کلیات
تحریم یا Sanction اقدامی است که از سوی یک یا چند بازیگر بین المللی عیله یک یا چند بازیگر دیگر با هدف مجازات و محروم ساختن کشورهای هدف از فعالیتهای اقتصادی بین المللی صورت میگیرد؛ اقدامی که در دستور کار کشورهای مجری قرار میگیرد تا کشور یا کشورهای هدف نسبت به سیاستهای خود به ویژه در بعد اقتصادی تجدید نظر کنند.
انواع تحریم
به طور کلی تحریم را از سه جنبه طبقهبندی میکنند:
تقسیمبندی از لحاظ اندازه یا حدود تحریم
تقسیمبندی از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده
تقسیمبندی از لحاظ اقتصادی یا غیراقتصادی
از لحاظ تعداد کشورهای فرستنده، تحریم را به دو نوع تقسیمبندی میکنند:
تحریم یکجانبه: تحریمی است که فقط از طرف یک کشور علیه کشور هدف وضع میگردد. از دیدگاه تاریخی، این نوع تحریم دارای پیشینهای ضعیف در دستیابی به اهداف امنیت ملی و دیگر خواستهای سیاست خارجی میباشد.
تحریم چندجانبه: تحریمی که در اعمال آن بیشتر از یک کشور سهیم است. در مقایسه با تحریم یکجانبه، تحریم چندجانبه، بار مالی و تجاری شدیدی را به کشور هدف برای تغییر سیاست مورد اعتراض وارد میسازد. چراکه کشور هدف امکان یافتن جانشین برای کمکردن زیان اقتصادی را ندارد. همچنین بخش بزرگی از تولید ناخالص ملی این کشور به واسطهٔ نیاز به مراودات تجاری و سرمایهگذاری بین المللی تحت تاثیر تحریم واقع خواهد شد.
تحریمهای علیه ایران
به مجموعه اقداماتی از سوی قدرتهای جهان اطلاق میشود که در جهت مجازات حکومت ایران یا وادار کردن این کشور به انجام یا عدم انجام عملی به کار گرفته شده است. عمده تحریمها علیه ایران پس از وقوع انقلاب اسلامی سال ۵۷، بعد از اشغال سفارت آمریکا در تهران شکل گرفت و در پی چالش بر سر برنامه هستهای ایران شدت بیشتری یافت.
برنامه هستهای ایران از سال ۸۵ و به دنبال ارجاع پرونده این کشور از آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت، با تحریمهای مختلفی مواجه شده است.
انواع تحریم علیه ایران
تحریمهای ایران را از نظر تحریم کنندگان میتوان به ۴ دسته کلی تقسیم بندی کرد: تحریمهای چندجانبه همچون تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل، تحریمهای اتحادیهٔ اروپا، تحریمهای تکجانبه از سوی کشورهای مختلف مانند ایالات متحده و تحریمهای کنگره آمریکا.
نخستین تحریم جامع سراسری علیه ایران در دوران معاصر، تحریم بریتانیا علیه ایران به منظور واکنش در برابر انتخاب دکتر محمد مصدق به وزارت بود که هدف ملیسازی صنعت نفت را دنبال میکرد. اولین قطعنامه شورای امنیت علیه ایران در زمان نخست وزیری محمد مصدق و به منزله واکنش علیه ملی شدن صنعت نفت ایران صادر شد.
آمریکا نیز در سال ۱۹۸۰ تحریمات اقتصادی وسیعی را در واکنش به تصرف سفارت آمریکا در تهران علیه ایران وضع کرد. در سال ۱۹۹۵، بیل کلینتون رئیس جمهور وقت آمریکا اقدام به وضع تحریمهایی نمود که به موجب آن شرکتهای نفتی آمریکایی از سرمایه گذاری در طرحهای نفت و گاز ایران منع شده بودند. همچنین روابط بازرگانی با ایران نیز یک جانبه قطع گردید.
این تحریمها از لحاظ فنی به ۴ گروه تقسیم می شود که تصویب و لغو هرکدام سازوکار جداگانهای دارد. بخشی از دشواری مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ هم درباره چگونگی لغو همین تحریم هاست. ایران در برخی از موارد با شکایت از تحریمهای صورت گرفته موفق شده حکم لغو آنها را از دادگاه اتحادیه اروپا بگیرد. لغو تحریم از طریق شکایت در دادگاه گرچه میتواند آرام آرام رویهای در این زمینه ایجاد کند، اما روند لغو تحریمها از این روش بسیار زمان بر و هزینه ساز و با نتیجهای غیرقابل تضمین است.
تحریمهایی که از آن سخن به میان است در ابعاد مختلف از جمله پزشکی، فناوری، دارو، غذا، هسته ای، فضایی و... علیه ایران وضع شده است و کشورهای مجری به ویژه آمریکا در صدد هستند تا با اجبار دیگر کشورهای همکار با ایران را نیز با این رویه همراه کنند؛ مجموعه تصمیمهایی که در طول دهههای اخیر با فراز و نشیب استمرار داشته و تا کنون ایران را واردار به عقب نشینی از اهداف و برنامههای خود در چارچوب ارزشها و برنامههای انقلاب اسلامی نکرده است.
نبض خبر
محمدجواد ظریف گفت و گویی پر تیتر داشته که از سیاست خارجی تا سرنوشت خودش را در بر گرفته است. ظریف در فرازهایی در این مصاحبه گفته است: «دوستانی که میگفتند ۸ درصد مشکلات به خاطر ناکارآمدی و ۲۰ درصد به خاطر تحریم است، امروز نظر دیگری دارند / اگر مجبوریم برای یک دلار تبادل تجاری ۲۰ تا ۲۵ سِنت هزینه کنیم، ۹ تا ۱۹ سنتش به جیب واسطهها میرود / تحریم روابط اقتصادی را غیرشفاف، رانت را قویتر و استفاده از امکانات ویژه را فراهم میکند / واسطهها سر مردم منت هم میگذارند که تحریم را دور میزنیم! / امروز، من ۳ تحریم دارم اما دوستانی که این کارها را انجام میدهد هیچ تحریم ی ندارند / بزرگترین چالش ما، خنجرهایی بود که از پشت به ما زده میشد؛ افرادی بودند که مذاکرات را به بیرون درز میدادند / پیش از آغاز مذاکرات، به همکاران گفتم که این صحنه، صحنهی قربانیشدن است، نه صحنهی قهرمان شدن! / حتما مذاکرهی مستقیم، موثرتر از مذاکره از طریق واسطه است؛ چون اولا واسطهها منافع دارند و ثانیا یک واسطه میخواهد واسطه بماند؛ بنابراین واقعیات را منتقل نمیکند / یکی از موانع احیای برجام (در دولت کنونی) جنگ اوکراین بود / مانع بعدی احیای برجام، توقعات دو طرف بود؛ ما منتظر زمستان سخت بودیم و آنها منتظر سرنگونی! / گره کور مذاکرات نه با دست باز میشود و نه با دندان؛ با عقل باز میشود / هیچ گاه در هیچ انتخاباتی نامزد نخواهم شد / هنوز نمیدانم چه کسی فایل صوتی را لو داد / افشای فایل صوتی شاید برای من فوایدی داشت، اما قطعا برای کشور مفید نبود / ترجیحم این است که در دانشگاه بمانم و بازنشسته شوم / یکی از دلایل اینکه خیلیها میخواهند مهاجرت کنند، تصورات و توهماتی است که دارند / چون بخش بزرگی از عمرم را در خارج از کشور زندگی کردم، میدانم که خیلی از اینها محقق نمیشود / مسئولیت سیاست خارجی، مستقیم با رهبری است و دولت مجری است / مجلس نمیتواند وارد جزییات سیاست خارجی شود» حرفهای کامل ظریف را میبینید و میشنوید.
کد خبر: ۱۲۲۵۵۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۵
هشت کشور اتحادیه اروپا چهارشنبه در نامهای به جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی این اتحادیه خواستار تحریم مقامهای قضایی روسیه شدند.
کد خبر: ۱۲۲۴۴۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۰
معاون شورای امنیت روسیه دیمیتری مدودف یک روز بعد از اعمال تحریم های جدید آمریکا و اتحادیه اروپا گفت که مسکو انتقام تحریم های ضد روسی غرب در دو سال گذشته را میگیرد.
کد خبر: ۱۲۲۳۶۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۵
معاون نماینده ویژه آمریکا در امور ایران با اشاره تحریم های جدید آمریکا علیه روسیه به مناسبت دومین سالگرد جنگ روسیه و اوکراین و با تکرار ادعاهای ضد ایرانی اعلام کرد که این تحریم ها حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین را هدف قرار داده است.
کد خبر: ۱۲۲۳۵۱۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۵
وزارت خزانهداری آمریکا اعلام کرد که روز جمعه بیش از ۵۰۰ فرد و نهاد را که در جنگ روسیه علیه اوکراین نقش دارند، تحریم میکند.
کد خبر: ۱۲۲۳۳۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۴
سفارت روسیه در لندن بامداد پنجشنبه در بیانیهای اعلام کرد که مسکو تحریم های جدید انگلیس که به بهانه مرگ یک زندانی علیه روسیه اعمال شده است را تلافی خواهد کرد.
کد خبر: ۱۲۲۳۲۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۳
وزارت خزانه داری آمریکا مدعی اعمال تحریم علیه ۴ نهاد و شخص مرتبط با ایران و حزبالله شد.
کد خبر: ۱۲۱۹۱۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۱
پرونده قطع گاز صنایع (گفتگوی سوم با نرسی قربان):
یکی از موضوعاتی که در سالهای گذشته باعث محدودیتهای سوختی و حتی تعطیلی برخی از صنایع در فصل زمستان شده ناترازی گاز است که کارشناسان این حوزه راهکارهای مختلفی را برای این منظور ارائه میکنند. به همین منظور، گفت و گویی با نرسی قربان کارشناس حوزه انرژی انجام داده ایم که در ادامه میخوانید.
کد خبر: ۱۲۱۹۰۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۱
سفیر انگلیس در ایران در پی تداوم اتهام زنی های رژیم انگلیس علیه کشورمان، از سوی مدیر کل غرب اروپا به وزارت امور خارجه احضار شد.
کد خبر: ۱۲۱۸۸۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۰
آمریکا و انگلیس میگویند افراد شبکهای که به ادعای آنها «مخالفان ایرانی» در کشورهای دیگر را هدف قرار میدادند، تحریم کردهاند.
کد خبر: ۱۲۱۸۶۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۹
ریاض المالکی وزیر خارجه فلسطین در بروکسل از اتحادیه اروپا خواست بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیم صهیونیستی را تحریم کند.
کد خبر: ۱۲۱۷۳۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۰۳
اتحادیه اروپا از وضع تحریم های جدیدی علیه تعدادی از افراد مرتبط با جنبش حماس و جهاد اسلامی فلسطین خبر داد.
کد خبر: ۱۲۱۶۷۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۳۰
با آنکه شبکه مالی و لجستیکی امارات متحده عربی، نقش مهمی در دور زدن تحریم های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران داشته است، به رغم منافع کوتاهمدتِ این روشِ مواجهه با تحریم ، استمرار این رویه در بلندمدت چالشهای اساسی برای ایران در پی خواهد داشت. اتکای بیش از اندازه به امارات متحده عربی، امکان توسعه ایران را منتفی ساخته و میتواند منجر به فرسایش قدرت ایران شود.
کد خبر: ۱۲۱۶۳۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۷
نامه اعتراضی خاندوزی به گروه اقدام مالی
وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان در نامهای اعتراضی به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) خواستار آن شد تا نام جمهوری اسلامی ایران از ذیل توصیه ۷ و سایر اسناد مرتبط این نهاد با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد حذف شود.
کد خبر: ۱۲۱۴۵۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۸
تنها بانک اروپایی که وجوه مربوط به معاملات ایران در زمینه تجهیزات پزشکی و دارویی را از مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم دریافت میکرد از ابتدای سال جاری میلادی این روند را متوقف خواهد کرد.
کد خبر: ۱۲۱۲۷۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۸
مسئول یک فروشگاه در شهر رام الله گفت مشتریان ، کیفیت بالا را ترجیح می دهند و این چیزی است که کالاهای اسرائیلی آن را فراهم می کنند. /
عصر ایران
کد خبر: ۱۲۱۲۵۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۶
کد خبر: ۱۲۱۲۵۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۶
کد خبر: ۱۲۱۲۱۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۵
کد خبر: ۱۲۱۱۷۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۳
بررسی کارنامه صادرات نفت روسیه پس از اعمال تحریم غرب در دسامبر ۲۰۲۲ نشان میدهد که روسها توانستهاند میزان صادرات نفت خود را بالاتر از رقم سقف قیمت ۶۰ دلار حفظ کنند.
کد خبر: ۱۲۱۰۸۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۷