درخواست قزاقستان برای حضور نیروهای سازمان پیمان امنیت جمعی پذیرفته شده و علیرغم درخواست‌های بین‌الملل برای خویشتنداری، رئیس‌جمهور اعلام کرده است با ناآرامی به شدت برخورد می‌کند.

در رابطه با بحران سیاسی و امنیتی که دی ماه 1400 در قزاقستان به راه افتاد، بی بی سی فارسی نوشت: اعتراض‌هایی که در قزاقستان به دنبال افزایش قیمت سوخت آغاز شد به‌سرعت در سراسر کشور در حال گسترش‌ هستند. سرعت گسترش اعتراض‌ها بسیاری را هم در قزاقستان و هم نواحی دیگر این منطقه متعجب کرده است و نشان می‌دهد مسئله فقط افزایش قیمت سوخت نیست.

این اعتراض‌ها که روز یکشنبه در یک منطقه آغازشده بود، تا روز سه‌شنبه به بیشتر شهرها و سراسر کشور رسید و به درگیری‌هایی بین تجمع‌کنندگان و پلیس کشیده شد.

درگیری‌ها با استفاده پلیس از گاز اشک‌آور و بمب‌های صوتی در برابر هزاران معترض در آلماتی، یکی از شهرهای اصلی و پایتخت سابق قزاقستان به‌سرعت به خشونت کشیده شد. صدها نفر از مردم و نیروهای پلیس مجروح شدند.

تا روز چهارشنبه در بسیاری از مناطق قزاقستان وضعیت اضطراری اعلام‌شده بود اما همچنان هزاران نفر به خیابان‌ها آمدند. طبق گزارش‌ها اینترنت در بسیاری از نقاط کشور قطع شد. قاسم جومرت توقایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، دولت را برکنار کرد و آن را مقصر ناآرامی‌ها دانست و قول داد "برای حفظ ثبات کشور"، قیمت سوخت را به قیمت پایین‌تر بازگرداند.

عکس‌العمل معترضان حمله به دفتر شهردار و به آتش کشیدن آن بود.

قزاقستان نهمین کشور بزرگ جهان است اما در مقایسه با وسعت زیاد، جمعیت کمی در حدود ۱۸.۸ میلیون نفر دارد. در سال ۱۹۹۱ در آستانه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اعلام استقلال کرد. نور سلطان نظربایف که اولین بار در سال ۱۹۸۴، وقتی کشور جز جمهوری‌های اتحاد جماهیر شوروی بود به رئیس‌جمهوری رسیده بود، تا سال‌ها رهبر قزاقستان بود.

بیشتر بخوانید

• قزاقستان کجاست؟

او بعداً در انتخاباتی که در آن رسماً هیچ رقیبی وجود نداشت به ریاست جمهوری انتخاب شد. سال‌های رهبری او زیر سایه عناصری ازجمله کیش شخصیت، با مجسمه‌های فروانی از او در سراسر کشور و نام‌گذاری پایتخت جدید به نام او ادامه پیدا کرد.

آقای نظربایف عاقبت در سال ۲۰۱۹، به دنبال یکی از معدود اعتراض‌های غیردولتی و به‌قصد آرام کردن شرایط از قدرت کنار رفت.

آقای توقایف که درواقع دست‌چین شده آقای نظربایف بود در یک انتخابات خارج از موعد، به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید انتخاب شد. این انتخابات از طرف ناظران بین‌المللی موردانتقاد قرار گرفت.

بااینکه آقای نظربایف دیگر در قدرت نبود، همچنان بسیار پرنفوذ و تأثیرگذار باقی ماند و تحلیلگران میگویند هدف اولیه اعتراض‌های اخیر او است.

با گذشت حدود سه سال از استعفای او، تغییرات بسیار کمی در کشور ایجادشده است و بسیاری از مردم قزاقستان از عدم ایجاد اصلاحات، پایین بودن استاندارهای زندگی و محدودیت‌ها در حقوق شهروندی ناراضی هستند.

کیت ملینسون از انستیتوی سلطنتی روابط بین‌الملل ( چتم هاوس) به بخش روسی بی‌بی‌سی گفت: "آقای نظریایف با مردم قزاقستان یک قرار اجتماعی داشت. مردم به حکومت وفادار بودند چون می‌دیدند شرایط اقتصادی کشور رو به بهبود است اما از سال ۲۰۱۵ شرایط رو به بدتر شدن رفت و در دو سال گذشته و در دوران همه‌گیری ویروس کرونا میزان تورم در قزاقستان بسیار بالا رفته است."

برنده بیشتر انتخابات قزاقستان احزاب صاحب قدرت‌اند که ۱۰۰ درصد آرا را به دست می‌آورند. هیچ نیروی سیاسی مخالف دولت مؤثری وجود ندارد.

بالا رفتن قیمت گاز مایع که از قدیم به‌عنوان سوختی ارزان‌قیمت مورد مصرف وسایل نقلیه شخصی و عمومی است غیرقابل‌تحمل بود.