کلیات

ایل زعفرانلو یکی از ایلات کوچ نشین کرمانجی استان آذربایجان غربی است که محل قشلاق آنها شاهین‌دژ و محل ییلاق آنها شمال غرب شهرستان شاهین‌دژ در ارتفاعات سلیم خان قرار دارد. این ایل پنجمین ایل منطقه آذربایجان بعد از جلالی و میلان و هرکی و مامش از لحاظ خانوار است.

زعفران لو (ظفرانلو) افزون بر اینکه نام ایلی است نام قومی در شهرستان است که دارای فرهنگ و آداب و رسوم و گویش خواص خود هستند.

نشیمن گاه

این قوم در شمال خاوری شاهین دژ و روستاهای اطراف می نشینند. اما در زمان سلجوقیان تنها در ترکیه و عراق بسر می‌برده اند و گفته می‌شود که نام چمشگزک داشته اند. برخی از این قوم در زمان صفویه به آذربایجان و سپس خراسان کوچ داده شدند.

خراسان

در نیشابور، قوچان، درگز، و مشهد ساکن هستند.

آذربایجان

در شهرستانهای آذربایجان غربی و در حدود هزار خانوار در شاهین دژ در روستاهای الی بالتا، کران قزل قیه علیا، سفلی، وسطی، اوزن، قره تپه به سر می‌برند/

تيره موصولانلو كه به زبان و لهجه خاص خود تكلم دارند و در روستاهاي قلعه قورينه، قره زاغ، اوتاقلو و خانقلو و … پراكنده شدند. اين تيره از عراق به آذربايجان و منطقه شاهين دژ مهاجرت نموده اند.

ترکیه

گفته می‌شود که هنوز در شهرستان چمشگزک و یا نواحی مرزی میان ترکیه، سوریه و عراق و پیرامون زندگی می کنند. دیر زعفران در استان ماردین یکی از این نواحی می تواند به شمار رود.

عراق

گویند که در زمان اتحاد کردستان عثمانی که کردستان عراق و ترکیه را در بر می گرفته است، گروهی از ایشان را از زاخو عراق به ایران کوچ داده اند؛ که شاید موصولانلو‌ها از ایشان باشند.

اتیمولوژی نام

گفته می‌شود که در زمان سلجوقیان در ترکیه و عراق بسر می‌برند و با نام چمشگزک شناخته می‌شده اند. احتمالا به دلیل سکونت در ناحیه دیرزعفران در جنوب ترکیه و شمال سوریه (حدود ماردین و قامشلی ) این نام را از (ظفرانلو) گرفته باشند که پيروزمند معنی می دهد.

گویش

گویش کرمانجی آنها با ظفرانلو های کوچانده به خاور از جمله خراستان شمالی تفاوتی ندارد. افراد این قوم علاوه بر گویش کرمانجی به زبان تُرکی هم تسلط دارند.

باور

مردم ایل زعفرانلو دارای مذهب شیعه و دوازده امامی اند که در ترکیه علوی خوانده می شوند.

• در مورد سردار اسعد بختیاری در ویکی تابناک بیشتر بخوانید