کلیات
جشنواره بین المللی فیلم فجر یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی ایران است که به صورت سالانه و هر سال در نیمه بهمن ماه برگزار میشود؛ جشنوارهای که از سال ۱۳۶۱ و به یاد بهمن ماه ۱۳۵۷ (سالروز پیروزی انقلاب اسلامی) به صورت مستمر برگزار شده است.
مجری برگزاری این جشنواره بنیاد سینمایی فارابی است که آن را زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار میکند.
تاریخچه
پیش از انقلاب اسلامی جشنواره بین المللی فیلم تهران با حمایت دفتر مخصوص فرح پهلوی همسر آخرین شاه ایران برگزار میشد که پس از انقلاب جشنواره بین المللی فیلم فجر جایگزین آن شد.
حسین وخشوری اولین دبیر جشنواره بین المللی فیلم فجر بود که در تاریخ ۱۲ تا ۲۲ بهمن سال ۱۳۶۱ برگزار شد. ناگفته نماند این جشنواره از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۴ تنها به تولیدات سالانه سینمای ایران میپرداخت، اما از سال ۱۳۷۴ این جشنواره به صورت بین المللی برگزار میشود و در بخش بین الملل به بررسی فیلمهایی از سینمای جهان تأکید دارد.
جایزه جشنواره
سیمرغ بلورین نام جایزه ویژه این جشنواره است که در بخشهای رقابتی جشنواره شرکت کنندگان برای تصاحب آن با یکدیگر به رقابت میپردازند.
در کنار سیمرغ بلورین، دیپلم افتخار و لوح زرین نیز از دیگر جوایز این جشنواره است که شرکت کنندگان میتوانند برنده آن باشند. اگرچه این جشنواره در سالهای گذشته تنها در بخش فیلمهای بلند برگزار شد، اما چند سالی است که بخشهای دیگری نظیر فیلم کوتاه، مستند و مسابقه مواد تبلیغاتی نیز به آن اضافه شده است.
رکوردها
بر اساس آمار و اطلاعات موجود تا جشنواره سی و هفتم رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بهترین فیلم را ابراهیم حاتمیکیا، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین کارگردانی را مجید مجیدی، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین فیلمنامه را کامبوزیا پرتوی، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین فیلمبرداری را محمود کلاری، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین تدوین را هایده صفییاری و حسین زندباف، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین صداگذاری را محمدرضا دلپاک، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین صدابرداری را جهانگیر میرشکاری، رکورد سیمرغ بلورین بهترین عکس را جواد جلالی، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین موسیقی را مجید انتظامی، محمدرضا علیقلی و حسین علیزاده، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین طراح صحنه و لباس را امیر اثباتی و ایرج رامینفر، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین طراح چهره پردازی را عبدالله اسکندری و سعید ملکان، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین جلوههای ویژه را محسن روزبهانی، بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول زن را فاطمه معتمد آریا، لیلا حاتمی، پروانه معصومی، هدیه تهرانی، باران کوثری و مریلا زارعی، بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد را پرویز پرستویی، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل زن را نیکو خردمند، فاطمه معتمد آریا، مهتاب نصیرپور و شبنم مقدمی، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل مرد را سعید پورصمیمی، رکورد بیشترین سیمرغ بلورین تماشاگران را ابراهیم حاتمی کیا، کمال تبریزی و اصغر فرهادی و رکورد بیشترین جایزه ویژه هیئت داوران را عباس کیارستمی به دست آورده اند.
سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر با دبیری ابراهیم داروغه زاده در بهمن ماه ۱۳۹۷ برگزار شد.
تاریخچهٔ تغییرات برنامهها و بخشها
- در زیر اضافه شدن یا حذف شدن برخی از برنامهها و بخشها و رخداد صورت گرفته را مشاهده میکنید:
- دورهٔ سوم - بخش فیلمهای اول اضافه شد.
- دورهٔ چهارم - بخش حرفهای از بخش آماتور جدا شد تا بهصورت یک جشنوارهٔ مستقل بهنام «سیمای جوان» برگزار شود و همچنین بخش کودکان و نوجوانان نیز اضافه گشت.
- دورهٔ پنجم - نمایشگاه پوسترهای سینمایی اضافه شد. جشنواره برای اولین بار، مجلهای ویژهنامه با نام مجلهٔ فیلم منتشر کرد.
- دورهٔ هفتم - بزرگداشت سینماگران معتبر خارجی اضافه شد و بخشی با عنوان جشنوارهٔ جشنوارهها نیز اضافه گشت.
- دورهٔ هشتم - جشنوارهٔ کودکان و نوجوانان و فیلمهای کوتاه و مستند از جشنوارهٔ فیلم فجر، جدا و به جشنوارهای مستقل تبدیل شدند.
- دورهٔ پانزدهم - جشنواره برای اولین بار، صاحب سایت اینترنتی شد.
- دورهٔ شانزدهم - برپایی بزرگداشت سینماگران ایرانی در جشنواره شکل گرفت و بخش بینالمللی رقابتی شد، بازار فیلم راهاندازی و همچنین از این دوره به بعد سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران نیز اضافه گشت.
- دورهٔ هفدهم - مراسمی با عنوان اهدای جوایز جنبی برگزار شد.
- دورهٔ بیست و یکم - سیمرغ مکمل نقش دوم زن و مرد حذف و پیشفروش بلیتها مکانیزه شد و سیمرغ فیلمبرداری، چهرهپردازی، صدابرداری، صداگذاری و تدوین حذف شد و دو جایزه با عنوان «دستاورد هنری» جایگزین شد.
- دورهٔ بیست و دوم - مرور آثار بزرگداشتها حذف شد. جوایز حذف شدهٔ دوره گذشته به جای خود بازگشت و بازار فیلم از معرفی محصولات به شکل خرید و فروش سینمایی و تلویزیونی تغییر کرد.
- دورهٔ بیست و سوم - بخش بینالملل شامل بازار فیلم، سینمای بینالملل، سینمای آسیا و سینمای معناگرا مستقل و اختتامیهای مجزا با حضور مهمانان خارجی برگزار شد.
- دورهٔ بیست و چهارم - سیمرغ فیلمنامهٔ اقتباسی اضافه شد و سینماهای مردمی وسعت پیدا کرد.
- دورهٔ بیست و ششم - بخشهای مختلف جشنواره نامگذاری شد و روزهای بخش بینالملل و ملی جدا شد و کارتهای خبرنگاران بهصورت دیجیتال معاوضه گشت. طراحیها و پوستر این دوره برای اولین بار توسط دو هنرمند طراحی شد: میراندا انصاری، طراح گرافیک و الهام عیوضی، مدرس دانشگاه.
- دورهٔ بیست و هفتم - رئیسجمهور احمدینژاد به جشنواره پیام داد و فیلم بلند ویدئویی اضافه شد و همچنین مراسم اختتامیه از سوی خبرنگاران و عکاسان بهدلیل عدم اختصاص جای مناسب به آنها تحریم گشت.
- دورهٔ بیست و هشتم - مسابقهٔ آثار پویانمایی اضافه شد. پیشفروش بلیتها اینترنتی و برج میلاد کاخ جشنواره شد.
- دورهٔ بیست و نهم - آثار سهبعدی به نمایش درآمد.
- دورهٔ سی و یکم - برای اولین بار مراسم فرش قرمز فیلمها برگزار و نمایش فیلمها دیجیتال گشت و شکل ظاهری سیمرغ بلورین به حالت حجمی درآمد.
- دورهٔ سی و سوم - بخش بینالملل به زمان و جشنوارهٔ دیگری منتقل شد و شکل و نام تندیس نگاه نو و مستند تغییر کرد و بخش هنر و تجربه اضافه شد و در بخشی با عنوان سلام سینما فیلمها در سینماهای مردمی با حضور عوامل معرفی شدند.
- دورهٔ سی و چهارم - بخش انیمیشن اضافه شد و همچنین پوستر با شمایل یک سینماگر طراحی شد. عنوان بینالملل از جشنواره، حذف و دبیر دیگری مسئولیت جشنوارهٔ بینالملل را عهدهدار شد.
- دورهٔ چهلم و دورهٔ چهل و یکم - سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران اهدا نشد.
سابقه
تاکنون چهل و یک دوره از جشنوارهٔ فیلم فجر برگزار شدهاست، چهل و یکمین دوره جشنواره بینالمللی فیلم فجر در بهمن ماه سال ۱۴۰۱ برگزار شد.
جوایز
در بخش جوایز از دورهٔ پنجم به برندگان «لوح زرین» اهدا شد و عنوان «سیمرغ» از هفتمین دورهٔ جشنواره به صورت جدی مطرح گردید که تا امروز ادامه داشتهاست. در حال حاضر «دیپلم افتخار» دیگر جایزهٔ جشنوارهٔ فیلم فجر است.
پس از رونمایی از پوستر سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر ، بیست و دو فیلم بخش مسابقه اصلی (سودای سیمرغ) جشنواره اعلام شدند اما این تنها اتفاق نشست خبری دبیر جشنواره فجر نبود و همانگونه که محسن امیریوسفی رئیس کانون کارگردانان سینمای ایران وعده داده بود به نشست خبری دبیر جشنواره آمد و به برخورد حذفی با فیلم «آشغالهای دوست داشتنی» و عدم نمایش آن به اعضای هیات انتخاب اعتراض کرد.
کد خبر: ۸۶۶۴۲۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۴
سال قبل شما را مجبور کردند که در مورد آشغالهای دوست داشتنی بفرمائید این فیلم قبلا توسط هیات انتخاب رد شده است. کلامی ناراست که با واکنش هیات انتخاب زود لو رفت و دبیر جشنواره مجبور شدند از من برگه انصراف بگیرند تا مشکل قانونی در سازمان بازرسی پیش نیاید البته تعهد کتبی اکران را هم به امضای خودشان، آقای رضاداد و مدیری دیگر به من دادند که بعد از یکسال سودی نداشت و دروغ بود.
کد خبر: ۸۶۶۴۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۴
توقیف یک فیلم سینمایی به جنجال کشیده شد؛
از داروغه زاده چنين توقعى نداشتم كه غیرقانونی عمل كنند و امیدوارم تا فرصت هست، این ننگ شش ساله و غیرقانونی یعنی نمایش ندادن آشغال های دوست داشتنی برای هیأت انتخاب را در چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی از دامان جشنواره فیلم فجر پاک کنند و به حرف مشاورین مغرض و دبیر در سایه جشنواره توجه نکنند.
کد خبر: ۸۶۶۳۱۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۳
متاسفانه در سالهای اخیر با آمدن رسانههای بدون مجوز و غیررسمی و حتی کانالهای تلگرامی و صفحات اینستاگرامی فضای کار آبرومند بسیار مخدوش شده و این مساله رابطه سینماگران و رسانهها را نیز از حالت سالم خارج کرده است. باجخواهی برخی افراد از اهالی سینما، انتشار مطالب سراسر توهین و اتهام علیه سینماگران و حتی اهالی رسانه، دزدی مطالب رسانههای رسمی و اضافه کردن حاشیه به اصل مطلب و بازنشر آن در کانالهای تلگرامی، گرفتن پول برای انتشار اخبار و …. از جمله آفتهای وضعیت نابسمان امروز است که انتظار میرود به همت رسانههای رسمی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اوضاع بهتری پیدا کند.
کد خبر: ۸۶۶۱۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۳
اظهارات ابراهیم داروغهزاده، دبیر سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر درباره اینکه ممکن است تعداد فیلمهای بخش اصلی کمتر از 22 فیلم باشد، میتواند حاوی همین گزاره باشد که حتی 22 فیلم دارای کفِ کیفی مورد نیاز برای حضور در جشنواره وجود ندارد! این وضعیت چنین متبادر میسازد که جشنواره فجر امسال به صورت پیشفرض کمحاشیه خواهد بود، مگر آنکه برخی درصدد ایجاد هزینه برای مدیر تازه سینمای ایران باشند.
کد خبر: ۸۶۵۹۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۲
برخی فیلمسازان دریافتهاند فیلمهایشان شانس حضور در بخش مسابقه جشنواره سی و هفتم را ندارد یا اگر حضور پیدا کند به واسطه کیفیت پایینش به جای آنکه جایزهای ببرد، نقد شدید میشود و شانسی برای اکران موفق نیز نخواهد داشت... گروهی دیگر نیز پس از استمزاج و اطلاع از اینکه فیلمشان جزو گزینههای هیأت انتخاب نیست و حتی به بخش مسابقه راه نمییابند، از این رویداد انصراف دادهاند
کد خبر: ۸۶۵۳۶۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۱۰
پشت پرده حذف کاخ جشنواره فیلم فجر؛
تصور کنید نزدیک به 1800 خبرنگار، منتقد و سینماگر که بسیاریشان بر روی زمین نشستهاند و فیلم شما را تماشا میکنند، به یک باره به واسطه کیفیت پایین فیلمتان بخندند یا سوت و کف بزنند. در دورههای پیشین واکنش برخی کارگردانها به این وضعیت همراه با خشم بود و برخی دیگر از کاخ جشنواره گریختند!
کد خبر: ۸۶۴۹۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۰۹
فیلمهای بخش نگاه نو سی و هفتمین جشنواره فجر؛
«موج اف ام، ردیف ۴۸»، «لابیرنت»، «نبات» و «نرگس» از جمله فیلمهایی هستند که گفته میشود نسخهای از آنها به جشنواره فیلم فجر ارائه شده و مورد تایید قرار نگرفتهاند؛ هرچند به رسم معمول برای حفظ حرمت فیلمهایی که انتخاب نشدهاند، لیست فیلمهای متقاضی حضور در این رویداد اعلام نشده و چه بسا برخی سینماگرانی که عنوان میکنند فیلمهایشان را به جشنواره ندادهاند، از سوی هیات انتخاب پذیرفته نشده باشند!
کد خبر: ۸۶۴۵۶۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۰۸
ده ها نماینده رسانه های رسمی کشور اعم از خبرگزاری ها، سایت های خبری، روزنامه ها و هفته نامه ها ضمن درخواست از حسین انتظامی مدیر جدید سازمان سینمایی مبنی بر عدم اجازه حضور رسانه های غیررسمی شامل شبه رسانه های تلگرامی و اینستاگرامی در کاخ جشنواره خواستار آن شدند که تمهیدی ازسوی مدیران مربوطه اندیشیده شود تا اعضای برخی سایتهای مجوزداری که صرفاً به انتشار مطالب کپی میپردازند در جایی غیر از کاخ رسانهها به تماشای آثار جشنواره بنشینند.
کد خبر: ۸۶۳۴۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۱۰/۰۳
یکی از مدیران کلیدی دورههای پیشین جشنواره، مشخصاً برای گروهی از سینماگران دعوتنامه و کارت ارسال میکرد. برخی از سینماگران که با دو سری دعوتنامه مواجه شدند، با این پاسخ مدیر کلیدی جشنواره مواجه شدند که «این سهمیه... است و ربطی به سهمیه جشنواره ندارد!» و بدین ترتیب، سینماگران با تکیه بر تعداد بالای دعوت نامهها، برخی اقوام و دوستانشان را نیز به کاخ جشنواره دعوت کردند.
کد خبر: ۸۶۲۲۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۲۹
خطری که از بیخ گوش مهمترین رویداد فرهنگی ایران گذشت؛
در دوره پیشین جشنواره ملی فجر نیز اتفاق معنادار مشابهی رخ داد و پس از تفکیک هنرمندان از خبرنگاران که اساساً مفهوم کاخ جشنواره را زیر سؤال برد، هنرمندان به باغ کتاب هدایت شدند و عملاً ظرفیت تبلیغاتی هنرمندان در خدمت تبلیغ باغ کتاب قرار گرفت... برخی به دنبال ترساندن مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد از هزینه مالی چنین تصمیمی هستند؛ اما آیا واقعاً بیآبرویی و وضعیت فشل برگزاری دوره قبل این رویداد، به صرفهجویی میارزید؟
کد خبر: ۸۶۱۴۱۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۲۶
ممکن است، برخی فیلمسازان نیز در قبال حذف از جشنواره با وعده اکران بیدردسر سکوت کنند؛ اما تجربه نشان داده این وعده لزوماً تضمینی برای اکران نیست و برخی از این فیلمها نه رنگ جشنواره را دیدهاند و نه اکران شدهاند. در مقابل فیلمهایی نیز چون «مارموز» و «هزار پا» بودهاند که به جشنواره ملی نیامدهاند و سپس با کمترین حاشیه و فشار خارجی توانستهاند اکران شوند...
کد خبر: ۸۶۰۳۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۲۲
واقعیت آن است که برخی تماشاگران فیلمها در جشنواره ملی فجر، بیش از یک تماشاگر قدرت تصمیمسازی دارند و نظریات آنها میتواند منجر به شکلگیری جریانی شوند که توقیف یک فیلم را در پی داشته باشد. این فضا کار را برای سینماگران سخت میکند و طبیعی است که برخی سینماگران ترجیح دهد به توصیههای توجه کنند و قید رونمایی از اثرشان را در ویترین جشنواره فجر بزنند.
کد خبر: ۸۵۹۹۱۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۲۰
پشت پرده به جنجال کشیده شدن مهمترین رویداد فرهنگی کشور؛
جشنواره ملی فیلم فجر، نقطهای است که میتواند باعث شود حسین انتظامی به جمع بندی برسد که در سینما تداوم حضور نداشته باشد و حاشیههای آن را رها کند و برود؛ اتفاقی که مطلوب گروهی است و قطعاً تلاش خود را برای تحقق آن در این رویداد خواهند داشت.
کد خبر: ۸۵۷۷۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۱۴
چرا خبری از مناقصه برای جشنوارههای فجر نیست؟
گام بعدی شفافیت پس از انتشار اطلاعات توزیع منابع مالی دولت میان گروهی از مؤسسات، میتواند ایجاد رقابت برای دستیابی به این منابع و خروجی از چرخههای مبهم و غیرشفاف باشد. آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه نیز پیشگام خواهد شد؟
کد خبر: ۸۵۲۵۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۲۶
سینماملت همزمان با جشنواره فیلم کوتاه قفل شد؛
در دوره پیشین، پس از آنکه بیش از صد روزنامه نگار در یک کمپین، خواستار تغییر مکانی برگزاری جشنواره از سینماملت به برج میلاد شدند، این گروه در نامهای خطاب به سیدعباس صالحی، وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، خواستار بازنگری در انتقال کاخ جشنواره به سینماملت شدند و در بخشی دیگر از تفکیک سینماگران و رسانهها که پوشش جامع مهمترین رویداد فرهنگی کشور را مختل میکند، انتقاد کردهاند.
کد خبر: ۸۵۰۳۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۱۹
احتمالاً برخی از این فیلمها نظیر «تختی» پیرامون زندگی غلامرضا تختی و «ماجرای نیمروز 2» که دنبالهای برای «لاتاری» و پیرامون عملیات مرصاد در مقابل عملیات فروغ جاویدان سازمان منافقین است، جزو گرانترین آثار این دوره از جشنواره خواهند بود و بعید به نظر میرسد شاهد تولید یک «پروژه بزرگ / Big Productions» در پنج ماه باقی مانده از سال 1397 باشیم.
کد خبر: ۸۴۳۹۶۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۲۶
نخستین جزئیات مهمترین رویداد فرهنگی کشور؛
داروغه زاده، دبیر جشنواره اظهار داشته، انتخاب فیلمهای حاضر در جشنواره جزو اختیارات اوست و هیأت انتخاب به او کمک میکند! حقیقتاً دبیر جشنواره در حد یک منشی صحنه یا دستیار سوم کارگردان سابقه فعالیت حرفهای سینما ندارد، با چه اعتماد به نفسی اظهار میکند که انتخاب فیلم توسط او رخ میدهد؟ در واقع یک پزشک عمومی قرار است درباره آثار فیلمسازان بزرگ کشور تصمیم گیری کند که صلاحیت و کیفیت حضور در جشنواره دارند یا ندارد!
کد خبر: ۸۳۸۱۱۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۰۷
زنگ خطر انتصابهای شتابزده؛
انتظار میرود، روندی که این روزها در سینمای ایران در حال پیگیری است، در سایر دستگاهها تکرار نشود و مدیران بازنشسته در واپسین روزهای حضور در مسئولیتشان، وصیتنامه کاریشان انتصاب مدیرانی نباشد که جانشینشان، مجبور به تحمل یا برکناری این گروه باشد...
کد خبر: ۸۳۷۰۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۰۳
برخی صنوف سینمایی از جمله کانون کارگردانان سینما و انجمن منتقدان سینمایی در نوشتارهایی، خواستار تعطیلی جشنواره بین المللی فیلم فجر و ادغام آن با جشنواره ملی شدهاند. در این نامهها که خطاب به مسئولان سینمایی بود، جشنواره فیلم فجر ، محلی برای نمایش فیلم عدهای خاص قلمداد شده بود و این تأکید صورت پذیرفت که این نوع برگزاری جشنواره ـ مستقل ـ دستاوردی برای سینمای ایران نخواهد داشت.
کد خبر: ۸۰۰۳۳۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۲/۲۸