کلیات
تیفوس (Le typhus) یک بیماری حاد تبدار ناشی از یک باکتری (ریکتزیا) منتقله از بندپایان آلوده است. این بیماری دارای سرایت فرد به فرد نیست. این عفونت ممکن است پوست،  دستگاه عصبی مرکزی،  لوله گوارش و عضلات را درگیر سازد.

به‌طور کلی سه نوع تیفوس داریم.  تیفوس اپیدمیک یا شپشی که عامل آن ریکتزیا پرووازکی‌ می‌باشد و شایعترین نوع تیفوس است.  تیفوس آندمیک یا تیفوس ککی یا تیفوس موشی که عامل آن ریکتزیا تیفی است. نوع سوم تیفوس کنه‌ای (tick typhus) که عامل بیماریزا (R.australis) است.

وقتی صحبت از همه‌گیری تیفوس در گذشته می‌شود اغلب منظور تیفوس شپشی است.
ریکتزیا‌ها باکتری‌های کوچکی هستند که انگل اجباری درون سلولی می‌باشند. شکل ظاهری آن‌ها به صورت میله‌ای یا کروی است.

دوره کمون:این دوره در تیفوس بین ۱ تا ۲ هفته و معمولاً ۱۲ روز است.

مخزن بیماری
مخزن ریکتزیا‌ها در تیفوس شپشی (همه گیر) انسان و در تیفوس نوع موشی جوندگان می‌باشند. حشره ناقل در تیفوس شپشی،  شپش در تیفوس موشی،  کک و در تیفوس کنه‌ای کنه‌ می‌باشد.

علایم و درمان
علائم معمولاً تب، لرز، درد عضلانی، سردرد، لاغری شدید، بثورات پوستی (با یا بدون اسکار) است. درمان با آنتی بیوتیک‌هایی نظیر تتراسیکلین،  داکسی سیکلین یا کلرامفنیکل‌ می‌باشد. رعایت بهداشت فردی در کنترل همه گیری‌ها بسیار ضروری است.