد سیاست و امنیت نگریسته است. اگرچه در این کتاب بیشتر مسائل و اختلافات کشور‌های عربی و اسرائیل حول محور آب مورد بررسی قرار گرفته است، ولی توجه به نتیجه­ گیری­های این کتاب ضروری به نظر می­رسد. فغانی در نتیجه ­گیری خود می­ آورد که مشکلات آب خاورمیانه بسیار جدی است. او در کتاب خود مجموعه علل و عواملی را در ایجاد بحران آب دخیل می­داند که عبارتند از عدم شناخت درست و به موقع نقش آب به عنوان عنصری حیاتی و بی جایگزین، استحصال بی­رویه و مصرف بیش از حد آب­های موجود، ضعف و سوء مدیریت دولت­ ها به ویژه در زمینه تنظیم و اجرای یک برنامه ملی جامع جهت کاهش مصرف آب، ناتوانی مسئولین در زمینه سیاست مناسب قیمت­ گذاری، ضعف سیستم­ های جمع ­آوری، ذخیره ­سازی و بازیافت آب، همچنین مصرف بخش قابل توجهی از آب­های تجدیدناپذیر منطقه در ازای اتخاذ سیاست­ های پرستیژی در زمینه خود اتکایی غذایی علی رغم عایدات ناچیز اقتصادی، عدم بهره­گیری شایسته از نیرو‌ها و سازمان های غیر دولتی، افزایش بی رویه جمعیت و... .

فعانی همچنین در پایان کتاب خود می­ آورد بحران آب و مشکلات ناشی از آن ضمن اینکه می­توانند منبع تولید خشونت و تنازع باشند، در عین حال قادرند بستر مناسبی برای توسعه همکاری­ها و به تبع آن رفع سایر مشکلات هم باشند.

 

عوامل موثر بر کمبود آب 

کاهش منابع آبی در جهان علل و عوامل عدیده­ای دارد که در ادامه به صورت کلی به نقش اصلی­ترین عوامل موثر بر کمبود آب اشاره می­شود:

1-انسان­ها: انسان ها و عوامل طبیعی تأثیر عمیقی بر چرخه و بحران آب دارند.  انسان­ها بر فرآیند کاهش آب و آلودگی بیشتر آن تأثیر شدیدتری می­گذارند. نیاز به آب برای مصارف کشاورزی تولید انرژی، تولیدات صنعتی و مصارف شهری، به سرعت در حال افزایش است. امروزه رشد روزافزون جمعیت جهان و افزایش مصرف آب، قطع بی­رویه درختان جنگل­ها، رشد شهرسازی و افزایش صنایع آلوده کننده آب شیوه­های نامناسب و غیر اصولی کشاورزی احداث سدهای مخزنی و ایجاد دریاچه های مصنوعی از عوامل نابودی چرخه منظم آب در سطح جهان به شمار می­آیند که در نهایت همه آنها نوعی تهدید برای جامعه بشری محسوب می شوند.

2-کشاورزی: بخش کشاورزی و صنعتی از مهم­ترین بخش­های مصرف آب است. در خاورمیانه بیش از 70%منابع آب به بخش کشاورزی اختصاص داده شده­است. در حالی که اکثر کشورهای واقع در خاورمیانه دچار کمبود آب هستند و در منطقه گرم و کم  آب قرار گرفته­اند که میزان بارندگی بسیار پایین و گاهی در حد صفر دارند.

3-مصرف خانگی: بنابر اعلام سازمان بهداشت جهانی، حداقل مصرف آب خانگی 100لیتر به ازای هر نفر در روز است. اما این میانگین در میان خانوارها رعایت نمی­شود. پس می­توان گفت عامل مهم دیگری که سبب رشد مصرف آب گردیده نیاز و اقتضای بهداشت عمومی است. با پیشرفت­هایی که از نظر بهداشت در بسیاری از کشورها دیده می­شود مصرف آب روزانه هر فر سیر صعودی طی می­نماید. امروزه مسائلی نظیر رشد جمعیت، ارتقای سطح زندگی و بهداشت، گسترش شهرنشینی، گسترش صنایع، کشاورزی و... افزایش مصرف آب را موجب گردیده است  به طوری که مصرف آب نسبت به اوایل قرن 20 هفده برابر و نسبت به 3 قرن قبل 45 برابر شده است.

 

 

 

در مورد بحران آب در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان یزد گفت: با ادامه خشکسالی‌های پیاپی و محدودیت منابع آب پایدار، تامین آب آشامیدنی برای هزاران نفر از روستاییان یزد به تانکرهای سیار وابسته شده است.
کد خبر: ۱۲۷۳۹۴۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۹/۰۵

دریاچه ارومیه به‌طور کامل خشک شد؛ خطر توفان گردوغبار برای ۵ میلیون نفر از ساکنان حوضه دریاچه.
کد خبر: ۱۲۶۰۴۲۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۲۸

داده‌های جدید اطلس خطر آب (WRI)، حاکی از آن است که ۲۵ کشور (با یک‌چهارم جمعیت جهان) هر سال با استرس شدید آبی مواجه می‌شوند و به‌طور منظم از کل منبع آب موجود خود استفاده می‌کنند. در اینفوگرافیک برخی از کشورهای جهان با بیشترین تنش آبی در سال ۲۰۲۴ مواجه هستند را مشاهده می‌کنید.
کد خبر: ۱۲۵۶۲۳۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۶

استاندار سمنان بابیان اینکه به دلیل کمبود بارش هم اکنون با بحران کم آبی در استان مواجه هستیم، گفت: مردم تا جایی که می‌توانند در مصرف آب و انرژی صرفه‌جویی کنند.
کد خبر: ۱۲۵۲۴۲۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۱۷

وزیر اقتصاد ژاپن هشدار داد این کشور باید برای جلوگیری از کمبود برق در تابستان امسال، هوشیار بماند، زیرا به نیروگاه های قدیمی اتکا دارد که خطر قطعی ناگهانی بالاتری دارند.
کد خبر: ۱۲۴۷۶۲۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۲۲

یک کارشناس محیط زیست با اشاره به مدیریت نادرست آب در کشور طی ادوار گذشته گفت: از دولت چهاردهم می‌خواهم پیش از هرچیز فکری به حال مسئله آب کشور کند.
کد خبر: ۱۲۴۶۷۱۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۱۷

تفاوت قابل‌توجه در وضعیت بارش و ذخایر آبی استان‌های مختلف، نشان دهنده نابرابری در توزیع منابع آب در سطح کشور است؛ این نابرابری، لزوم اتخاذ رویکرد‌های متفاوت در مدیریت منابع آب برای مناطق مختلف را برجسته می‌کند.
کد خبر: ۱۲۴۵۹۶۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۱۳

مرور روزنامه‌های سه شنبه ۲۸ فروردین
سوالاتی درباره حمله به اسرائیل، تنها راه پایان دادن به تنش‌ها در غرب آسیا، وصول ۱۱۰ هزار میلیارد تومان مالیات از ابربدهکاران، ابعاد تازه از لایحه تعطیلی پنجشنبه ها، استقلال یا پرسپولیس؛ کدام یک قهرمان می‌شود؟، پیش‌بینی افزایش تورم درمیانه سال، پاسخ قوی و گسترده‌تر به هرگونه ماجراجویی اسرائیل و دستمزد‌های خزان زده در بهار از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
کد خبر: ۱۲۳۲۱۷۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۸

مدیرعامل شرکت توانیر از تابستان پیش‌رو با عنوان گرم‌ترین تابستان یاد کرد و گفت: ۱۸۰ اقدام عملیاتی در ٦ محور برای تامین پایدار برق خانه‌ها و بخش‌های مولد کشور طراحی شده و در دست انجام است.
کد خبر: ۱۲۲۳۲۸۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۳

حجت میان آبادین در نشست تخصصی بررسی چالش آب در ایران به بررسی چالش‌های هیدروپلیتیک و دیپلماسی آب ایران پرداخت.
کد خبر: ۱۲۱۶۷۸۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۳۰

وزیر نیرو از تدوین ۱۸۰ پروژه و برنامه برای مدیریت مصرف برق تابستان ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: امروز برای رفع ناترازی صنعت برق، باید نسبت به بهره‌مندی از روش‌های مفید با فناوری‌های جدید اقدام شود.
کد خبر: ۱۲۱۶۳۷۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۷

استاندار تهران با تاکید بر ضرورت صرفه جویی آب از سوی شهروندان، گفت: به واسطه عدم بارش باران و برف در ماه‌های گذشته، متاسفانه منابع آبی در سطح قابل قبولی نیست و اکنون در شرایط مناسبی قرار نداریم.
کد خبر: ۱۲۱۵۱۳۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۱

علاج‌بخشی فرار آب از سد لار موضوعی دیرینه است که علی‌رغم اهمیت این مساله تاکنون به نتیجه نرسیده اما ورود قرارگاه خاتم‌الانبیاء به این پروژه شاید بتواند نویدبخش اخباری تازه از سد لار که روزهای کم‌آبی را پشت‌سر می‌گذارد، باشد.
کد خبر: ۱۲۱۴۷۱۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۹

در جلسه بررسی طرح‌های اضطراری آبرسانی صورت گرفت؛
جلسه بررسی طرح‌های اضطراری آبرسانی عصر شنبه به ریاست معاون اول رییس‌جمهور برگزار شد.
کد خبر: ۱۲۱۴۳۹۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۷

مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شرکت مدیریت منابع آب نسبت به بحران کم آبی در ۱۳ استان هشدار داد و گفت: چه در استان‌های پربارش و چه در استان‌های خشک، آمار بارش‌ها نگران‌کننده است.
کد خبر: ۱۲۱۳۲۴۱   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۱

مرکز مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در گزارشی درباره وضعیت منابع آب نوشت که ایران هم از نظر سرانه آب تجدیدپذیر و هم از نظر میزان برداشت نسبت به آب تجدیدپذیر وارد مرحله تنش آبی شده است. با توجه به برآورد‌های این مرکز، شرایط بحرانی‌تر هم می‌شود.
کد خبر: ۱۱۸۶۹۷۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۱۷

تخلف گسترده آبی در اوج بحران خشکسالی
نیم نگاهی به اسامی استان‌هایی که کشت برنج دارند کافی ست تا به خوبی به ابعاد فاجعه آبی در کشورمان پی ببریم، اما تامل برانگیزتر آنجاست که سطح زیرکشت برنج در شمال کشور به دلیل ساخت‌وساز بی‌رویه رو به کاهش است و در عوض، استانی مانند سیستان و بلوچستان که از حقابه هیرمند هم محروم مانده و شدیدترین بحرانی آبی را تحمل می‌کند، با هزار و ۷۵۷ هکتار برنج کاری، رتبه سیزدهم در کشور را در اختیار دارد!
کد خبر: ۱۱۸۳۷۹۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۷

وزیر کشور گفت: موضوع آب سیستان موضوع درجه یک است که مردم عزیز ما در رنج هستند، ولی دولت تمام تلاش هایش را انجام داده و منابع لازم را هم پیش بینی کرده است.
کد خبر: ۱۱۸۳۴۸۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۵

فوتو نیوز تابناک
نماینده، ولی فقیه در استان خوزستان، با حضور در ملاشیه اهواز، از وضعیت آب منطقه بازدید کرد و خواستار تسریع در عملیات پایداری آب شرب منطقه شد. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالنبی موسوی‌فرد اظهار داشت: نزدیک سه هفته پیش گزارشی به دستمان رسید، مبنی بر اینکه ملاشیه آب ندارد. به منطقه آمدیدم و چند خیابان را بررسی و با تعدادی از اهالی این منطقه صبحت کردیم که مشخص شد نزدیک یک هفته است مردم آب ندارند.
کد خبر: ۱۱۸۳۳۶۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۴

بر اساس اخبار رسمی منتشر شده توسط وزارت نیرو، منابع آب سد دوستی، که بخش قابل توجهی از آب شرب شهر مشهد را تأمین می‌کند، به شدت کاهش یافته و به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است؛ وضعیتی خطرناک که بیم آن می‌رود در هفته‌های آینده، شهر بزرگ مشهد را در یک شرایط بحرانی و غیرقابل تصور قرار دهد.
کد خبر: ۱۱۸۱۸۵۳   تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۴

تبلیغات در تابناک صفحه خبر
اینترنت پیشگامان