کلیات
میدان آزادی (که پیش از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ میدان شهیاد نام داشت) بزرگترین میدان شهر تهران است که در بخش غربی آن جای گرفتهاست. این میدان به همراه برج آزادی در سال ۱۳۴۹ خورشیدی برای یادبود جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران و به دستور محمدرضا پهلوی ، شاه وقت ایران و توسط حسین امانت طراحی و ساخته شد و پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ به نام «میدان آزادی» نام گرفت.
ویژگیهای میدان
میدان آزادی با مساحت ۵۰٬۰۰۰ مترمربع پس از میدان نقش جهان با مساحت ۸۹٬۶۰۰ مترمربع، بزرگترین میدان ایران است و برج شهیاد، یکی از شناختهشدهترین نمادهای تهران، با بلندای چهل و هشت متر در میان آن جای گرفتهاست.
برج آزادی یا شهیاد، در زمان محمدرضا پهلوی به عنوان نماد پایتخت ساخته شد. طراح میدان شهیاد مهندس معمار حسین امانت بود.
بر پایه نظرسنجیهای انجام شده بیشینه شهروندان تهرانی برج شهیاد را به عنوان نماد شهر تهران معرفی کردهاند. همچنین بر پایه همین نظرسنجی میدان آزادی، پس از موزهها و کاخها، سومین جایی است که شهروندان تهرانی برای معرفی به بازدیدکنندگان خارجی دارای اولویت میدانند.
از سال ۱۳۵۲ تا سال ۱۳۵۷ اسکناسهای دویست ریالی ایران با تصویری از این برج چاپ و پخش میشد.
این میدان مرکز تجمع تاکسیها و اتوبوسهای خطوط شهرستان به ویژه به سمت شمال و غرب کشور است.
معماری
نقشهٔ میدان دقیقاً از سقف مسجد شیخلطفالله اقتباس شده، تنها به جای یک دایره، در اینجا دو بخش از دو بیضی با کانونهای متفاوت وجود دارند. اغلب طرحهای پروژه، از جمله این طرح با نقشههای پیچیدهٔ هندسی و با الهام از نمونههای تاریخی و با چرخشی مدرن پرورانده شدهاست. تحلیل هندسی تناسبات برج آن را کوتاه و تنومند نشان میدهد. در واقع اگر برج بلندتر میبود و اگر سه دایره افقی با دایرههای عمودی همسان بودند، قطعاً اوجگیری برج بیشتر القا میشد و دیگر همچون هیکلی بدون سر و گردن به نظر نمیرسید. اما به هرحال، ارتفاع ۴۵ متری برج که به دلیل نزدیکی به فرودگاه به طرح امانت تحمیل شده بود، او را محدود میکرد؛ بنابراین آنچه را که در ارتفاع نمیتوانست بهدستآورد، با گسترش افقی ستونها و عظمت شکلهای توخالی قسمت پایین جبران کرد.