کلیات
آلپرازولام دارای چندین نام تجاری ازجمله Apo-alperaz ,Xanal ,Razoalperazolam، زاناکس (Xanax)، نیراوام (Niravam)، آلپرازولام تی اس (Alprazolam-ts) و آلپرازولام تی دی (Alprazolam-td) است.

کاربرد‌ها
این دارو برای تسکین اضطراب،  اختلالات خواب و اختلال هراس تجویز می‌شود. همچنین آلپرازولام یکی از قویترین بنزودیازپین‌های موجود در بازار است. در ایالات متحده، آلپرازولام برای درمان اختلال هراس با یا بدون آگورافوبیا تأیید شده توسط FDA است. Alprazolam توسط فدراسیون جهانی انجمن‌های روانپزشکی بیولوژیکی (WFSBP) برای موارد مقاوم در برابر درمان اختلال هراس توصیه می‌شود که هیچ گونه سابقه تحمل یا وابستگی وجود ندارد. این دارو دارای اثر ضد افسردگی است و بنابراین در بعضی موارد برای افراد افسرده تجویز می‌شود. از این دارو همچنان به عنوان سایکو اکتیور با متادون و بوپرونورفین (B۲) که یک مسکن قوی برای ترک اعتیاد نیز استفاده می‌شود جهت افزایش سرخوشی نیز استفاده می‌گردد. سایر کاربرد‌ها شامل درمان تهوع ناشی از شیمی درمانی به همراه سایر درمان‌ها است. بهبود GAD به‌طور کلی طی یک هفته اتفاق می‌افتد. [۶][۷]آلپرازولام به‌طور کلی از طریق دهان مصرف می‌شود.

آلپرازولام معمولاً با دارو‌های ضد افسردگی مانند فلوکستین (Prozac) تجویز می‌شود، مصرف هم‌زمان این دارو با فلوکستین و سرترالین (آسنترا، Asentra) غلظت پلاسمایی آلپرازولام را بیشتر و نیمه عمر آن را طولانی‌تر می‌کند.

آلپرازولام از بنزودیازپین‌ها است. زمان شروع اثر این دارو بین ۳۰ دقیقه تا یک و نیم ساعت است.

مکانیسم اثر
مانند سایر بنزودیازپین‌ها به‌عنوان آگونیست‌های گیرنده بنزودیازپین بر روی غشای سلول‌های عصبی اثر می‌کند و باعث تسهیل ورود یا افزایش عمل گاما آمینوبوتیریک اسید‌ می‌شود و ورود یون کلر را به سلول‌ها افزایش می‌دهد.

چگونگی مصرف
آلپرازولام در مقادیر متفاوت برای مشکلات گوناگون تجویز می‌شود. هیچ‌گاه نباید بیشتر یا کمتر از مقدار تجویزشده مصرف کرد. شکل مایعِ آلپرازولام را می‌توان با مایعات یا غذا‌های نیمه‌جامد مانند مارمالاد مخلوط کرد. نباید اجازه داد آلپرازولام مایع یخ بزند. اگر بیمار، یک نوبت دارو را فراموش کند، به‌محض یادآوری، باید آن را مصرف کند. اگر نزدیک نوبت بعدی باشد، باید نوبت بعدی را حذف کند و سپس به برنامهٔ داروییِ منظم خود بازگردد. مقدار دارو را نباید دوبرابر کرد، همچنین حداکثر دوز مصرف برای افراد خاص چهار میلی‌گرم در روز می‌باشد، در صورت مصرف بیش از حد حتماً به پزشک مراجعه کنید. موارد احتیاط

درصورت وجود هریک از موارد زیر، پیش از مصرفِ آلپرازولام، باید پزشک را مطلع ساخت:
حساسیت به آلپرازولام یا دیگر بنزودیازپینها، یا به هرنوع مادهٔ غذایی، رنگ‌های خوراکی، یا نگه‌دارنده‌ها.

بارداری یا شیردهی. به این موارد توجه کنید:

مصرف دارو‌های دیگر، به‌ویژه الکل،  آرامبخش‌ها،  ضدافسردگی‌ها،  دارو‌های ضدصرع، و تشنج.

سابقه یا ابتلا به گلوکوم (افزایش فشار داخل چشم)، سوءمصرف الکل یا مواد مخدر،  میاستنی گراو،  بیماری انسدادی ریوی مزمن شدید، یا آمفیزم.

 

توصیه هنگام مصرف
مصرف‌کنندهٔ دارو باید به‌طور منظم به پزشک خود مراجعه کند تا بهبود او را زیر نظر داشته‌باشد. تا هنگامی که پاسخ بدن بیمار به آلپرازولام مشخص نشده‌است، باید در رانندگی و کار با وسایل خطرناک و وسایلی که به دقت نیاز دارند، احتیاط کرد. برخی افراد در طی مصرف این دارو دچار خواب‌آلودگی و کاهش سطح هشیاری‌ می‌شوند. یکی از علایم خطرناک که تجربه شده‌است برای کسانی که بیش از حد دوز مجاز مصرف می‌شود صحبت کردن با خود یا شخص خیالی می‌گردد که باید به پزشک اطلاع داد.

اگر مصرف‌کننده در طی درمان با آلپرازولام، دچار افکار یا احساسات عجیب شود، باید موضوع را با پزشک در میان بگذارد. باید آلپرازولام را دور از دسترس کودکان، دور از حرارت،  نور مستقیم، و حرارت نگهداری شود، همچنین حداکثر دوز مجاز از آلپرازولام چهار میلی‌گرم در روز است، در صورت مصرف بیش از حد یا اوردوز به اورژانس مراجعه کنید. به دلیل نگرانی در مورد سوء استفاده، برخی از آلپرازولام را به عنوان یک درمان اولیه برای اختلال هراس توصیه نمی‌کنند. [۸]اگر به‌طور ناگهانی مصرف کاهش یابد،  علائم ترک یا بازگشت ممکن است رخ دهد. [۵]به تدریج کاهش دوز در طی هفته‌ها یا ماه‌ها مورد نیاز باشد. آلپرازولام در درجه اول از طریق CYP۳A۴ متابولیزه می‌شود. ترکیب بازدارنده CYP۳A۴ مانند سایمتیدین،  اریترومایسین،  norfluoxetine،  فلووکسامین،  ایتراکونازول،  کتوکونازول،  نفازودون،  propoxyphene و ریتوناویر باعث تأخیر پاکسازی کبدی آلپرازولام می‌شود که ممکن است باعث تجمع آن و افزایش شدت اثرات جانبی آن شود.

 

عوارض دارویی
عوارض جانبی رایج شامل خواب آلودگی، افسردگی، سردرد، احساس خستگی،  خشکی دهان و مشکلات حافظه است. * فراموشی آنتروگراد و مشکلات تمرکز

آتاکسی،  گفتار نامفهوم
مهارگسیختگی
خواب آلودگی،  سرگیجه،  سبکی سر،  خستگی، ناپایداری و هماهنگی مختل،  سرگیجه
خشکی دهان (نادر)
توهم (نادر)
زردی (بسیار نادر)
تشنج (کمتر شایع)
بثورات پوستی،  سرکوب تنفسی،  یبوست
ایده خودکشی یا خودکشی
احتباس ادرار (نادر)
ضعف عضلانی | ضعف عضلانی

 

مصرف در بارداری
استفاده از آلپرازولام در دوران بارداری با ناهنجاری‌های مادرزادی همراه است،  و استفاده در سه‌ماهه آخر ممکن است باعث وابستگی به داروی جنین و علائم ترک در دوره پس از زایمان و همچنین نقص در نوزادان و مشکلات تنفسی شود. با این حال، در مصرف‌کنندگان طولانی مدت بنزودیازپین‌ها، قطع ناگهانی به دلیل نگرانی از تراتوژنز، خطر ابتلا به علائم ترک شدید و تأثیر دوباره‌ای شدید از اختلال سلامت روانی اساسی دارد.  سقط‌های خود به خودی ممکن است ناشی از برداشت ناگهانی دارو‌های روانگردان از جمله بنزودیازپین‌ها باشد.

نباید‌ها
مصرف‌کنندهٔ آلپرازولام نباید نوشیدنی‌های الکلی یا دیگر دارو‌های خواب‌آور استفاده کند. این کار، خواب‌آلودگی را افزایش و سطح هشیاری را کاهش می‌دهد.

مصرف هم‌زمان آلپرازولام و دارو‌هایی نظیر (استامینوفن،  کتوکانازول،  آسپرین) باعث ایجاد تداخل شدید دارویی خواهد شد. قبل از مصرف حتماً با پزشک خود در موارد تداخل دارویی مشورت کنید. در اختلال شخصیت مرزی (جایی که ممکن است باعث خودکشی و عدم کنترل) شود.

مصرف بیش از ۲ میلیگرم آلپرازولام در اوایل دورهٔ درمان (هفتهٔ اول) باعث سرکوب خفیف سیستم تنفسی و در بیماران دچار آپنهٔ خواب باعث تنگی نفس در خواب یا قطع کامل تنفس خواهد شد.

نباید آلپرازولام را به‌عنوان یک قرص خواب‌آور استفاده کرد، مگر آنکه برنامهٔ درمانیِ بیمار اجازه دهد تا ۷–۸ ساعت خواب داشته‌باشد. در غیر این صورت، تا زمان خروج دارو از بدن، شخص ممکن است خواب‌آلوده باشد یا اختلال حافظه داشته‌باشد.  دوز مصرف این دارو زیر نظر پزشک متخصص مغز و اعصاب یا پزشک متخصص اعصاب و روان داده شود.

با توجه به مصرف خودسرانهٔ آلپرازولام در ایران، در صورتی که دچار مشکل بی خوابی شدید هستید ابتدا با روانپزشک خود مشورت کنید سپس اقدام به استفاده بنزودیازپین‌ها کنید. موارد جایگزین مانند زولپیدم (Ambien) توسط روانپزشک تجویز خواهد شد. در موارد شدیدتر استفاده از کلونازپام و لورازپام الزامی است. از مصرف خودسرانهٔ آلپرازولام برای خواب جداً خودداری فرمایید.