کلیات
گیاه افتیمون از جمله گیاهان دارویی است که در طب سنتی از آن بسیار استفاده میشود و خاصیت ضد سودایی قوی دارد و برای درمان وسواس و جنون مورد استفاده قرار میگیرد، طبیعت این گیاه خاص، گرم و خشک میباشد. اسامی که برای افتیمون در نظر گرفته شده است در زبانهای مختلف متفاوت بوده که در ادامه اسامی انها بدین گونه اورده شده است.
در زبان عرب به دواءالجنون، شعرالضبع، در زبان یونانی به افتیمون که البته در فارسی هم به این کلمه معروف است، در زبان سریانی به سورمو، در زبان رومی به شیون و در زبان هندی به امل بیل یا اکاس بیل ودر زبان انگلیسی به Cuscuta epithymum نیز معروف بوده است. از اسامی دیگر افتیمون، شکوفا، ترشک، آفتیمون، افینیمون میباشد.
از نظر ظاهری، نباتی و سرخ رنگ بوده و از بهار تا تابستان باقی میماند. به خاطر سِس (انگل)، بر روی گیاهی پیچانده میشود و برگهایی بسیار ریز و مانند خردل دارای تخمهای ریزی میباشد. رنگ تخم افتیمون سرخ مایل به زرد میباشد. ریشه اقتیمون مانند زردک بوده و تا مدتها در زمین باقی میماند. زادگاه و رویش اصلی افتیمون در جزایر اقریطش (جزیرهای از جزایر یونان)، بیت المقدس، کوه ها، جزایر دریای غربی و شرقی بوده و دارای بویی تندی میباشد. برای آشنایی بیشتر با تفاوت افتیمون و گیاه کُشُوث، توضیح مختصری در زیر اورده شده است.
گیاه کُشُوث، مانند افتیمون بوده با این تفاوت که بدون برگ و در زمین ریشه ندارد. از دیگر تفاوتهای آن، رنگ تخم آن سرخ مایل به سفید و از تخم ترب نیز ریزتر هست و دارای ریسمان باریک و ساقهای مایل به زرد دارد. این گیاه عموما به دور آویشن، کتان، شبدر، یونجه و خلنگ نیز میپیچد. عموما کُشُوث، در نواحی مدیترانه و ایران مانند همدان، مازندران، لرستان و فارس و … روییده میشود.
خواص افتیمون
هر گیاه دارویی دارای یکسری خواص و عوارض میباشد که افتیمون از آن مستثنی نیست، از مهمترین خواص درمانی افتیمون میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
درمان بیماری اسکوربوت (بیماری خونی)
تصفیه کننده خون و مقوی برای کبد
بازکننده گرفتگیها
مسهل برای افراد سودایی
مسهل صفرا
درمان بیماریهای دماغی و عصبانی مانند مالیخولیایی، جنون، کابوس، فالج و لقوه
درمان بی حسی اعضا و درد مفاصل
مفرح قلب
درمان کرم معده و بادها
درمان سردردهای مزمن ناشی از سوداوی و فکری
درمان زودانزال زودرس
مدر و قاعده اور
درمان تشنج و صرع
عوارض استفاده از افتیمون
از مهمترین عوارض و مضرات استفاده از افتیمون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مصرف زیاد آن باعث افسردگی میشود
نباید دروران بارداری و شیردهی استفاده شود
کودکان زیر ۵سال نباید به هیچ عنوان از آن استفاده نمایند
افراد گرم مزاج نباید استفاده کنند و درصورت مصرف حتما از کتیرا، بنفشه، زعفران و صمغ عربی میتوانند استفاده نمایند
نکات مهم در مورد طرز استفاده از افتیمون
برای مصرف افتیمون، ابتدا مقداری از افتیمون که یک گیاه خشک است را داخل کیسهای ریخته و آن را بجوشانید. از مهمترین نکاتی که باید به یاد داشته باشید، از کوبیدن زیاد و یا جوشاندن زیاد آن امتناع کنید، چرا که از خواص درمانی آن کم میکند. به هنگام جوشاندن افتیمون، حتما از شعله غیر مستقیم استفاده نمایید و مدت زمان دم کشیدن آن باید طولانی باشد. بعد از اینکه دو جوش زد، حتما از آب خارج کنید و آب باقی مانده آن را استفاده نمایید. در مصرف زیاد ان احتیاط کنید. در صورت داشتن سوال و یا شک و تردیدی در استفاده از این گیاه، حتما با یک پزشک طب سنتی یا با افراد متخصص در حوزه گیاهان دارویی مشورت نمایید.
از نکات دیگری که به هنگام استفاده از افتیمون باید در نظر بگیرید، موارد زیر میباشند:
از قرار دادن افتیمون در تماس مستقیم با نور خورشید جلوگیری نمایید و بهترین مکان، جای خشک و خنک است
بهترین میزان مصرف افتیمون، ۱۵ گرم بوده که باید در طی ۳تا ۴ بار در روز این مقدار مصرف شود و به یکباره از ۱۵گرم آن استفاده نکنید