کلیات
مسجدسلیمان یکی از شهرهای استان خوزستان ایران است. این شهر مرکز شهرستان مسجد سلیمان است. عملیات استخراج نفت، برای نخستین بار در خاورمیانه در سال ۱۹۰۸ میلادی توسط کنسرسیوم دارسی از این شهر و با چاه شماره یک، در میدان نفتی مسجد سلیمان آغاز شد.
بخش های تابعه
روستاهای اندیکا، لالی، عنبر، هفت شهیدان و گلگیراز بخشهای تابعه اطراف این شهر بودند؛ که در چند سال اخیر بخشهای اندیکا و لالی به شهرستان تغییر یافتهاند. از دیدنیهای این شهر میتوان به اولین چاه نفتی در خاورمیانه دامنه کوه آسماری، تفرجگاه تمبی، گُلگیر، معبد سرمسجد و معبد برد نشانده اشاره کرد. یکی از عوامل گسترش شهر مسجدسلیمان، اکتشاف نفت در این منطقه بود.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان مسجدسلیمان از دید جغرافیایی در درازای جغرافیایی ۴۸ درجه و ۲۴ دقیقه خاوری و پهنای جغرافیایی ۳۱٫۹۳ درجه و ۴۹٫۳۰ دقیقه شمالی گسترده شدهاست و بلندای آن از روی دریا ۳۷۲ متر میباشد.
رودخانهها
مهمترین رودخانه مسجدسلیمان، رود کارون میباشد که از کوههای زاگرس سرچشمه میگیرد و پس از عبور از سدهای شهید عباسپور و مسجدسلیمان از کنار شهر میگذرد. همچنین رودخانه تمبی در جنوب شهر وجود دارد که در ساحل رودخانه پارکها و تفریحگاههایی ساخته شده که از جاذبههای گردشگری شهر بهشمار میروند.
کوهها
بلندترین ارتفاعات استان خوزستان در شهرستان مسجدسلیمان قرار دارد. این ارتفاعات در مناطق شمال و شمال شرقی شهرستان و در منطقه توریستی اندیکا واقع شدهاند. مرتفعترین قله در محدوده شهرستان مسجدسلیمان، کوه کینو با ارتفاع ۳۷۱۰ متر است. دیگر کوههای بلند مسجدسلیمان عبارتند از: لیله، تاراز، منار، دلا، آلا، ادیو، شوه، لندر، دلی و آسماری.
اقتصاد
مسجدسلیمان در بخش صنعت یکی از قطبهای صنعت ایران است. این شهر دارای کارخانجات صنعتی عظیمی از جمله: کارخانه تولید سیمان کارون مسجدسلیمان، سد و نیروگاه مسجدسلیمان که در سال ۱۳۹۲ برای سومین سال پیاپی رتبه اول را در تولید برق کسب کرد، شرکت بهرهبرداری نفت و گاز مسجدسلیمان یکی از ۵ شرکت تابعه مناطق نفت خیز جنوب میباشد که گستردگی آن از ایذه تا ایلام و خرمآباد میرسد، کارخانجات تانکسازی شهید فرخنیا، پالایشگاه گاز مسجدسلیمان، پتروشیمی بزرگ مسجدسلیمان، کارخانجات آلومینیومسازی و … به علاوه اینکه این شهر دارای یک شهرک صنعتی عظیم میباشد که در آن کارخانجات بزرگ و کوچکی از جمله تولید آرد، سوسیس، ماکارونی، صنایع پلاستیک، گونی بافی و … است.
کشف نفت
طلوع دوباره مسجدسلیمان، بعد از گذشت چندین سده در ۴ بامداد ۵ خرداد ۱۲۸۷ هجری شمسی (۱۹۰۸میلادی) با فوران نفت از میدان نفتی نمرهیک در میانه مسجدسلیمان کنونی آغازشد. فورانی که حیات اقتصادی و اجتماعی مسجدسلیمان و بعد ایران را دگرگون کرد. بعد از کشف و فوران نفت در مسجدسلیمان با دخالت دولت انگلیس، شرکت سندیکای امتیازات، متعلق به ویلیام ناکس دارسی به شرکت «نفت ایران و انگلیس» تبدیل شد.
با اتمام خط لوله مسجدسلیمان به آبادان از ۱۹۱۲ میلادی حیات مجدد مسجدسلیمان آغاز شد. استخراج نفت که در این سال ۴۳ هزار تن بود تا آخر جنگ اول جهانی به سالیانه ۱ میلیون تن و تا ۱۹۲۵ میلادی به بیش از ۴ میلیون تن در سال رسید.
مسجدسلیمان تا سال ۱۹۲۸ میلادی تنها منبع استخراج نفت ایران بود تا در این سال در میدان نفتی عظیم هفتگل نیز فوران نفت آغاز و مسجدسلیمان در تولید نفت از انحصار خارج شد. اما تولید در منطقه همچنان افزایش یافت بهطوریکه در سال ۱۳۱۴ ه. ش. (۱۹۳۵میلادی) اوج تولید در سراسر بهرهبرداری (۱۲۷ هزار بشکه در روز) رسید. بعد از اُفتی کوتاه در تولید نفت به علت ملی شدن این صنعت در ایران (۱۳۳۳–۱۳۳۰) به دلیل برنامه شرکت نفت ایران و انگلیس و دولت انگلیس بار دیگر استخراج نفت افزون شد که تا سال ۱۳۴۵ کمابیش ثابت بود. اما از این سال به بعد تولید نفت به سرعت کاهش یافت و بعد از بسته شدن چاهها در سالهای ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ تولید سالیانه آن به حدود تولید روزانه در گذشته محدود گشت. دلیل کم شدن تولید نفت این بود که بعد از حدود ۷۰ سال بهرهبرداری مداوم ۹۸٪ از مقدار نفت قابل حصول به صورت طبیعی از منطقه استخراج شد و از آنجا که بهرهبرداری از سایر میدانهای نفتی به ویژه میدانهای نفتی مرزی از اولویت برخوردار گردید، استخراج نفت در مسجدسلیمان که میبایست با تزریق آب یا گاز انجام پذیرد و این خود نیز مشکلاتی را به دنبال دارد، متوقف شد.
ورزش
اولین استخر شنای ایران در این شهر احداث شد و بدین ترتیب پایهگذار ورود شنا به ایران بود. اولین زمین تنیس و میز پینگ پنگ و بیلیارد هم برای اولین بار در این شهر مورد استفاده قرار گرفت. اولینزمین گلف ایران هم در منطقه بیبییان این شهر بنیان شد و تیم نفت این شهر هماکنون جزو تیمهای شرکتکننده در مسابقات لیگ ایران است. در رشته وزنهبرداری مسجدسلیمان از دیرباز به عنوان یکی از قطبهای وزنهبرداری حضور داشته و تیم نفت مسجدسلیمان سالها عنوان قهرمانی ایران و آسیا را به یدک میکشید از وزنه برداران شهیر این شهر مهران و بهمن مطلق، امیری منگشتی قهرمان آسیا و رکورددار وزن خود در آن زمان، پهلوان شمسی قهرمان کنونی هفت دوره پیشکسوتان جهان و رکورددار جهان، نواب نصیرشلال قهرمان جهان و نایب قهرمان المپیک ۲۰۱۲ لندن اشاره کرد.
در مورد مسجد سلیمان در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
